NPO Radio 1 podcast. Dit is een podcast van de algemene vereniging Radio Omroep, ook wel de Algemene of AVRO.

Ja, fijn dat je luistert naar de Jort Kast. Ja, dit stuk tijdens de donkere dagen voor kerst. Dat we Jato terugblikken op sowieso een bizar jaar, maar ook met een beetje gevoel van weemoed en nostalgie naar ja. Weet je nog toen we nog bij elkaar mochten kwam. Weet je nog toen we nog aan elkaar mochten zitten? Weet je nog toen we op kantoor nog allemaal dingen beleefden? Het misschien best is gezellig was het. Dat voelt al zo lang geleden.

Het idee van februari, dat is als een andere heel mijner. En het lijkt me een goede aanleiding om te praten over wat zijn dat voor jou toch nostalgische gevoelens. Is daar überhaupt studie naar gedaan? Nou, dan hebben wij op dinsdag al een redactievergadering, praten we erover en dan gaat de redactie Ellen in dit geval heel erg zoeken. Want jij hoort daar een traverso van gepromoveerde bij. En ja hoor, daar was Anouk Smeekens. Zij is gepromoveerd tot sociaal psychologe.

Ze is nu verbonden nu stijd van Utrecht is cum laude afgestudeerd ooit en uiteindelijk heel netjes gepromoveerd. Was alleen één hoogleraar in de benoemingscommissie geloof ik die. Of in de promotie commissie die dan cum laude niet genoeg vond de rest wel genoeg. Dus dit is een hele goeie en slimme schrandere dame. Die gaat over nostalgie hebben. Een onderwerp waar ik zelf ook veel mee heb. Daarover later meer. Ik woon nog en ook Anouks makers.

Doctor in de sociale psychologie, verbonden aan de Universiteit Utrecht. Waar gaat het over? Nostalgie heb. Ik verheug me daar zeer op, want dit zijn tijden van nostalgie.

Ja, dit zijn zeker tijden van nostalgie. Korona tijd is een tijd van nostalgie omdat we vroeger was alles beter toen we de pest nog hadden.

Dat zou ik niet willen zeggen. Maar ik denk dat dat de korona tijd wel sterk gevoelens van nostalgie oproept en dat dat ook niet zo gek is. En dan kunnen we het misschien even hebben over de functie van nostalgie. Volgens onderzoekers is de belangrijkste functie van nostalgie dat mensen een sterker voelt, een gevoel van sociale verbinding ervaren.

Dus door mooie herinneringen op te halen aan het verleden. En dat zijn vaak herinneringen die je hebt aan dingen met dierbare herinneringen, met mooie en ervaringen met dierbaren. Je je. Ja, wat is het je eerste keus, je familie, vakanties en met je vrienden in de kroeg. Dat is waar mensen dan toch al blij en en optimistisch van worden. En dat kan mensen echt helpen om hun gemoedstoestand op te vijzelen. Dus als je niet zo lekker voelt en je voelt echt het gevoel dat je dus niet zo veel contact had met mensen, kun je best wel jezelf goed doen.

Norre even lekker eten.

Anders dan nostalgie. Wanneer word. Ja, ik moet je zeggen, ik heb eigenlijk altijd die nostalgische gevoelens gehad die misschien overgaan in weemoed. Inmiddels joli wel hoor. Dus in de muziek ook. Maar er zit ook voor mij in beelde. Euh, ik ben erg in architectuur geïnteresseerd. Kijk naar Nederland hoe het in zwartwitfoto's er uitzag. De foto's van Jacob Olie toen het leven natuurlijk veel slechter was. Dat moeten we ons realiseren. Maar op een zwart witfoto ziet het toch altijd zachter uit en vooral wat minder druk.

Tempo de stress, de dat. Ja, je ziet op die foto een zekere rust. Uh, misschien de rust van het kerkhof, maar toch. Ik heb een enorme fetisj voor bijvoorbeeld oude auto's. Of dat nou auto's uit de jaren vijftig zijn of speeltje wat ik laatst heb gekocht. Auto's. En wat dan net? Een Pre World Rally Car is een auto van voor de oorlog en een zeer onpraktisch benzine slurpende apparaat. En het doet mij denken aan lange oprijlaan, een tijd die nooit meer terug zou komen en wat het nou precies is.

Ik ben er namelijk dat. Dat heet echt tweedehands nostalgie. Ik ben er nooit onderdeel van geweest, want ik heb dat nooit meegemaakt.

Wanneer wordt nostalgie verkeerd? Wanneer wordt het? Euh, zinloze weemoed?

Ja, dan spreek je meer over melancholie. Dus melancholie vertaalt letterlijk als zwartgallig. Dus als jij vooral naar het verleden terugkijkt met met een bittere nasmaak en toch vooral heel verdrietig en somber word over alle mooie dingen die verloren zijn gegaan, dan spreken we meer van melancholie. Melancholie hoeft niet per se alleen over het verleden te gaan. Je kunt je ook melancholisch voelen als je naar een mooi schilderij kijkt. Aha, dus dingen in het heden en nostalgie gaat wel per definitie over het verleden.

Melancholie wordt ook wel gezien als een symptoom van depressie. Dus melancholisch, een beetje ongezond voor de voor de mentale gesteldheid van mensen, wel familie, noch van nostalgie. Of is het iets heel? Nee, het is wel echt iets anders. In de zin van hoe wij nostalgie nu begrijpen is dat toch wel echt iets positiefs. Dus je kijkt met de positieve blik naar het verleden, je krijgt daar warme gevoelens van en daarom is het is dan zag je ook geassocieerd met de positieve gevolgen voor mentale gesteldheid en melancholie niet?

Laat ze even naar Charles Aznavour luisteren.

De eerste de deur staat voor de tweede op een micro.

Dat is een beetje een foolish. Ik hou hier van. Maar ik hou ook van zwart witfoto's van auto's van voor de Tweede Wereldoorlog, ook van voor de Eerste Wereldoorlog. Zelfs van de oude badplaatsen met rieten manden van eigenlijk alles van vroeger, toen het land nog niet bedekt was door een distributie doden. Kijk, als ik naar de tzt een ziekteverschijnselen moet geholpen worden.

Het hangt er een beetje vanaf of je of je vooral dus positieve gevoelens ervaart, of dat je vooral gaat zwelgen in dat bittere gevoel van het is allemaal verloren.

Beter. Het is meer tussen schoonheid, volgens mij ook. Maar dan ben je dus meer nostalgisch dan aan warme gevoelens over de mooie dingen van vroeger. Maar daar kan je dan blij van worden.

Maar dit kan toch ook zijn dat sommige dingen vroeger beter waren of niet? Ja, dat kan ook.

Dat kan ook. Maar nostalgie is wel het verleden bekijken door een roze bril ergens in een rooskleurig beeld van het verleden, waarin je de mooie dingen ophemelen en de dingen die je misschien niet zo goed waren. Een beetje onder het tapijt is het een patroon.

Anouks rond uitstekende gast. Maar ik moet eerlijk zeggen dat ik de het schema van het interview niet helemaal in mijn hoofd had. Ik zat een beetje te rotzooien op mijn op mijn laptopje. Sorry daarvoor, dus ik heb veel vergeten te vragen. Ik vond een heel leuk element, vindt in haar studie en haar onderzoek, want ze doet echt gedegen onderzoek naar IS dat je ook heel veel nostalgische gevoelens kan hebben naar bepaalde geuren.

Dat begint natuurlijk bij een kind al bij een baby al ongemerkt met de geur van moedermelk. Dat is de meest intense geur die iedereen zich zijn hele leven zal herinneren, zonder dat je je misschien zo realiseert. Maar ook de euh, zij zijn bijvoorbeeld de geur van sigarettenrook in het fietsenhok waar je de eerste foefelen. Reintjes had met je leeftijdsgenoten, wellicht als tiener. Of de geur van chloor van het zwembad waar je dan ging zwemmen vroeger. Dat zijn van die dingen.

Die zijn zo op een bepaalde plaats, in een tijd die je leven bepaalt dat. Ja, daar kun je een enorm nostalgisch gevoel. We hebben ons geur. Geheugen is misschien wel sterker dan ons visuele geheugen.

Is er een patroon in het hele oude Europa? En dan niet bijzonder? Misschien ook wel in Engeland, waar de Brexit bijvoorbeeld voortkomt volgens mij dit soort gevoelens een verlangen terug naar een paar.

Zeg ik dat fout? Nee, dat zeg je helemaal niet fout. Maar het is goed om te benoemen dat nostalgie van alle tijden is. En dat dat als de mensen te maken krijgen met sociale verandering. En dingen die ze niet per se als positief ervaren. Dat nostalgie oproept. En of dat nou is over je land of je persoonlijke leven. Dat werkt eigenlijk hetzelfde, dus nostalgisch die ook. Historisch hebben we dat mooi beschreven. Dat zie je door alle tijden heen.

Maar zie het niet toenemen. Kijk, de westerse wereld is in veel opzichten op z'n retour en zijn minder dominant in de wereld. Ik ga niet over Zwarte Piet beginnen. Maak je geen zorgen, maar snap je? We hebben het minder voor het zeggen.

Je moet dan onderscheid maken naar wat voor soort Nassogne je bestudeert. Dus als je het hebt over nostalgie naar het land van vroeger. Dat is wel iets wat je nu heel sterk ziet en niet per se toenemen. Dat konden mensen nationalistisch vaak wel. Ja was is dus een nationalistische vorm van nostalgie. Die zie je natuurlijk sterk vertegenwoordigd in een rechtse populistische retoriek. Dus het idee dat het land van vroeger beter was toen er nog vooral inwoners met een oorspronkelijk Nederlandse achtergrond zijn dat vooral de Henk en Ingrid waren in Nederland en minder diversiteit en dat dat de reden was waarom het ook beter was.

Goed om te benoemen is trouwens dat nostalgie ook aan het aan de linkerkant van het politieke spectrum optreedt. Ja, wel degelijk. En daarin zie je bijvoorbeeld het idee dat wij vroeger een toleranter land waren, dat we vroeger verdraagzamer waren en dat sommigen. Jesse Klaver heeft dat ook wel eens benoemd. We moeten terug naar de tijd dat we nog meer open stonden voor andere culturen en religies.

Dat is natuurlijk vaak in linkse kring nostalgie naar de jaren zestig en zeventig, toen hun partijen dominant was. Toen we Joop den Uyl nog hadden, toen we nou ja, seksuele revolutie, noem maar op. Dat is er zeker wel.

Ja ja ja, dat is de enige echte. Beetje links kabinet dat Nederland ooit heeft gehad. Ja dus.

Oke, dus dan is het nostalgie naar de naar de populariteit van van de linkse succès. Zelfde linkse. Ik hoor die ouwe PvdA'ers nog altijd zwijmelen over Den Uyl, dus dat dat. Dat heb je altijd wel. Maar.

Laten we eens naar een vroeg fragment wat iedereen wel kent en dat heel erg een beroep deed op een tijd die misschien wel nooit is geweest in De Wereld Draait Door. Weet je nog? Jan Terlouw met zo'n touwtje.

Het andere punt wat ik wil aansnijden is het volgende. Er hangen geen touwtjes meer uit de brievenbussen. We vertrouwen mekaar niet meer. Een ondernemer zei pas tegen me als ik wat ik vroeger met een handdruk bekrachtigde. Dat gaat nu met vijf contracten en een ander zei als ik een brug mocht bouwen, hebben meer juristen nodig dan ingenieurs.

Ja, hij zou het wel mooi.

Hij zei het wel mooi gelijk.

Dit had dus heel wat. Heel veel mensen hebben het gevoel dat ze ook wel interessant om te bespreken dat het de verkeerde kant op gaat met ons land. We vertrouwen onze Khany elkaar niet meer. Het gaat niet goed. Als je kijkt bijvoorbeeld naar cijfers over sociaal vertrouwen, dan blijkt dat dat vertrouwen maar niet per se is afgenomen. Dus het is ook een soort van gevoel en perceptie, wat denk ik ook wel gevoed wordt door politici en de media. De toespraak van Jan zijn Louder is natuurlijk ook kritiek op gekomen.

Als je nou echt goed kijkt naar die tijd waar hij het over heeft. De tijd van wederopbouw. Ha, dus die touwtjes hingen uit de brievenbus. Voor hem een symbool van sociaal vertrouwen. Ehm, maar wat was er nou feitelijk aan de hand? Euh. Daar viel niet zoveel te halen in die huizen. En moeder stond altijd in de keuken. Er was altijd iemand thuis, dus wie is dat dan? De tijd waar we naar terug willen?

Dus het is natuurlijk niet het hele plaatje van euh, van hoe die tijd eruit.

Ze werd niet beroofd omdat er minder te halen was. Dat weet ik niet hoor. Nee, maar het is toch het hele plaatje te benoemen. Was het nou echt zo dat mensen elkaar niet vertrouwden? Of waren er ook andere reden waarom die touwtje uit de brievenbus konden?

Nou maak je duidelijk dat gevoel dat het eigenlijk de verkeerde kant op gaat met de wereld. Dat is best een breed gedeeld gevoel. Daar is onderzoek naar gedaan. 1. Van de Nederlanders vindt 63 procent dat het de verkeerde kant op gaan verschijnt in Groot-Brittannië. Een hele Brexit idee komt daaruit voort. Zweden zelfs. Je zou toch zeggen Zweden is het land waar ongeveer alles goed gaat. Een meerderheid van de bevolking vindt het gaat verkeerd. En in Frankrijk bijvoorbeeld.

En dat is een land waar heel veel verkeerd gaat. Maar er is nog maar 7 procent positief over de richting waar het land zich op beweegt. Dus je zou zeggen de enorme voedingsbodem voor ja, vroeger was alles beter konden. Nou maak je een duidelijk onderscheid tussen het collectieve gevoel van nostalgie en het individuele. Leg uit.

Ja, dus dat is het verschil tussen nostalgie voor hoe? Hoe? Ik was als persoon mijn persoonlijke Updike kindertijd ervaringen en hoe wij waren als groep dus. En dat kan elke soort groep zijn. Je kunt natuurlijk nostalgisch zijn voor je en voor je sportclub. Je kunt nostalgisch zijn voor dingen uit je vrienden groep, maar je kunt ook nostalgisch zijn voor je land en en dingen die je met andere Nederlanders deelt. In het verleden?

Ja, maar dat ook. Dat is voor de groep.

Maar wanneer je niet negatief worden, uh, in wat voor zin. Negatief negatieve uitkomsten? Ja uhm.

Nou ja, dat is maar net wat je als negatief beschouwt. Wat ik in jouw geval zie is dat er bepaalde vormen van nostalgie kunnen resulteren in wij zij denken. En dat zijn dan met name de ten vormen van nostalgie die ook rechtse populisten gebruiken. Als je echt het beeld geeft van Nederland was vroeger beter, toen er nog alleen maar toen we nog heel homogeen waren in termen van cultuur en achtergrond. Ehm, ja, dat kan mensen negatiever maken over immigratie.

Terwijl als je dat tolerante verhaal verteld, maakt het mensen positiever.

Ja, en dan de feiten. En dan de feiten zeggen ja, want je je effect checkt Jan Terlouw.

Maar je zou natuurlijk ook kunnen zeggen ja, maar als we naar criminaliteitscijfers ofzo gaan bestuderen. Misschien valt er dan over multiculturele samenleving niets vervelend te zeggen. Ik zeg niet dat zo is, maar er is natuurlijk dat voelen zij zo. Jij benoemt het meteen als gevaarlijk. Maar nee, ik bedoel het niet. Als staat dat je altijd waakzaam moet zijn bij nostalgie en moet bedenken hoe nostalgie werkt, is het. Het is een rooskleurig beeld van ons verleden. En als je een nostalgische boodschap hoort van een politicus hetzij links, hetzij rechts, moet je dus altijd bedenken is dit het hele verhaal?

Moet ik niet even gaan? Fact checker was het toen ook eigenlijk wel meter? En ook even kijken naar het heden. Staan we er eigenlijk wel zo slecht voor?

De waarheid is natuurlijk dus. Dus als ik nog goed begrijp is nostalgische gevoelens is prima, zolang het maar soort individuele beleving is. Maar als het voor de hele groep gaat worden en dan wordt het eigenlijk. Wij tegen zij, wij zijn van vroeger en zij zijn de indringers van nu en dan krijg je. Daar krijg je dus idiote nationalistische bewegingen uit voort en krijg je uhm ja, dat zegt zijn natuurlijk niet heel duidelijk, maar daar krijg je de nationalistische partijen Forum voor Democratie.

Misschien PVV. Ze zegt het niet hoor, dus ik. Ik schuif het niet in de schoenen, maar je proeft wel een beetje dat sentiment eronder. Terwijl ik toch ter verdediging van die partijen ook iets moet zeggen als jij tot het wat in Nederland hebt. Prokaryoten onderklasse behoort in je woonde in zo'n volkswijk bijvoorbeeld in Rotterdam, met met ja allemaal Rotterdammers. En natuurlijk waren dat allemaal. Weten Rotterdammers 50 jaar of 100 jaar geleden een gevoel van samenhorigheid? We zijn er allemaal slecht aan toe en vervolgens kun je in diezelfde wijk vijftig jaar later je buren niet meer verstaan.

Uhm. Daar kunnen wij lelijke over praten. Maar het is wel een beetje makkelijk om vanaf de Keizersgracht dat weg te zetten als alleen maar plat nationalisme. Daar zit ook voor die mensen een vorm van verlies in. Alleen hebben die nieuwkomers dat niet verdiend. Om zo. Die kunnen dat ook niet helpen. Dus hoe kom je hier nou op een leuke manier uit? Ja, daar heb ik een andere uitzijn voor nodig.

Ik vind het altijd leuk om te zeggen vroeger was alles beter waren natuurlijk dat vroeger meestal gewoon veel slechter was.

Als je tijd is natuurlijk, maar net wat je daaruit pikt en wat voor jou belangrijk is.

Luister kinderen gelukkiger dan ooit. Oké, we hebben nu wel een beetje een heel raar jaar, maar de. De indicatoren wijzen omhoog. En toch heeft het dat zegt Sociaal Cultureel Planbureau natuurlijk ook altijd mee. Met mij gaat goed met de samenleving gaat slecht, dat een raar soort product. Dokter Thijs, verlang jij nog terug naar het moment dat men gewoon deed wat de dokter wilde?

Nu is het meteen knokken in de ene wachtkamer en heel smal overal waar het kan. Ja, er is zelfs tegenwoordig een mooie term forestier decision making heet. En dan is dat we gezamenlijk met de patiënt een beslissing, maar die geeft de illusie dat die meepraten. Je gooit het in de groep en dan zou je kijk. Wat is voor jou belangrijk? Wat is er medisch gezien belangrijk? En dan gaan we samen op weg naar de uitgang of naar de opname plek.

Maar ja, want dat is natuurlijk ook zoiets.

De autoriteit gezag is niet meer vanzelfsprekend. Ja, daar kunnen mensen ook nostalgisch naar zijn. Ja zeker. Maar heel veel elementen. Maar wat ik in mijn onderzoek zie is dat als je aan Nederlanders vraagt om gewoon in een paar zinnen op te schrijven waar wordt je nostalgisch van? Dan is dat een beetje dat Jan Terlouw qua verhaal, dus dat gevoel van vertrouwen elkaar niet meer. Er is weinig saamhorigheid samenhangend dat wij gevoel. Dat is wat Nederlands het meeste missen cover van Time deze week ze.

Ze hebben de man die nog president moet worden met zijn Buddingh' meter alvast tot persoon van het jaar uitgeroepen. Maar daarnaast hebben ze 20u20.

Hebben ze euh, nou ja doorkrijgt heerst hier over.

Nou heb ik niet al jaren meegemaakt van de laatste 20 miljoen jaar. Maar goed, word je er. Wat vind je hier van? Is dit ook een vorm van nostalgie?

Klopt, het is in elk geval niet. Is datgene wat nostalgie oproept, dus door het heden te portretteren als iets vreselijks? Ha, dat gaat niet goed met ons. Roep je nostalgie op het heden is vreselijk, dus nou ja, dan was het waarschijnlijk vroeger beter. En ja, dat soort mensen aan het denken.

Wat zou het kunnen zijn dat we op 20:20 ook een bepaald opzicht juist nostalgisch gaan terugkijken? Het was wat rustiger op de weg, vloog wat minder en was wat minder stress. Wel bouwondernemers overigens. Maar weet je, er zijn ook wel bepaalde goede kanten misschien gezien en worden op elkaar teruggeworpen. Dat heeft niet alle huwelijken kunnen redden, maar andere verbeterd.

Absoluut. Dit jaar gaat ons dan. We zijn per ongeluk in een waanzinnig wetenschappelijk experiment beland. We dingen kunnen nu dingen testen die we anders niet niet hadden kunnen testen. Dus dat is sociaal, waardoor je sociaal en ook vanuit de geneeskunde gezien levert het ons ook nieuwe informatie op. We zien nu verschijnselen ontstaan die we nu niet, die we nog niet begrijpen, maar die we anders ook niet hadden geweten. We. Er worden minder kinderen te vroeg geboren nu.

We weten niet waarom. Maar dat is wel intrusie. Worden minder kinderen te vroeg geboren? Ja, omdat de moeders niet op tijd op hun werk hoeven te zijn, denk ik.

We weten het niet.

Dat is een hypothese. Ik heb geen idee wat graag een gynaecoloog is.

Anders is natuurlijk die rustige en simpele manier van leven. En dat zie ik ook in de antwoorden van mensen in mijn onderzoek. Dus we verlangen terug naar een tijd dat het allemaal simpeler was en overzichtelijker bestaan. En ja, dat was het natuurlijk. In sommige gevallen wel zo in die Corona tijd. Dat was het rustiger en simpeler en overzichtelijker op een bepaalde manier. Voor veel mensen. Iedereen heeft zo'n nostalgisch moment. Ik heb er ook één voor jou. Oh, om even.

Hallo, ik ben wel komen kijken en ik ben elf jaar. Ik heb die twee kippen, deze kinderen. Deze kip heet kip en Miskito kip. Tja, dit is dus een achterwerken in de klas. Ik heb dat een beetje gemist. Was ik al te oud voor. Maar voor jou is dit nostalgie.

En het is nou van mijn kindertijd dat iemand een wind in een kast.

Volgens mij leg uit waarom dat zo nostalgisch is.

Nou ja, ik. Ik weet niet of dit nou per se nostalgisch is. Kijk. Het is voor veel mensen hun kindertijd en ehm. En voor mij ook. Maar als je iemand anders een tv fragment van zoveel jaar eerder zou laten zien, zou die misschien daar heel nostalgisch van worden. Dus het staat symbool voor jaren en jaren negentig voor mij. Tuurlijk ook voor jouw jeugd dus.

Nou zie ik kijk in Oost-Duitsland is zelfs nostalgie naar de DDR in sommige in de Sovjet. Of in Rusland is is hier en daar nostalgie naar de Sovjet-Unie? Maar is het eigenlijk zo dat in samenlevingen die uhm in bepaalde opzichten op hun retour zijn, men meer naar vroeger teruggrijpt? Of ook in samenlevingen waarin men enorm het ontgroeien is? Bestaat er ook nog nostalgie? Want dan is niet nodig zou je zeggen. Nee dus.

Nostalgie wordt wel vooral opgeroepen in tijden van verandering die mensen als negatief ervaren, want ze hebben dat verleden dan nodig als een vorm van houvast. Ze houden vast aan wat ze koesteren en wat ze belangrijk vinden om tegenwicht te bieden aan al die uhm. Ja, maatschappelijke uitdagingen menen in ieder verkiezingsprogramma.

Ze worden een beetje geschreven. Sowieso de toon van de partijen dat men op nostalgie teruggrijpt. Of is het eigenlijk toch vooral toekomstgericht allemaal?

Dat verschilt per partij, denk ik. Sommige partijen hebben meer toekomstgerichte visie en andere partijen richten zich meer op het verleden. Voor beide valt iets te zeggen. Ik zeg niet dat nostalgie en nostalgie per definitie goed of fout is. Het is ook wel logisch dat je terug gaat kijken naar het verleden als partij en zegt nou, dat waren dingen die ik goed vond en die ik belangrijk vond. En dat zou ik graag willen voortzetten in het heden en de toekomst.

Daarom heeft de SP nu ook een communistische jongerenbeweging. Nu, die vinden gewoon terug naar toen onder het mom communisme. Best wel chill. Zou ook kunnen natuurlijk. Ja, ga ik als links komen? Jaja toch? Ik dank jullie wel Anouks merkers.

Doctor in de sociale psychologie aan de Universiteit Utrecht en natuurlijk ook steenman van tot zover Anouk Smokers dokter Anouk Smeekens in de sociale psychologie verbonden aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Ik dank je zeer.

En dan nog even dit een kelder standje. Ik mocht vorig jaar net voor die korona tijd dus. Inmiddels voelt dat als vorige eeuw en dat vind ik in dit geval dan ook wel passend in een documentaire serie maken onder de titel Van oud geld. De dingen die niet voorbijgaan. En ik heb al om mijn energie of niet minder, maar ik heb veel energie gestopt in het maken van de leader. Samen uiteraard met met het hele team om daar dat gevoel van uhm ja, verlies, maar ook schoonheid in terug te horen.

Je zou moeten zien je computer ergens vinden, maar luister maar.

Ze heeft me altijd geïntrigeerd. Een wereld die zich ogenschijnlijk in statige huizen vol taaie tradities verschuilt voor de oprukkende tijd.

Maar achter die lommerrijke lusthoven schuilt een Etos van noeste arbeid.

Een dure plicht.

Je mag ook best trots op zijn dat je van alle bent en uit het geslacht komt. Wat had zoveel al honderden jaren zo'n belangrijke rol en vervuld in de Nederlandse geschiedenis? Iets wat bijzonder dat je terug kan gaan hier in je familie, meer dan duizend jaar. Misschien kun je je zeggen als je vanavond bent, dan heb je nog een streepje voor. Ergens, hier en daar. Het huis, het landgoed, de familie, het moet allemaal bij elkaar blijven om door te geven aan een volgende generatie in een lange, lange lijn.

En dan geef ik je nu even het beeld erbij. Ik rij daar in een autootje, euh. Uit 1925, op een hele lange oprijlaan op weg naar zo'n oud huis van zo'n adellijke familie en de Abeelen natuurlijk bij uitstek. Euh ja, historisch erfgoed kan je zeggen. Cultureel erfgoed. Ze worden Sicko. Ze zullen langzaam uitsterven waarschijnlijk. En waarom dat mij nou met een zeker gevoel van weemoed vervult, terwijl ik daar helemaal niet bij hoor. Niet van adellijke afkomst ben.

Ik weet het niet, maar het ziet voor mij volgens mij in verbondenheid met de natuur en ook wel met het lagere tempo. Ik ben zelf, boorde omhoog in mijn tempo, maar ik hou van die van die traagheid en van die stilte vaak ook.

Dat zou je niet zeggen. Blijven denken. Blijf naarstig.

Wraak is een 8 delige podcast thriller over ambitie, over macht en over Mitu abonnee om wraak.

Met onder meer Rifka Lodeizen, Jaap Spijkers, Nasrdin, Thha en Met Mij. Naast mijn rol als verteller.