Hij Lukáš hier. We hebben iets nieuws en dat is de NRC Audio App. Daarin kun je podcast ontdekken en beluisteren en je vindt er een aantal unieke podcast die gemaakt zijn door NRC, zoals Cocaïne, Akoord Figuur Fairs en De Post. Download nu de app.

Welkom. Wij zijn onbehaarde apen. Dit is een podcast van NRC over wetenschap en.

Ja, ik heb hier dus allemaal kleine stukjes van afgesneden en die geef ik even door over het glazen scherm heen en ik hou er ook niet voor. Muziek niet spugen natuurlijk.

Maar ik heb m goed als we allemaal op hetzelfde moment over pakweg een stukje dat stukje sloeg.

En de rest is allemaal voor mij. Heeft maar één stukje te maken. Een beetje op zuigen dan met je camera zuigen. Oh ja. Wat vind je nog van remmer? TA. Bête. Nee. Ik dacht eerst, want het is een beetje stoffig en een beetje noter en heeft zo'n viezigheid rottende nasmaak op n komt er dan nog, net als je denkt dat je gewoon wel lekker vindt.

Nee, ik zou niet geen rotte rottende naast mij willen noemen, maar een beetje bosbodem een gevoel krijgen van markel ontbindende bosbodem. Ik hou van de geur van herfst. Ik ben echt dol op de herfst, maar waar dit dan weer niet?

Nee, nee, ik mis een beetje de knoflook achtige punches die daar soms in kan zitten.

Dan moet je nog even twee opsteyn drinken, de rest weer terug om een te klein stukje genomen ik.

Ik hou het hierbij, maar dan heb ik wel een vraag voor jou gemaakt. Want hoe kan het dat de grootste paddestoel kenner van NRC nog nooit een truffel heeft gegeten? Want we hebben net allemaal een stukje truffel genomen en dit was de eerste keer dat jij truffel at.

Ja, en ook dat laatste denkt ja, maar dit is gewoon. Ik bedoel, eigenlijk is dat heel logisch, want truffel is gewoon schimmel. Ik bedoel je eet geen beschimmeld brood, je eet geen beschimmeld fruit. Ja, sommige mensen eten beschimmelde kaas, maar ik hou ook absoluut niet van blauwe kaas. Het is evolutionair gezien gewoon heel goed. Want ja, de meeste schimmels zijn toch onveilig. En dat geldt ook voor veel paddenstoelen. Die moet je niet eten, want ze zijn giftig.

En dat is eigenlijk een terugkerend patroon in jouw dieet is dat je geen gefermenteerde, door schimmel bewerkte producten met paddenstoelen is dat?

Het begon ermee. Vroeger hield ik al niet van champignons omdat ze zo glibberig waren. Dat vind ik dat. Deze truffel heeft dan weer als voordeel dat ie niet glibberig en glad en slijmerig aanvoelt. Maar euh ja, dit is dus een combinatie van textuur en van smaak.

Maar de. Ik las een heel blij rapport van de voedselorganisatie van de Verenigde Naties over paddenstoelen waarin heel blij stond dat de meeste paddenstoelen niet giftig zijn. Ja, dat is waar. Ja, en er waren maar 80 die giftig waren, maar die waren dan ook wel weer heel giftig. Je hoeft er maar even op te eten en dan maar gebaseerd op jouw. Uhm, er toch vrij komen. Een reactie op deze terugval vermoed ik dat jij vaker paddestoelen tot je neemt?

Ja ik, als ik een truffel denk dan zie ik dat restaurantje in euh, in Centraal-Italië, waar we een paar keer gingen eten en waarin echt z'n boeren restaurant. Was ook geen menu. En daar kwam dan de kok nog even met wat extra truffel over de spaghetti en dat ging echt met enorme Raspe. En die waren ook veel groter dan dit. Ja, toch wat kleine kleine balletje eigenlijk, maar zit wat verder van het brongebied is de truffels die we hier tot ons kopen.

Die zijn toch wat kleiner denk ik. En ik vind het zouden voor zichzelf. En ik vind de smaak hier nog een beetje laf van deze.

Maar dat is nog scherper. Schimmel legger. Ja ja, we hebben het nu over eetbare paddenstoelen, maar de wereld van paddestoelen is zoveel groter. We zijn nu in het seizoen van de paddestoel gekomen. Ze komen nu ineens. Lijkt het dan. Uit het niets komen ze weer op en daarom gaan we het vandaag hebben over die toch wel bijzondere levensvorm waarmee wij de aarde delen. En daarom zit ik in de studio met Germaan Veenhuizen. Ik heb jou geïntroduceerd als paddestoelen kenner.

Is dat een terechte titel? Ja, nou, ik ben geen officiele mycoloog he. Mycologie is de paddenstoelen kunde. Maar ik vind het wel heel leuk om naar te kijken en om er weer in te verdiepen. En ik geniet ook ontzettend van de namen.

Daar gaan we het ook nog over hebben straks. Zeker weten en ik zit ook in de studio met Hendrik Spiering. En uhm ja, van jou wil ik straks meer weten over de relatie tussen tussen paddestoel en mensen en zeker in de geschiedenis. Want daar is ook een wereld van vol magie en hallucinaties te beleven.

Schimmige wereld. We hebben net allemaal een stukje truffel gegeten. Jij noemde de champignons al, maar dus paddestoelen voelen heel dichtbij in onze keuken. Maar wat is een paddenstoel eigenlijk als je er als een bioloog naar kijkt? Nou, een paddenstoel is een schimmel en niet alle schimmels zijn tegelijkertijd paddenstoelen.

Ja, daar zijn iets van 2 miljoen schimmels, grofweg wereldwijd. En we hebben het in die aflevering over bierbrouwen ook wel eens gehad over gist. Dat is een voorbeeld van een eencellige schimmel.

Maar paddenstoelen zijn eigenlijk de vruchtlichamen van bepaalde type meercellige of bij de hogere schimmels en de daadwerkelijke schimmel of het organisme. Dat is onder de grond, dat is de zwam. Vlok wordt het ook wel genoemd of het mycelium. Vandaar ook die mycologie en in de herfst, vooral in de herfst. Je ziet ze ook wel in andere jaargetijden. Dan komen de paddenstoelen als de de de voortplantingsorganen, de vruchtlichamen. Die komen boven de grond. Dus eigenlijk is het maar een een tipje van de sluier wat je ziet van dat daadwerkelijke organisme.

Dit spreekwoord is ook het. Het schiet als paddenstoelen uit de grond, maar dat is ook letterlijk wat er gebeurt. Het is. Ze hebben de de rest van het jaar hebben ze onder de grond geleefd en dan ineens verschijnt er een paddestoel. Wat? Wat werkt dat nou?

Gaan we eventjes naar dat hele netwerk van schimmeldraden onder de grond? Het mycelium en.

Je moet je voorstellen dat die draden hebben allemaal uiteindelijk die hete hyfen, ik rijk. En dat zijn de d.

De tastend. De zoekende uiteinden die de juiste route door de ondergrond euh. Proberen te vinden. Dat is eigenlijk de schimmel. Ja, dat is de schimmel, maar dat is het actieve gedeelte van de schimmel.

Maar is er ook nog een passief gedeelte, want het bestaat toch alleen maar uit schimmeldraden?

Ja maar waar? Euh ja, de schimmeldraden zelf komen we zo nog even op. Die zorgen ook voor transport, bijvoorbeeld van voedingsstoffen en dergelijke. Maar de de verkenners?

Laat ik het dan zo zeggen. Die dus de. De uitbreiding van dat hele, want het uiteinde groeit de hele tijd.

Zo moet je het zien en echt hard gaat dat niet in het. Voor de honing zwammen een bepaalde type gaat dat met ongeveer een meter per jaar moet je denken. En betalen wij mensen niet netjes.

Maar euh, je hebt dan de hyfen aan de uiteinden en hyfen kunnen elkaar ook weer tegenkomen.

Euh, ik weet niet wat het meervoud van mycelium Myceens jaar zeg ik maar even euh.

Twee Miceli jaar van dezelfde soort kunnen elkaar tegenkomen en de hyfen kunnen dan met elkaar een verbinding aangaan.

En dat is het interessante, want daaruit vindt dan toch een soort euh. Kan er een soort. Ja euh, voortplanting plaatsvinden.

Laat ik het zo zeggen. Ja, daar zitten de t is paddenstoelen seks. Vrij saai, want het is gewoon hyve raken met elkaar in contact. Hoera. Uhm, en dan één van die twee netwerken. En van die twee euh. Miceli? Ja, die gaat dan vervolgens bolletjes produceren. Het primordiale heet dat. Euh. In eerste instantie een soort verdikking aan het uiteinde van zo'n Simont raad.

En dat wordt uiteindelijk de paddenstoel die boven de grond komt en begint als een ja, een verdikking van die schimmeldraden.

Maar dat kan ook gebeuren zonder dat je een ander mycelium tegenkomt dat je gewoon uit jezelf als mycelium een paddestoel gaat maken.

Uhm, nou, dat is de hangt weer heel erg ook van de soort af, want we zijn dus allemaal verschillende soorten miceli en sommigen hebben echt die uitwisseling nodig. Interessant is dat ook soms mycelium van verschillende soorten wel weer een interactie met elkaar kunnen aangaan. Dus het is echt een enorm.

Het is een drukte van belang onder de grond dat het allemaal onder de grond. Dat is wel het het bizarre. Want want uhm. Kijk, als je door het bos loopt en je ziet een paddenstoel naast een boom staan, dan denk je dat jij dat. Dat past in het plaatje.

Weet je waarvan je denkt dat het, terwijl de vrienden dat dat wat je ziet, dat dat ook is wat het is? Nu heeft een boom wortels, dat weten we eigenlijk wel, maar het grootste gedeelte van het leven van die paddenstoel vindt dus echt buiten onzichtbaar.

Maar daar wil ik wel aan toevoegen he, want we hebben nu over dat woord mycelium en ik zei. Want dat is het ondergrondse gedeelte. Maar het interessante is dat de schimmels op je rottende sinaasappel bijvoorbeeld. Die kunnen ook euh. Dat is eigenlijk ook mycelium wat je daar ziet. Dus die schimmeldraden. Dat heet mycelium. Alleen ben je paddo's. Ben je bij sinaasappel en groeien er geen paddenstoelen uit. Want dan wil ik weer even terug naar de functie van die paddenstoelen.

Uhm, ik zijn net al die. Die zijn ook betrokken bij de voortplanting. Dus bv. Die seks vindt niet alleen maar onder de grond plaats. Maar die paddenstoelen, die hebben sporen in zich. En uit zo'n spore kan opzich weer een heel nieuw mycelium groeien. En dat gebeurt ook bij bijvoorbeeld de de schimmel op sinaasappel.

Dan zie je dat het een beetje fluffy wordt, een beetje met je haren. Of ja, en een beetje stoffig ook. En als je het onder de microscoop zou bekijken, dan zie je dat eigenlijk duidelijk sporen direct op het mycelium worden gevormd. Dus dat is weer een heel andere gang van zaken. De paddenstoel is. Ja, voor sommige schimmels overbodig maar, en die hangen dus in de lucht. Sporen. Daarom kan men se een sinaasappel ineens beschimmelde.

Want ja, dat wordt dan dat zweef dan door je huiskamer of door je keuken heen. Dus de. De sporen zijn eigenlijk de Naya in en om om er weer even een plant vergelijking te maken, het te vergelijken met zaden die grotere afstanden kunnen afleggen en waardoor een mycelium dus niet alleen door de grond. Uh zeg maar nieuwe plekken hoeft te bereiken door te groeien, maar ook gewoon zeg maar een echt een nieuwe plek kan koloniseren als we de sporen ergens land.

Ja, en dat is wel interessant. Ik weet niet of jullie het fenomeen stuif gezwam kennen. Ik heb er afgelopen weekend nog opeen gesprongen, want dat mag best. Vanaf nu mag je vol overgave kapot stampen en wat willen ze zelf? Maar dat zijn een beetje van die uhm ja aardappel achtige ballen die je wel eens in de duinen ziet. En als die rijp rijp zijn en je stapt op komt er zo'n enorme Spore volk vrij.

Ik heb het nog nooit gedaan. Ik had het zeer of je verraden en je helpt er dus de paddestoel mee. Wat zeg je? Ja, maar dat is één type van Spore verspreiding. Maar ja, die worden ook wel buik zwammen genoemd omdat ze de sporen in. Een puik euh, vasthouden, maar daarnaast heb je plaatjes, zwammen en buisjes zwammen, dat is de D. De grote bekende tweedeling eigenlijk. En dat als je met een spiegeltje onder de hoed van een paddenstoel.

Want de meeste paddenstoelen als je aan eten denkt, denk je waarschijnlijk ook aan vliegenzwam. Euh, onder die mooie rood witte hoed zie je dan ofwel allemaal plaatjes die de lamellen mhu ofwel een soort sponsachtig iets met maar gaatjes erin en dat zijn dan de buisjes. En daar komen de sporen uit en dat zijn een beetje de twee verschijningsvormen paddestoel die je zo aantreft.

Of nou ja, we hebben het net al even over de. De. De truffel gehad aan het begin.

Euh ja, de anti paddenstoel, want dat is een soort ondergrondse sporen vormen het lichaam. En euh ja, onder de grond. Ja, dan kun je moeilijk je sporen met de wind laten verspreiden. Dus waarom heeft die die truffel nou zo'n sterke riekende geur is? Omdat die moet worden opgegeten? Hij wil gevonden worden, want euh, juist doordat dieren hem opeten verspreiden ze de sporen. Ja goed, je zal meteen even gaan wild poepen ergens en dan komt het helemaal goed.

Maar je weet die truffel wil dat die sporen verspreid worden. En ik merk dat ik, als ik denk over hoe die die paarsrode verspreiden, dat ik veel heb aan planten. Euh, analogieën. Want euh, ook daarvan weten we dat sommige de paardebloem die die willen ook door de wind. Het is net als die die zwam die je aan het noemde waar je op ging stampen. Die ja, die die wél door de lucht heen en andere zaden die in vruchten zitten die willen opgegeten worden door vogels.

En zo werkt de truffel eigenlijk ook een beetje die je wil in het lichaam van een dier terechtgekomen. Euh.

Er zijn zelfs weer luisteraars die zeggen nou willen willen. Dat is weer veel te veel vanuit de mens gedacht. Maar euh, even ja, heel simpel gedacht. Euh, hij hij wil gegeten worden.

Maar je hebt dus euh, schimmels die bestaan uit eencellige schimmels zoals euh, gisteren zo. Dan heb je meercellige schimmels en daarvan is weer een deel denk ik die dan die mycelium van die buis van die van die buisjes onder de grond vormt. En daar dan is weer eendeel wat paddenstoelen vormend.

Ja, en dan heb je ook nog weer echt euh. Wereldwijd naar schatting 20 tot dertigduizend soorten paddenstoelen. En in Nederland. Als je ook de allerkleinste meerekent, dan kom je al gauw op achter een half duizend soorten uit.

En misschien een gekke vraag, maar ze komen niet op zee voor of in het water. Maar dat vind ik heel erg leuk dat je dat vraagt. Want uhm ik uh ik. Ik ga maar die die je haalt. Haar kennis uit het bos zeg waar ik pak meestal een boek bij. Het is in. In voorbereiding op deze aflevering heb ik weer even met mijn ja, mijn evolutionaire bijbel noem ik het soms omdat het zo mooi geschreven is en zo zo verhalend.

Maar dat is van Richard Dawkins. En dat heet die incestueus.

Steel is ook vertaald als het verhaal van onze voorouders. Ja, heel mooi boek. Het is echt een prachtig boek. Dan hebben. En dan gaat het. Dawkins gaat één voor één. Zeg maar de ja, onze gemeenschappelijke voorouders met andere groepen er langs. En er is dus ook een moment dat wij een voorouder delen met met schimmels en en 1, 2 of 3 genen mee. Dat is heel wat langer geleden, maar dat biedt wel een interessant perspectief.

Want uhm, wij zijn nauwer verwant aan schimmels dan aan planten. Dat is al een een belangrijke observatie en dat zie je ook nog een beetje terug aan de manier waarop we leven. Want wij zijn hetero troop, zoals een bioloog dat zou zeggen. En dat betekent dat we eigenlijk. Euh ja, we. Wij moeten andere dingen eten om te overleven en een plant kan z'n energie halen uit zonlicht. Even grosso modo. En uhm. Uh. B.

Wij eten natuurlijk om om energie te krijgen, maar de schimmel doet dat ook alleen dan ondergronds. Wat weet. Hoe je die schimmeldraden die jij beschrijft geen maar eigenlijk kan zien is als een soort omgekeerd darm systeem, beschrijft Dawkins. Omdat wij bij onze vertering en zien we die houden wij binnen. Ja, gelukkig wel ja, want anders dan he. Het voelt heel efficiënt om die euh. Nou ja, als je op straat spuugt en dan verspreidt je ook wat verkiezings en zien we die dan.

Ja, daar heb je niks meer aan, want die gaan misschien wel iets afbreken. Maar dat, dat komt niet meer bij jou. Maar die schimmel, die doet dat dus wel dus. Dus nu juist doordat het zo fijn vertakt is in allerlei enzymen afscheidt die organisch materiaal verteren en ook weer kan opnemen. Ja, dat is eigenlijk hoe die schimmel in zijn levensonderhoud voorziet. En eigenlijk voor een biologisch. En dat twee vergelijkbare levenswijze namelijk. Je haalt voedingsstoffen uit je omgeving.

En wat is dat nou met de vraag of er in het water? Super interessant precies. En dan? Euh. Dan moet je de de de euh. Ja dat is. Dat is heel goed dat je je daarnaar terughaalt. En dat vinden wij ook.

Want wat je ziet als je naar de evolutie van schimmels kijkt, kun je die eigenlijk niet los zien van de evolutie van planten. En als je kijkt naar van volume, wanneer begint dat nou een beetje met die schimmels? Dan moet je al een een miljard jaar terug. En dan? En dan krijg je eerste kolonisatie van het land door planten. En dan zijn er in en ineens ook voedingsstoffen. Als die planten sterven zijn er voedingsstoffen te halen. Dus dus.

Dus die evolutie van schimmels loopt eigenlijk gelijk op met die van planten. Dus op een moment dat de planten diversificeren. Dan doen de schimmels dat eigenlijk ook. Maar het antwoord is dus nee, ze leven niet in het water.

Ze leven niet in het water. Het is een heel raar op het land gebaseerde levenswijze, maar ze leven wel dankzij water. In die zin he. Want waarom kom je ze nou zo vaak in de herfst tegen? Dat is ook omdat er dan veel regen is. Want het grappige is dat. Normaal verwacht je dat een organisme groeit met behulp van celdeling, maar bij de paddenstoel vind ik eerder zelfs strekking plaats. Want een een een grote paddestoel heeft evenveel cellen als een kleinere, maar hij zuigt die cellen dan vol.

Zo groeit. En hij zuigt ze vol met water.

Oh, dus ze. Ze komen als paddenstoelen uit de grond om omdat ze als een ballonnetje door water worden opgeblazen.

Het is haast een soort spons die zich vol zuigt en t m mooi is dat de derde de paddenstoel is natuurlijk. Ik zie hem inmiddels een beetje fan van het moment dat de schimmel een beetje voor zichzelf kiest, maar als ie zo onder de grond bezig is, heeft ie dus ook in het ecosysteem wel een belangrijke rol. Want door allerlei dood plantenmateriaal te verteren maakt het ook weer beschikbaar in in in de bodem. Dus een gezonde bodem tegenwoordig.

Ja, dat er daar door zijn schimmels lekker in bezig zou zijn, zou door de bladeren het bos niet meer kunnen zien als de schimmels waren.

Natuurlijk mee moet worden opgeruimd en helpen zeker. Maar euh, en die schimmeldraden, die zorgen er ook nog weer voor dat de grond niet erodeert omdat ze het allemaal een beetje vasthouden. Maar het is wel zo dat sommige paddenstoelen die die werken echt samen met andere levensvormen. Maar je hebt ook parasitaire paddenstoelen die dus heel schadelijk kunnen zijn voor een boom, bijvoorbeeld laten opgroeien. Maar je hebt ook weer soorten die juist alleen maar op dood hout of alleen op uitwerpselen voorkomen.

Ze hebben zich ontzettend gespecialiseerd allemaal. En die samenwerking is ook wel interessant als je naar bomen kijkt. Ha, want ze zijn nu aan het kijken, maar dat is echt nog een tipje van de sluier. Maar wat er allemaal qua communicatie, qua transport voedingsstoffen via die hele stelsels kan plaatsvinden. Want samen vormen die schimmeldraden soms ook weer grotere systemen. Dat zijn Rizoom Morf, en dat zijn jouw soort dikke strengen van een bundeling van schimmeldraden. En daar kun je nog veel efficiënter, bijvoorbeeld water of voedingsstoffen door transporteren.

Ik vind het echt wel prachtig om mee te gaan met Chana. Je hebt.

Je hebt dus eigenlijk het totaal compleet verschillende levensvormen. Weet je wat die die boom die daar in de zondag staat, stadsstaat op te zuigen? En dan helemaal aan de andere kant van die boom werd je erbij zit. Bij mij helemaal bij zijn tenen, bij wijze van spreken. Daar is ie dan toch weer afhankelijk van. Ja, iets, iets, iets microbiologisch. Bijna dat daar ook nog weer weer voedingsstoffen staat. Zaad vrij te maken. En in en na dat dat die hele grote reus van het woud dat allerkleinste ook weer nodig hebben.

Dit spreekt ook wel heel erg tot de verbeelding als het gaat om ja wat jij aanstipt. Hendrik is die samenwerking en en in die symbiose tussen levensvormen associeert Schimmel met bederf en verrotting en iets is beschimmeld. Dat is natuurlijk dan ook meestal niet verstandig om op te eten, maar dat het speelt is gewoon veel meer af te zeiken. Een soort soort. Ja, basis van het bouwwerk van Bos ook.

En nu ga ik jullie ook eens een boek een tip geven, want ik heb net het boek en Tangled live verweven. Leven van de Engelse mycoloog Merlyn Sheldrake gelezen. En dat gaat ook over die hele fascinerende verborgen wereld onder de grond. Dus over mycelium en ook over andere schimmelvorming.

Maar het leuke is ook dat euh. Hij heeft zelfs zijn eigen boek opgegeten in die zin. Hij heeft. Uhm. Euh. Zijn zijn boek dus, dat verweven leven als voedingsbodem voor oesterzwammen gebruikt. En vervolgens heeft ie die oesterzwammen weer lekker opgegeten. Ik heb een filmpje gezien. Ziet er heel grappig uit, maar hij is dus. Laten we zeggen een en euh geïnteresseerde. Euh.

Betrokken zintuiglijk ingestelde mycoloog. En euh. Nou, ik had het met hem daar ook over.

Hoe bijzonder het eigenlijk is dat het mycelium. Werk dus dus. Nou ja, wat ik zonet zijn over Hyve allemaal, euh, zich hun hun route weten te vinden door de ondergrond zonder dat daar een heel centraal brein achter zit.

Het zijn de metingen, klinkt Martin, dus die is net. Uhm. NB. Fixed she just exploring. Naar een 4 met Goring Souls in 2004, met een saint-ouen integratie in een Chinees propraetor, special oplijsten in Tikrit en minstens voor een Cephas. Wie heeft Prins Special oplijst wireless integration trekpleister. Maar Sirion? De steun hebben we speciaal op pc's waar de Japanse decentralisering centenkwestie en samenhoudt. Explained peuter evb. Want een Rossano waren in trek.

Nou had het er zelfs over dat je in zekere zin zou je het mycelium als een soort. De hersenen van de ondergrond kunnen zien. Niet elke onderzoeker wil daaraan, maar wat het interessant is, is dat er zelfs in die schimmeldraden bijvoorbeeld is waargenomen dat er allemaal elektrische pulsen doorheen worden geleid. Dat heb je dan in je in je lichaam ook zo. Maar het is gewoon de deur vindt zoveel plaats in die schijnbaar nutteloze, dunne euh, lelijke draden.

Maar dat mycelium vroeg ik me nog af. Zijn dat nou allemaal dezelfde soort cellen? Of zit daar ook nog een soort cel differentiatie in, zoals zegmaar in het lichaam van een dier of van een plant?

Het is eigenlijk een heel homogene zwam, Phlox stelsel alleen. Dus aan het einde de hyfen. Die zijn net wat actiever dan de rest. Maar verder? Ja, het t groeit en t groeit en het groeit. En uhm, de grootste zwam vlok of het grootste mycelium dat we kennen. Dat is ruim negenhonderd 50 hectare groot en wordt ook wel het grootste organisme ter wereld genoemd en dat is een honing zwam.

In de Amerikaanse staat Oregon en komt hij dan ook wel eens naar boven? Of zit ie echt in de ondergrond? Of of of caudillo die honing zwam op zich? Ja, dan krijg je dat dan echt als meerdere paddenstoelen? Stel ik me dan voor? Ik zou me niet n enorme paddestoel.

Nee, in zijn meer. Nee dus. Dat is n groot mycelium met heel veel paddenstoelen die naar boven komen. En ik weet ook niet of het voor die honing zwam geldt. Maar euh, boswachters zijn ook niet altijd blij met honing zwammen, want je bijvoorbeeld een soort de sombere honing zwam. Nou, dat klinkt ook al niet als een gezellige gast. De Zeebos naar de knoppen tast euh, bomen aan. En juist in een productiebossen, waar de bomen soms toch ook niet op hun aller fitste zijn.

Dan kunnen de bomen massaal het loodje leggen door die zwam. Maar dat zijn dus heel veel afzonderlijke zwammen. Maar jullie hebben misschien al z'n heksenkring gezien in het bos, zo'n zo'n kring van paddenstoelen. Dat is ook dat lijken allemaal afzonderlijke paddenstoel. Het zijn ook afzonderlijke paddenstoelen, maar ze behoren allemaal tot hetzelfde organisme.

Maar ik vind het wel een openbaring dat je dus die euh, die paddenstoelen die we natuurlijk toch zeker uit de herfst in dit bos. Je ziet ze ook langs het fietspad natuurlijk ineens opduiken dat dat zo'n marginaal onderdeel is, eigenlijk van een enorm systeem. En ik? Ik voel nog een ontzettend grappige quote van een andere, volgens mij vrij bekende mycoloog die Niclaus Manji heet. Hij heeft er heel veel boeken geschreven. Een heel, heel goeie auteur ook. En die schrijft Er is een boek Marsh Roomsen Natural, een culturele historie van.

Ja, we zijn zo gefascineerd op die paddenstoel, maar in feite is het alsof we naar een foto van de ballen van een olifant zitten te kijken en denken dat dat dan het euh t t organisme is.

Ja, het leuke is ie ik. Ik heb die metafoor ook aan Merlyn voorgelegd, waarin ja en in het geval van IE waar afkortingen hem in. Dit is. In de scène staat een monoloog in de Masja mythologie die de paus heeft ook wel eens een mythe is Concent Hoe heet de seks en Repair d'Action en en tussenpauze de Spacelab gaan heten? Nelleke Stu hun animo. Sergio ook, enz. Ik heb ze Merxem, het litho en Mo en eindelijk een stukje BRT plaat voor z'n vrouw is er niet zo de flamen Dee Dee Dee Dee.

De plaat Putte is dan de beste plaat met wat er leeft en hebben de stem van Ruud TNM. Ja, dan ben je veel verhuisd tussen Brussel en Incompleet Description, of die ook in is. Maar dan vind ik het probleem Niclas manifest ruim twintig Minneke met elf strafste goldfish en schminkster. 45.

Ik mag die Sheldrake wel, want eens wat? Euh, die hebben beschaafder dan dan de Mony. Want want hij vergelijkt het met met de bloemen die je euh, die we eigenlijk zien. En eigenlijk kun je Dee Dee Dee Dee. Ik vind het wel een mooi beeld. De d de paddenstoel als als bloem van van de schimmel dat dit doet, zou ik misschien wat meer recht hebben. Ja toch? Hun rottende imago, wat ze toch wel een beetje aan zijn, kleeft nauw.

Tegelijkertijd hebben ze ook wel terecht een beetje een vulgair imago, want ik weet niet of jullie euh de stink swam kennen. En de wetenschappelijke naam daarvan luidt euh. Fallus in Budi kust dus onbeschaamde valles. Dat laten wij ook weinig tot de verbeelding over. Maar als je daar een plaatje van opzoekt, dan kun je je wel begrijpen waarom die zo heet. En euh. Een van de dochters van Darwin van Charles Darwin.

Die had zo'n hekel aan de stink zwam en ruikt ook onaangenaam, maar vooral vanwege zijn uiterlijk dat ze in het geheim ging ze altijd al die stink zwammen die ze in het bos kon vinden, ging ze verzamelen en die verbrandde ze dan in de kachel bij haar thuis, zodat de kinderen en vooral de meisjes niet zoiets in het bos zouden tegenkomen.

Nou, veel Victoriaanse kan het natuurlijk niet worden. Ja, en in het Nederlands werd ie ook wel een tijd de stink schacht genoemd. Maar dat vonden ze ook wat onbetamelijk. Dus daarom is het nu heel neutraal. De stink zwam. Maar Hendrik, als we het hebben over dat gat. Toch wordt er een beetje scabreuze vieze imago dat paddestoelen soms hebben. Ik bedoel ga maar het is nog steeds niet. Ik bedoel in zekere zin bijna niet zo heel veel anders.

Ga maar dat de dochter van mij van Darwin maar euh is. Is dat een terugkerend thema? Als we het hebben over de paddestoel en de mens? Nou daar. Het is een beetje een schimmige wereld, want ik heb me er een bij. Ik heb me een beetje gezocht en ik heb van alles gevonden. En als je gaat zoeken dan net als in Boston vind je altijd wel paddenstoelen. En je vindt ook altijd wel elementen van paddenstoelen in volksverhalen en in in mythologie.

En daar is schijnt ook een Afrikaanse gebied te zijn, waar ze verhalen vertellen dat dat de dat er een zwam betrokken was bij de geboorte van de wereld en en nee, maar dat is allemaal behoorlijk klein. En het t je je voelt eigenlijk dat er iets euh. Het is bijna alsof. Het is altijd geheimzinnig. Die paddestoelen. En daar wordt ook al over nagedacht door antropologen. Waarom dat zo is. En dat ligt allemaal nogal voor de hand.

Want ja, ze verschijnen zo, maar je kijkt en je kijkt nog een keer. In mij staan daar allemaal paddestoelen. Ze hebben hele rare vormen, die ook soms enorm tot de verbeelding spreken. Ware kleuren. Ze hebben een hallucinerende werking. Sommigen dan. Ze zijn giftig. Niet allemaal natuurlijk, maar dat is altijd het risico. En euh, ook dat. En ik weet niet of die ook in Nederland bestaan. Maar je hebt ook lichtgevende paddenstoelen.

Wat natuurlijk geheimzinnige kan natuurlijk al bijna niet. En ze zijn dus iets ongrijpbaar en je ziet ook in de. Zelfs in de wetenschap dat ze eerst als dieren werden beschouwd en toen wel als planten. En nu zegt jij net ook dat ze eigenlijk verwant zijn met dieren dan met planten.

En ja, ze begreep begeeft zich ook een beetje altijd aan de rand van onze belevingswereld, aan de rand van de belevingswereld en ik reeds een erg goed stuk, wat nogal structuralistische is dat sommige dingens er bijna geen touw aan vast te knopen. Maar het is gewoon een heel leuk verhaal van Vladimír Topper. Of een Russische filoloog die in 1985 dus nog in de Sovjettijd en een vrij goed stuk daarover heeft geschreven en die schrijft. En ook die typische structuralistische manier van denken dat een paddenstoel eigenlijk nergens bij hoort.

En dat zegt ie dan. Ja, het is een aards element dat ontstond als het gevolg van neutralisatie van opposities soort denken die structuralistische. Het klinkt vrouwelijk of mannelijk. Natuur of cultuur. En dit zit overal tussen.

Hij fietst overal doorheen. Maar begrijp ik het goed dat die top erover eigenlijk kijkt naar de paddestoel in, in verhalen en in welke rol in in de cultuur ze spelen en ei. Hij zegt het speelt eigenlijk in de centrale mythologie nauwelijks een rol. En hij euh. Als je daarnaar kijkt dan. Dan vind je eigenlijk overal wel een keer een verhaal. En dan maar dan is het eigenlijk weet je. Euh. In Rusland heb je dan het verhaal van Baba Jaga en dat zal de grote heks uit het bos.

En die? Ja, die gaat dan paddenstoelen zoeken. En dan komt er iets. Dan gebeurt er iets. En zo is lijsttrekker. Hans en Grietje gaan ook paddenstoelen zoeken en dan gebeurt er iets. Maar die paddenstoelen zelf spelen eigenlijk niet zo'n rol, want je hebt een in. Euh, zoon. Zo'n heel verhaal dat alle sprookjes onder verschillende thema's worden gevat en dat de paddestoel is geen thema. Het is décor. Het is décor. Eigenlijk alleen de elfde ring, zoals de Engelsen zeggen.

Of de heksenkring zoals wij dat noemen is dan een soort poort naar de andere wereld. Dat zie je dan wel. Dat is maar dat is eigenlijk ook weer een toneeltje dat dat. Dat er bijvoorbeeld verhalen zijn dat iemand daarin gevangen raakt door de elven. En dan zeg maar euh, helemaal veranderd terugkomt. Maar dat. Dat kan ook in een grafheuvel gebeuren. Dus daar heb je die elf kringen ook weer niet voor nodig. Dus het is ja en ook in ik.

Je hebt in. Ik heb er echt van overal zitten kijken en ik zou heel veel verhalen kunnen vertellen, ook over baby's die dan begraven worden met een dood handje. En dan komt er een paddenstoel uit. En ja, het is allemaal even goed dat ik geen paddenstoelen eten, maar ik vind euh, wat de rol van paddenstoelen in de cultuur is eigenlijk. Voor mij volgt het samengevat door een Ghanees spreekwoord wat luidt euh. Vraag een jager. Die van de jacht terugkomt met paddenstoelen.

Niet hoe het gegaan is. Is dit alles eetbaar?

Zeker? Want ja, ja, want want de nerja precies. Ik kan me wel voorstellen hoe het gegaan is in het in het bos. Want de Jager heeft niks kunnen schoot. Schieten paddestoelen vind je altijd wel. Ja, dat is ook een Russisch spreekwoord, zegt de gelukkige. Ziet overal een schat. En de ongelukkige kan zelfs geen paddenstoel vinden.

Maar is het euh uhm ha dat dat die topper of er zo in geïnteresseerd is dat wat je nu een Russisch spreekwoord nog liever over paddestoelen aanhaalt? Is het toch niet zo dat.

Uhm ja, zeg maar verder naar naar het oosten toe de de paddestoel wel iets meer culturele betekenis heeft dan hier? Ja, je ziet in verschillende artikelen en boeken. Euh, je hebt Miko Viele en Miko Fobe. Euh. Culturen, maar dat wordt allemaal vrij slecht uitgewerkt. Dus liep paddenstoel, liefhebbende euh cultuur en paddenstoel hatende cultuur of angstige culturen. En ja, dat. Maar ik denk wel dat de Russen en de Slavische volkeren. Daar komen heel veel positives verhalen over paddestoelen vandaan.

Er is ook een Pools spreekwoord of een liedje wat dan op vjja op huwelijken wordt gezongen waarin de euh, de bruidegom wordt geprezen. Hij lijkt wel een paddenstoel en dat kan ook weer heel scabreuze zijn. Bedacht ik later. Dus eigenlijk de tekst van het liedje verder moet zoeken natuurlijk. Maar ik heb. Ik heb wel iets heel leuks gevonden omdat ik met ik geloof dat Topper of I noemt dat ook in zijn boek of in zijn geheel grote artikel heeft geschreven.

Dat is het Russische kinderen rijmpje. De oorlog van de paddenstoelen en dat een kinder rijmpje wat misschien nog heel veel wordt verteld en dat zegt ook veel meer over laten zeggen hoe het Russische leger in mekaar zit en hoe. Wat nog mooier kan hebben als je daar een gek rijmpje over maakt dan over paddenstoelen. Maar het is het is. Het is een van de klassieke verhalen over paddenstoelen en Stravinski. Die heeft dat een keer in 1904, toen die nog vrij jong was.

Op muziek gezet. En typerend voor die hele wereld van de paddenstoelen cultuur is dat bijna nergens te vinden is. Één voor één of twee opnames zijn ervan. En dat. Euh. Dat verhaal gaat zeg maar Koning, boleten vertalen een beetje euh. Voelt zich bedreigd door koning Albert, die dan Sargon ook wordt genoemd. Toeristisch is natuurlijk heel mooi, dat versta ik ook niet. Ik heb een Engelse vertaling gebruikt en die wil dan ten strijde gaan. Maar geen enkele paddenstoel wil meedoen, behalve een soort bruinige drab gezwommen door.

Riffa krokodillen Yohara nooit ook de. Dat de. Het is dus ook s super grappig dat een kinder rijmpje nu als een soort euh, totale opera aria wordt uitgevoerd met heel veel euh gezag en. Maar het verhaal is. Ik vertaal het een beetje. Borra Vic De Witte Compernol, kolonel van al het Swam gevoel ziet zijn boleten macht en kijkt kijk. Hij roept hen naar de eik. Hij geeft het bevel we gaan ten oorlog snel. Nou ja, dan gaat een gedicht verder van de inktzwart.

Maar. We hebben veel te kleine voetjes en dan weer in een andere paddestoel die ik ook verder niet ken. Die zegt David is eigenlijk zijn boef. We zijn geen soldaten, we gaan we niet doen. En de Beele Yankee? Die voelen zich dan weer te deftig. En de Morell? Die begint. Een heel verhaal dat die zich niet lekker voelt en ook zere voeten heeft. En weer een andere. De risico's. Dat zijn geloof ik. Eetbare paddenstoelen, die zeg je wij zijn gewoon zo simpel dat ze niks voor ons.

En alleen dan de grootste. Dat zijn dan een soort bruinige paddestoelen die zich wij gaan.

En dan is er ook zijn alle varianten waar het eindigt dan meestal dat ze zeggen de kevers zullen wel weer winnen.

Maar ik ben toch geneigd om meer dan dan wel een conclusie uit te verbinden dat euh euh, ik bedoel onze kinderen rijmpjes gaan. Er gaat een beetje over op boerderijdieren, stel ik me zo voor. En nou ja, dat er een Russisch kinderen rijmpje bestaat over allerlei verschillende soorten paddenstoelen. Dat zegt dat. Dat impliceert wel een soort bekendheid en een nieuw soort euh. Nervo voorliefde. Misschien ook wel voor de paddestoelen als eetbaar product. En die topper of die die beschrijft.

Dus ja, dat is en allemaal van die grote tegenstellingen tussen mannelijk en vrouwelijk is allemaal heel structureel. Hoe dat dan allemaal zit? En komt er ook niet echt uit vind ik. Maar die vertelt hij heeft wel een juweeltje, want hij zegt dan ja. Het gaat dan over euh, hoe de Russen met de paddenstoelen omgaan. En als echt ja, ik kan zelf uit eigen ervaring en soort die heel persoonlijk kan ik wel vertellen dat zelfs in de dorpjes rond Moskou euh, net voor de oorlog zelf het 19:28 dat er dat soort geheimzinnige sfeer hing rond die paddenstoelen.

Want als die dan euh, iets over paddenstoelen vroeg, dan waren er altijd oude vrouwen, soms zelfs jonge vrouwen. Staat er dan ook nog een beetje boos bij, die dat dan als euh, belangstelling voor paddenstoelen als iets. Euh ja, iets ongehoord of iets iets iets chamaeleo sannes zegt ie dus om schaamt om naar paddenstoelen te vragen. En dan, als je dat dan vroeg zeiden ja, je bent nog klein en als je groter wordt dan kom je er wel achter.

Of euh, alleen alleen meisjes weten dit is niks voor jongens en ei. Hij zegt dan van je kan, je krijgt echt de indruk. Hij heeft hetzelfde meegemaakt, vertelt helemaal uit eigen ervaring dat er achter hele diepe taboes een soort hele rijke, betekenisvolle wereld bestond waar je eigenlijk niet aan kon komen. En hij vertelt dan ook ja, als we dan als jongens naar het bos gingen, dan hadden we daar schijt aan. En dan pisten we over de paddenstoelen.

Zegt u dan in een voetnoot dat hele leuke voetnoten? Dan gingen we allemaal obscene taalgebruik. En euh, weet je dan? Dan reageerden ze zich af tussen de Ringer. Enorme spannende Lucile voor de er werd dan verteld.

Deze paddenstoel uit slijm voor zwangere vrouwen dat je dus hing. Ook de sfeer van seks en alles heel gek. Een beetje een taboe sfeertje rondom de paddestoel toch? En telkens denk dat het ook iets was waar jongens zich niet mee mochten bemoeien.

Nee, dan heb ik nog één vraag over D. Wat verder verleden misschien? Uhm d. D. De P. J. Je hoort de paddestoelen ook voorbijkomen. En dan met name als het gaat om een hallucinerende werking.

Uhm, als het gaat om Midden-Amerikaanse culturen. De Vikingen.

De vliegenzwam om. Om daar toch als een soort ook een soort ingang in in een visioen wereld is is, daar blijft daar iets van over. Als je dat een beetje langs een een geloofwaardig. Hangt er een beetje van af wat je leest, want er is. In de jaren vijftig is er een Amerikaanse bankier die ook een soort antropoloog was. Die heeft daar enorm de turbo knop opgezet. Dat is ook de man geweest die, zeg maar in Amerika, de hallucinerende middelen populair heeft gemaakt met Ellens ideeën en alles.

En ook de paddo's in de de hallucinerende paddenstoelen uit Mexico. En euh. Dat is Goorden wassen en die heeft eigenlijk dat heel groot gemaakt, waardoor dus ook allemaal boeken zijn verschenen in die tijd en ook daarna die ook weer eindeloos worden overgenomen. Dat overal zie je dan hallucinerende paddenstoelen en er is zelfs een boek genetisch €70 van een op zich als geleerde nog vrij bekende Dode-Zeerollen man Donen Lee Grow dat eigenlijk Jezus ook een paddestoel was. Jezus was een Palestra.

Ik heb het boek nooit gelezen, maar wending en geloof. Ja, en dat dat dus zeg maar ook het. Hij deelde dus ook niet brood uit bij het laatste avondmaal was een eigen versie, maar dat is. Daar zit wel iets achter, dat natuurlijk heel veel gaat. Ligi komt voort uit jouw visioenen. Maar t. Je kan alles die kant op. Meer en ik zat op een gegeven moment, daar is ook heel veel kritiek op en daar is wel iets aan de hand, want ik zat op een gegeven moment kwam ik ook bij Jeroen Bosch uit.

En als je inderdaad op De Hooiwagen, wat een bekend schilderij van hem is. Daar staat een enorme paddenstoel op een berg. En ik heb nog niet bij me, nog niet achter wat de officiele interpretatie daarvan is en hoe dat zit. Maar ja, daar wordt dan ook wordt dan ook in één adem gezet dat toch weer een een ander schilderij van Jeroen Bosch ziet. Daar staat een vliegenzwam in het paradijs. Maar ik heb op een vergroting zitten kijken.

Nergens kunnen vinden ze wat dan ook weer een schimmige wereld. Dee dee dee de paddenstoel die die. Die blijft ongrijpbaar ook. Ook in de geschiedenis eigenlijk.

Maar als je nu kijkt om het even snel te vertellen dat de in de Midden-Amerikaanse culturen. Daar vind je wel stenen beeldjes van paddestoelen. Ook in een in een een duidelijke rituele constructie en ook op op tekeningen van de Azteken. Aan de muur en de goden attributen dus. Daar zit wel duidelijk een associatie met die. Dat wordt ook in verhaal is toch bekend met die hallucinerende middelen. Maar er zijn ook bijvoorbeeld in. In het. In de slipstream van die van Gordon Wasson, dat in Siberië en eigenlijk inderdaad ook bij de Vikingen en ook bij de Germanen de vliegenzwam, dat die eigenlijk als een god vereerd werd.

Dat eigenlijk Donar. De dondergod. Dat was eigenlijk ook een soort vliegenzwam en de sjamanen in Siberië. Die zouden ook tussen vliegenzwam vereren als een god. Maar daar heb ik ook nog een stuk over gevonden van iemand die dat echt vrij goed fileert op grond van ja, wat gebeurt er eigenlijk met die vliegenzwam? Die wordt dan wel gebruikt als een soort hallucinerende middel, maar in een heel ritueel. En die door worden.

Maar er wordt wel gebruikt als als middel bedenkt dat. Dat was ik eigenlijk naar benieuwd van van op dat euh, of dat gewoon gebeurde.

Dat gebeurt. Maar G. Bijvoorbeeld. Net als dat euh euh, de Maya's ook allerlei hallucinerende planten afbeelden. Dus die paddestoel was niet cruciaal. Daar had ook andere middelen gebruikt. De de sjamanen ook allerlei andere middelen om tot euh, visioenen te komen.

Ja maar hé, ik bedoelde de pastoor klopt niet. Ook niet meteen de meest belangrijke de ingrediënten in het kruidde kastje van de sjamaan te zijn.

Maar hij zal er wel. Gebeurde wel.

Ja natuurlijk, want dat vind ik dan toch wel interessant om te weten. En weten jullie hoe de vliegenzwam aan z'n naam komen?

Ik heb wel het idee. Misschien heel aantrekkelijk voor vliegen.

Nou, het was linedance. Die gaf aan de wetenschappelijke naam euh, amanita mus. Kariya wat mascara. Dat verwijst ook echt naar vliegen. Maar het was juist totaal niet aantrekkelijk voor vliegen, want hij beschrijft in één van zijn reisverslagen hoe die een een papje van vliegen zwammen op de muur smeerde. En tot zijn grote genoegen zag hij hoe de ene vlieg na het andere het loodje legde. Want euh ja, vliegen zijn euh, helemaal niet persé prettig om in huis te hebben.

Zeker met allemaal bederfelijke levens waren in de buurt. Uhm, dus is juist een giftige zwam voor vliegen ook.

Maar daar wordt dan ik "ik. Dat kwam ik ook tegen in die in de in die stukken over die euh, die vliegenzwam en daar. Daar lees je dan ook weer. Want dat is dus ook een onderzoek geweest waaruit blijkt dat. Maar dat kon ik ook weer nergens terugvinden. Dat ook zo interessant. Het is echt een schimmige wereld dat euh. Dat de vlieger der hooguit een beetje duizelig van worden en dus dood lines was. Ik heb laatst zijn biografie gelezen en hij was af en toe wel van de lichte overdrijving hoor.

Want dit zijn van die verhalen, die vertelt iedereen dan door. Ja, en ik vertel ik nu ook weer dat er dus een ander verhaal is. Maar hoe het nou precies zit.

Maar die name van Van Paddestoelen? Ja, maar dat de vliegenzwam in en in Henrick noemden net ook de. De Kamper Noli. Het zijn allemaal wel. Uhm. En ja, als je als je ze als axxy zich staan. Ik zeg altijd een soort soort live aanduidingen voor die paddestoelen. Ik ben wel benieuwd wat jij naar paddestoelen namen kijkt. Welke vallen jou op? Wat? Wat zijn jouw lievelingen? Paddestoelen en hammen? Je hebt onder andere de paarse schijn.

Ridder vind ik altijd heel mooi. Ik zie je rijden, waar ook de fraaie koraal Zwam al eens een prachtig mooi oranje euh, korreltjes die je eigenlijk in het. In het bos. Maar ik ben op pad gegaan, ook met een paddenstoel een naam geven ster Anneke van der Putten. Zij is gepromoveerd op de naamgeving van paddenstoelen door de eeuwen heen. Sinds de twaalfde eeuw en zij had onder andere heeft zij euh. Drie soorten. Even kijken moet ik heel even weer bedenken en ze heeft zelf onder andere het schaaf, stro, veel Cañete, het riet splijt mondje en de meidoorn plat kringen.

Zwam ontdekt nou wel dat ik toch wel enige poëzie zit er altijd in die tijd heeft ze dan ook de namen bedacht. Ja, die heeft ze zelf, want meestal mag de ontdekker mag het ook ook benoemen.

Maar het leuke is dat ik met haar had ik het ook. Ik vroeg van hen waarom heet paddenstoelen? Paddestoelen En dat verwijst weer naar die hele mysterie. Of dat hele mysterie dat er omheen zit waar we het net al even over hadden. Het werd ook wel duivels brood genoemd. Uhm, de. En bijvoorbeeld de stink swam die begint als een soort klein wit eitje. Dat wordt ook wel het duivels ei genoemd. Dat is trouwens waarom sommige paddestoelen stippen hebben.

Dat is omdat ze dus beginnen als een soort ei met een flies eromheen. En die stippen zijn nog de stukjes vlees.

Als de vliegenzwam ook precies is. Een beetje alsof je nog als een soort Calimero met met zijn eierschaal op zijn hoofd.

Dat is een perfecte omschrijving. Maar goed hé. En die compernol die we net ook in dat Russische gedicht worden. Dat is dan een vrij neutrale omschrijving daarvoor. Maar in de praktijk heeft het dus enige negatieve connotatie. En het leuke is ook wel dat je vaak vertelde. Anneke Vander Putten hoor je wel terug in in Namen waar ze voor gebruikt werden. WonderSwan werd ook gebruikt om vuur mee te maken. Van dat tondeleir wat je ook nog wel eens euh ja, wee wat heel brandbaar is.

Droge droge brandbare stof. Uhm, maar de bevist bijvoorbeeld. Euh. Dat betekende letterlijk uit het Grieks vertaald wint van een rund. Dus dat wordt ook heel onbetamelijk gevonden en die is omgedoopt naar Stuif zwam, wat ook Rahul.

Maar dat is dan een volksnaam die dan de de heren biologen een beetje tussen de Fietsfonds. Precies?

Ja, want ik haal nu een beetje volksnaam en wetenschappelijke namen door elkaar. Maar uhm, euh. Je ziet wel later in de meer wetenschappelijke naamgeving dat er vaak dus of naar functie of naar eetbaar heid wordt er ook wel eens in verwerkt. Of gewoon zintuiglijke waarnemingen, kleur en dergelijke is hierin terug. Je moet ineens ook aan het eekhoorntjesbrood denken. Is is dat jezelf ook daadwerkelijk omdat eekhoorntjes deze paddestoel kunnen eten?

Nou, het leuke is, t is een vrij recente naam. T Is inderdaad een eetbare paddenstoel, ook voor eekhoorns, maar hij is pas in 1913. Toen was er een nieuw paddenstoel boekje. Dat heet ook het paddenstoelen boekje werd uitgegeven en toen werden mensen opgeroepen om namen in te zenden of om eigenlijk mee te denken. En heel veel van onze huidige paddenstoelen namen zijn dus maximaal een eeuw oud.

Maar dat vind ik ook niet zo gek, want ik euh. Ik kwam ook tegen dat er. In Europa zijn er een aantal landen met heel weinig eetbare paddenstoelen. Euh, dat is Engeland, Denemarken en Nederland. En ja, dan heb je ook niet veel namen natuurlijk. En de wetenschap van de van de euh paddenstoelen, die is in de zes 17de eeuw zo'n beetje begonnen met de eerste microscopen en zo, maar die is eigenlijk pas in de negentiende eeuw tot grote bloei gekomen.

En dan pas krijg je dus ha. We hebben hier ook eigen paddenstoelen, terwijl die zegt mij door de volksmond altijd over één kam worden geschoren. Of euh.

Nou, dat is me ook wel interessant dat je die eetbaar heid benoemt. Want één van de grote paddenstoelen kenners Clusius. Die was ook naar Hongarije gegaan en die wilde daar een paar eeuwen geleden gaan kijken. Van welke? Welke naam heb je nou wat voor soorten paddenstoelen? Hij baalde er ontzettend van dat alleen maar de eetbare paddenstoel een naam hadden, de rest werd gewoon als onbelangrijk weggezet. Logisch, maar dat. Dat is inderdaad wat uiteindelijk zegt van Van euh.

Als je paddestoelen gaat plukken en je moet ze herkennen, dan is het belangrijkste dat je de de de eetbare paddenstoelen natuurlijk uit kan pikken. Ja, ja. En dat is nog altijd, want nog elk jaar vinden er ook vergiftigingen door paddenstoelen, soms zelfs dodelijk vergiftigd. Raken mensen ook in Nederland door het eten van de verkeerde paddenstoelen? Er is zelfs in Rusland en Polen. Dan gaat het ook wel eens mis. Zeg maar wat lees je dan? Een klein briefje ergens?

Maar recent nog in Nederland. En dat is het verdrietige. Want euh, eigenlijk de de paddenstoel die in Nederland het het vaakst tot vergiftigingen leidt. Dat is de groene knolamaniet, maar die wordt in het Midden-Oosten. Hij lijkt heel erg op een paddenstoel die in het Midden-Oosten eetbaar is. De Oosterse beurs. En het zijn ook euh, soms asielzoekers die dan hier gaan zoeken naar paddenstoelen en die dan per ongeluk een groene knolamaniet voor die eetbare soort uit hun eigen land.

Zo maar is daar. Want want dat soort verhalen hoor je vaker dat de paddestoelen verwisseld worden of de janet net voor de verkeerde worden aangezien. Is nou manier waarop je kan weten als je een paddestoel aantreft? Of je nou met een giftig of een eetbare te maken hebt. Het is eigenlijk gewoon heel veel ervaring opdoen. Euh, meegaan op excursies en ook paddenstoel gidsen doorbladeren. Want ik ben een tijdje geleden meegegaan op paddestoelen safari met 2 1 paddestoel. Kenners Gerard Koopmanschap.

Hij is ook chef kok en Martijn oud die regel A regelmatig voor de Mycologische Vereniging excursies organiseert. En uhm ja, ze vertellen ook van het is helemaal niet. Nodig om per se te zien of een paddenstoel giftig is en in die zin kwamen we ook over die groene knolamaniet te spreken.

Maar wat het zo gevaarlijk maakt is dat je bij deze dus niet gewaarschuwd wordt door ziekte of een vieze smaak. Nee, smaken eigenlijk heel aangenaam. Ja, champignon achtig voorradig is en het vuurtje wij zeggen konijnen eventueel nou ja en slakken. Maar ja. Een veelgehoord misverstand ondragelijk maakt het bij +60 vaak nee is dat je via een paddenstoel waar allemaal hapjes uit zijn, veelal van slakken of acterend. En euh, zeggen ze. Maar daar is van gegeten dus en dat is absoluut niet zo.

Het metabolisme van een slak is natuurlijk niet te vergelijken met dat van een van een zoogdier.

Wijze les. Uhm en het. Het interessante wat wel altijd helemaal natuurlijk aan het begin van de uitzending. Even over dat ik geen paddenstoelen eet, maar ik sta er gelukkig niet alleen in. Want heel veel mycologie, die kijken er ook liever naar dan dat ze ze eten. En Martijn die vertelde dat hij eigenlijk al decennia lang ook geen paddenstoel meer eet. En dat kwam omdat hij ooit per ongeluk de giftige Kaboul champignon aanzag voor een eetbare en Neisse champignon.

Op de oude school op de zeedijk. Prachtige heksenkring, een jonge champignon. We waren alle zo vertrouwd als wat. En euh, en ook nog geel voor kleuren dacht ik vandaag zijn anais champignons. Die verkleuren ook bij aanraking, bij krabben vernaeve gewoon in een draagtas. Toen dacht je dat het aleix champignons waren. En dan heb je ze geplukt en leek er toen Kaboul champagne uit te werken. Maar ik zat toen toevallig op het laboratorium te werken en toen er een meisje toendertijd en hier de grote Dozy.

Het grappige was dat zij wel een boterham met champignons had gegeten gebakken. En wie ik altijd zo'n beetje de helft van de prijs dat ik me eigenlijk waar je vergeet. En jij had geen klachten. Ofwel trilde wat van ja nee, altijd wat je wilde, maar voor de rest van de rest niet.

Maar mocht je nou euh, geïnteresseerd zijn in wat is eetbaar niet, dan moet je daar dus echt een cursus voor volgen eigenlijk. Dat is niet iets wat je zomaar uit een boekje zou moeten willen opdoen. Nee, er zijn zoveelste orde die op elkaar lijken, waarvan de ene dan wel weer eetbaar is en de ander niet. Dat. Ik zou het niet aanraden om op eigen houtje te gaan.

Zou er naar jullie geluisterd hebbend heb ik. Toch ben ik toch tot een eigen conclusie gekomen dat het echt heel erg zonde is dat we Jan Bloemen als voortplantingsorganen van planten zo waarderen en dat iemand in huis zetten. En dat er rond de paddestoel altijd iets vriezers, iets iets scabreuze, iets mysterieus is blijven hangen. Dat is eigenlijk wel zonde. Want ja euh, luisterend naar nou ja, maar vooral is is ook de schoonheid van Van de paddestoel. En het organisme dat er onder zit is eigenlijk onmiskenbaar denk ik.

We hoeven dus geen vaasje met stink zwammen op tafel te zetten. We kunnen ze gewoon in het bos gaan.

Dan kunnen we ook nog gewoon van genieten terwijl ze nu staan. En daar zit het seizoen gelukkig perfect voor.

Staat een hele andere wereld voor ons open? Treedt door die heksenkring naar binnen.

Ga een keertje op je knieën en neem die paddestoelen wereld tot je niet via de mond, nee, maar via je ogen. En daarmee zijn we aan het einde gekomen van deze aflevering over paddenstoelen. Mocht je nou enthousiast geraakt zijn over het mycelium, dan kun je ook de NRC podcast Futur en Fairs luisteren. In de eerste aflevering daarvan gaat over Bob Hendriks, die grootse plannen heeft met Mycelium, maar Veenhuizen en Hendrik Spiering bedankt dat jullie hier kwamen vertellen over paddestoelen.

Bedankt voor de truffel, ga gedaan. Nee, die is ze. Heeft Kim Krabbendijke gekocht. Goed voor ons. Bedankt voor truffel.

In onze produceer, die bedanken we ook de muziek die je hoort. Die is ingespeeld door het Dudal kwartet.

Wij zijn er volgende week weer tot dan een.