Transcribe your podcast
[00:00:08]

Iets dergelijks geen plofkip heb ik heb een hele harde eis namelijk wel goed.

[00:00:15]

Het meisje met de harde ESS Nina Polak. Goeiemorgen, het is herfst. Goeiemorgen deze herfst. Check eerst. Ja, nou ja, we hebben het het hele seizoen overbrugd.

[00:00:28]

Voor de laatste keer dat we elkaar zagen, dacht ik lageren net zoveel mensen op de Ikea als nu.

[00:00:34]

Ze zijn weer terug bij af en we waren nog steeds afstand. Maar we gaan nog een gesprek voeren. Dit is de slott beschouwingen. Ja, de terugblik.

[00:00:44]

Een nabeschouwing. Dit is de negende en laatste aflevering van de zin Gevers, een serie portretten van geestelijk verzorgers in Nederland, gemaakt door Nina Polak en Lex Bulma.

[00:00:58]

Heb je nog een beetje gekeken naar die acht afleveringen die we gemaakt hebben? Ik heb er een aantal terug geluisterd. Vond je dan. Nou, wat me vooral opviel is dat het dat vak dus echt heel veel bestrijkt. Dacht het is aanvankelijk denk je dan meteen bijvoorbeeld een stervensbegeleiding, maar die mensen doen echt zo veel van de stervensbegeleiding. Tot ze zelfs gehoord van seksuele voorlichting, loopbaan, advies, smalltalk. Ja, het is gezelligheid of gezelligheid. Is niet heel goed vast te pinnen wat wat de geestelijk verzorger precies doet.

[00:01:36]

Maar ja, dat is ook een probleem voor ze volgens mij dat het dat t. Dat vind ik het belangrijkste tussen aan de ene kant dat ze zelfs soms het gevoel hebben dat ze onzichtbaar zijn terwijl wat waren daar bestaat, is dat ze de mensen die ze tegenover zich hebben het gevoel geven dat ze heel erg zichtbaar zijn.

[00:01:53]

Ja ja, dat ze aanwezig zijn. Nou, dat is dat. Dat is een was. Het was wel een constante natuurlijk dat. En dat vind ik ook interessant, vooral in relatie tot mijn werk over de geestelijke gezondheidszorg dat. Daar zijn heel veel veranderingen gaande en die gaan erover dat die zorg natuurlijk heel erg lang heel erg gericht is op genezen en mensen beter maken. En ja, we komen steeds meer achter dat dat voor psychische problemen niet altijd even goed werkt.

[00:02:26]

Dus via die sector kan echt wat leren van de GGZ. Zo stapte ik daar ook in. Daar was een psychiater die tegen me zei je gaat met geestelijk verzorgers praten, want die zijn eigenlijk veel beter in het verdragen van hun oplosbaarheid.

[00:02:40]

Onoplosbare dingen, machteloosheid leren leven zijn.

[00:02:45]

Ja, wat ik leuk. Wat ik leuk vond, ook om te zien met terugwerkende kracht. We hebben elkaar gevonden, nu weer rond het begrip zingeving, maar heel snel al zeg je heb je het over e in je toelichting over dat pompeuze woord. Dus je hebt ontzettend veel moeite met grote woorden? Heb ik ontdekt? Ja, waar gaat dat over? Dat is theorie theorie ofzo, of dogmatiek? Of dat je er niet in gelooft. Een soort weerzin tegen clichés.

[00:03:22]

Toch wel opgevoed met een vrij ironisch wereldbeeld.

[00:03:26]

Je krijgt er ook heel moeilijk bij waar we het is. Het is grappig, want Grunberg is natuurlijk het. Je had kort geleden stond er een stuk in de krant van Van Grunberg, waarin die schreef over een unn, over een geestelijk verzorger, sterftes, begeleider. En het stuk zat zelf bomvol ironie. Natuurlijk dacht ik oh ja, dit is natuurlijk een van die auteurs waarmee ik groot geworden ben. Die in die die zo'n stuk niet door kan komen zonder dat hij een geestelijk verzorger met hem met een prostituee vergelijkt omdat het gewoon anders de te zalvend is.

[00:04:00]

Ja, dat is het woord dat je ook meteen gebruikt.

[00:04:02]

Ik was bang voor de zalf, dat zijn we nog niet tegengekomen. Enkele hartstikke mee. Maar ben je er ook niet een klein beetje meer van gaan houden van het begrip dat pompeuze woord zin geeft? Nee, je hebt me altijd smakelijk uitgelachen.

[00:04:16]

Als ik er weer mee kwam en je vroeg aan mensen, wat is de zin van het leven? Ja ja, omdat ik. Omdat ik denk dat a. Als je het dan over we hebben. Stel een directe vraag.

[00:04:25]

Ja, maar ik vind het wel. Maar. Ik vind het leuk. Ik vind het legitieme vraag dat. Dat vind ik wel. Uhm, het is alleen zo voor iedereen anders.

[00:04:34]

Nou ja, dat vind ik ook mooi. Dat vind ik. Dat vind ik ook wel juist. Waarom zo? Waarom ik wel? Van zo'n vraag hou ik ik natuurlijk. Ik geloof niet dat er een antwoord op is.

[00:04:43]

Nee, ik stel niet altijd een vraag, omdat ik denk dat er een antwoord op is, maar dat het je ergens brengt. Denk ik dat en dat is geloof ik, wat ik bij al die mensen wel mooi vond, dat er een gesprek was en een gesprek mogelijk was en. Komt de vrachtwagen dan nog even de vuilniswagen te zwaar en komt nu langs. Heel praktisch. Samen werken aan een schoon Rivierenland, lezen we. Ja, het zit erbij.

[00:05:16]

Pas gemaaid gras. De gft bakken worden geleegd. Schokken die dingen zichzelf zijn kunnen leiden, dat is gewoon niet glad je als een botsauto dat je. Ze zijn leeg, de bakken. Wat ik wel handig vind, is het verschuiven van zingeving naar wat heeft betekenis in plaats van wat heeft. Wat is de zin van het leven naar wat hij betekende? Dat vind ik wel een handige, maar ook een ja, dat leven.

[00:05:49]

Dat levert veel op volgens mij. Nee, ik luister dit gesprek terug met hoe heet ie? Remco gaat dit op gegeven moment. Had over hoe werk zo'n belangrijke betekenis heeft gekregen in ons allemaal. Ja, in een land waar de kerken leeg zijn gelopen. Ik dacht na over deze tijd. En dat veel mensen hun baan zijn verloren en waar dat in heeft geresulteerd. Waar waar je betekenis moet zoeken als je, als je je baan kwijt bent en de hele wereld ook nog op z'n kop staat.

[00:06:22]

Die ziet wel en heel erg gegraai naar betekenis. Dat blijft onverminderd. Het lijkt me ook wel leuk om met hem te bespreken hoe die hoe die dat bekijkt en hem is.

[00:06:35]

Martin Walton, emeritus hoogleraar geestelijke verzorging. Hij heeft in Groningen gezeten en werd ons gesuggereerd door een predikant uit Driebergen volgens mij. Van Dijk die zei van dat is wel en hij kan heel goed verhaal vertellen.

[00:06:48]

En het is. Hij heeft een droge humor. Oh ja, dat is altijd goed.

[00:06:52]

Dat vond dat zal je bevallen. Hij schijnt ook te zingen. Kijk, we gaan naar binnen.

[00:07:16]

Martin Walton, een zeer rijzige man, ontvangt ons met koffie en taart upside down taart voor de ramen. Zowel aan de voor als aan de achterkant hangen honderden papieren kraan vogeltjes, kunstig gevouwen volgens de regels van het Japanse origami. Walton is predikant en komt oorspronkelijk uit Amerika. Voordat hij ging werken aan de Universiteit van Groningen als hoogleraar geestelijke verzorging, heeft hij vijftien jaar gezeten in de geestelijke gezondheidszorg als G.V. Dus hij heeft het werk zelf ook gedaan. Sterker nog, het kost een moeite om die omgeving achter zich te laten.

[00:07:53]

Waar ik spijt van heb gehad is dat ik uh uh die wereld van de GGZ moest verlaten. Dat is. Zo een prachtige avond, de wonderlijke wereld waarin euh. Mensen soms over hun aandoening heenkomen, soms naar jaar. Levenslang blijven is dus eigenlijk een soort subcultuur, gedeeltelijk in Nederland. En ik ik, ik ben daarin gaan werken. Mede omdat ik dacht ja, ik, mijn vaders kant. Euh, ik ben predikant geworden. Een vrouw is predikant.

[00:08:31]

Haar vader was predikant, dus ik ken de hele wereld van van de kerk, van binnenuit. Maar ik wil een keer buiten gaan spelen en dat euh. Dit was een prachtige kans. Mensen, mensen die vaak gemarginaliseerd worden, die die euh. Ik heb ook redelijk veel gereisd in mijn leven, maar dit was soort reizen in de binnenwereld van mensen. En dat dat was was voor mij een hele goede leerschool. Ik houd daar niet langer te werken, maar ik vond het wel fijn vertoeven daar.

[00:09:08]

Bolton verlegde zijn werkterrein naar het wetenschappelijke onderzoek en dat loopt nog steeds trouwens. Ook al is hij met emeritaat. We hebben hem onze interviews toegestuurd. Hij blijkt ze alle acht beluisterd of gelezen te hebben.

[00:09:21]

Nou, vooruit, maar wat vond je ervan? Prachtig recept, ontzettend mooi palet.

[00:09:29]

Ik vind het ook ja, redelijk representatief van het veld. Ook euh. En mensen die met euh. Ja, ontzettend veel betrokkenheid op mensen en op organisaties en in onkritisch. Daarin staat dus dat herkenning heel goed. En dat denken Jadid. Dit is een goed beeld van hoe mensen daarin staan.

[00:09:56]

Wat ons heeft getroffen is wat n van die geestelijk verzorgers volgens mij was. Het Margriet Veld noemt het Calimero effect. H. We voelen ons eigenlijk binnen die organisaties, met al die inzet voelen wij ons ook heel klein en misschien zelfs wel niet gezien. Herken je dat dan ook? Is dat? Is dat typerend?

[00:10:18]

Dat is een beeld dat bestaat. Maar ook aan het kantelen is. En dat heeft inderdaad te maken met die vrij marginale positie van Geens. Hoe zorgen dat het hele kleine teams soms. Euh, één man of een vrouw posities? En die, ja, die zitten niet in de. In de in de. Zeg maar bij de corebusiness van van een zorgorganisatie of van defensie. En dat is hun kracht te zijn is uitwerking. Excentrische gesprekspartner. Dat is hun kracht.

[00:10:57]

Want ja, ze is net iemand anders met wie Dove kan praten. Maar dat betekent niet dat ze vaak niet goed geïntegreerd zijn in de organisatie. Of daarvoor moeten vechten. Of dat die integratie berust op persoonlijke contacten binnen de organisatie tot een niet gestructureerd. Ja, ik heb het idee dat het beeld aan het kantelen is. Kantelen is omdat N. Steeds meer organisaties geest, verzorgers een structurele positie geven en interdisciplinair overleg of hun mojo borra uit of in andere vormen van van samenwerking.

[00:11:35]

Ik denk dat het zal interessant zijn om te kijken wat die hele geschiedenis met Couronne daarmee doet, want daardoor ontdekten Geefs verzorgers ineens heel goed welke positie ze hadden. Sommigen werden buiten gehouden. Juist, ze mochten niet komen, anderen werden heel dicht betrokken op de zorg en ook de zorg voor medewerkers. En dat geeft magneetvelden een voorbeeld van aan en ze ontwikkelde nieuwe taken daar in de stad.

[00:12:05]

Dat was een soort test voor hoe zit je in een organisatie? Eerst worden geen verzorgers, niet bij het vitaal bij de vitale beroepen. Later heeft de UM in de overige sprak met een ministerie. Hoorden ze er wel bij.

[00:12:19]

En hoe kwam dat? Hoe is het? Hoe is het zo gelopen dan eens kijken?

[00:12:26]

Ik denk dat ze het in eerste instantie gekeken hebben naar de euh, naar de beroepen die BIG geregistreerd zijn en dieren duur registreren. En dat is geen verzorging, niet? Dat hebben ze gewild. Dat willen we nog steeds, maar dat is een hele lange weg. Of dat voor dat komt? Ik denk dat ze dat gewoon heel pragmatisch zo gekeken hebben toen reeds. Verzorgers konden duidelijk maken wat ze bijdragen aan het proces dat mensen sterven zonder familie, zonder iemand dat.

[00:12:58]

Dat verpleegkundigen hebben het gevoel dat ze niet de zorg kunnen geven dat ze willen. Dat geeft verzorgers waar iets kunnen betekenen voor die morele dilemma's, voor die voor die eenzaamheid, van het sterven, voor. Euh. Voor die eenzaam, voor de voor de angst die mensen hadden toen is gezet. Ja, die geest verzorgers moeten ook bij kunnen zijn.

[00:13:20]

Ik heb daar nog niet bij stilgestaan, maar ze hebben het heel druk gehad in verpleeghuizen en zouden dus de afgelopen tijd uit.

[00:13:27]

Sommige Geefs verzorgers hebben het heel druk gehad. Sommige werden buiten gehouden.

[00:13:32]

En waarom zijn ze dan buiten gehouden? Weet je nooit? Vanwege besmettingsgevaar?

[00:13:36]

Ja, om een praktische reden, maar niet om een nieuwe operatie zie je je. Je beperkt een aantal mensen die toegang hebben tot tot de cliënten.

[00:13:48]

Maar dit is toch met alle respect precies het spanningsveld waar het over gaat. Ha. Het is van belang. Het is een waarde. Het is een grote waarde.

[00:13:54]

Misschien wel, dat moet je toegevoegd toegeven als je naar de derde intermenselijke kijkt. En toch zijn er dan over overwegingen om, om het om, om ze niet toe te laten.

[00:14:03]

Want maar ja, ik bedoel natuurlijk besmettingsgevaar.

[00:14:07]

Maar als je zegt als het het is echt waardevol, dan moet je het wel doen.

[00:14:11]

Nou ja, dan kan ik er alleen mee maar mee eens mee zijn. Maar kijk dat euh. Dat heeft te maken met die die met die kleine positie die vaak gemarginaliseerd, die niet iedere manager als essentieel vinden. Dus is er ontzettend veel verschil tussen uh euh, zorgorganisaties tussen de ene afdeling en de andere afdeling in een ziekenhuis. Hoe die geest zich zorgen gezien wordt. Welke positie die daarin speelt. Welke ruimte die krijgt. Welke samenwerking? Reijers Soms ligt dat er geestelijk verzorgers.

[00:14:45]

Als je zelf een ja met het Calimero gevoel door de gangen loopt. Dan komt er niks van. Als je zelfbewust zoals de nieuwe generatie geeft, verzorgers die ook daarin getraind worden de afleiding opgaat. De inzet van dit is wat ik heb te bieden. Kunnen wij afspreken wat ik? Wat ik hier doe en in hoe de communicatie loopt? Dan gebeuren er andere dingen. Nou, je vertelde net voordat de voordat de band liep dat de overheid miljoenen heeft vrijgemaakt voor eerstelijns geestelijke verzorging, dus de dat besef dat het belangrijk is, groeit dus wel, concludeerde hij daaruit.

[00:15:27]

Ja dus lange tijd is de geest verzorging gebaseerd op het feit dat als mensen opgenomen in instellingen of bij Defensie of bij justitie 24 uurs door de organisatie in beslag zijn genomen dan. Dan hebben ze recht op verzorging.

[00:15:46]

Dat is een soort grondrecht vrijheid van religie. Nu zien we dat er veel meer gedacht wordt. Nu waar is Scheys verzorging eigenlijk geïndiceerd? H. En dat is niet gebaseerd op een grondrecht. Maar is het niet een zinvol aspect van een zorg? Nou, rondom de eenzaamheid problematiek die heel groot is rondom de. De vragen rondom uh uh. Aan het einde van dit leven bleek dat het zinvol was om gratis verzorging aan te bieden. Ook zijn ook Thuiszorg Inst organisaties die begonnen zijn met Geefs verzorging of geeft verzorgers die thuis zorgmedewerkers trainen nauw.

[00:16:28]

Door Kamervragen heeft de minister de jongen besloten om om geld voor vrij te maken. En. En dat als je plots voor een project van drie jaar, vier jaar of zoiets om om te kijken hoe dat werkt. En er zijn allerlei centra die samenwerking kees verzorgers die nu in aanmerking komen voor voor een. V. Voor betaling had zij binnen dat die kaders werken en ze ze kunnen mensen thuis bezoeken, ze kunnen mensen ontvangen en ze kunnen ook samenwerken met met de huisartsen.

[00:17:08]

En dat. Dat is langzaam op gang gekomen, maar dat heeft ook. Een beetje een deuk gehad door die couronne problematiek in eerste instantie. Maar mijn indruk is dat daar langzamerhand een een verschillende praktijken ontstaan waar mensen daar gebruik van maken.

[00:17:28]

Daar kwam veel geld vrij, dus het is nu veel geld vrij meer dan jullie konden behappen als geestelijk verzorgers begreep ik.

[00:17:33]

Ja, die bedragen heb ik nu niet meer paraat. Had dat, dat weet ik niet. Maar er was. Veel geld om o om te starten in eerste instantie, want het is niet meer een pilot. Begon is niet met euh, op projectbasis, maar geld is er landelijk. We doen dat A en A, dat de PvdA dat tekent ook. Zeg maar de. Wat men beseft als de urgentie daarvan euh. Maar dat. Dat is voor de beroepsgroep ook wel zo welkom.

[00:18:07]

Dus ook geen verzorgers die parttime in een zorginstelling werken. Die kunnen dat ook. Naast Unen zijn ook GISS verzorgers die vrij gevestigd zijn. Dat was eigenlijk het enige wat in jullie rij niet voorkwam was vrijgevestigde Geefs verzorger. Euh, ja, da's waar. En er zijn ook 1 0, 2 3 Geefs verzorgers. Euh. Actief in het aardbevingsgebied in Noordoost-Groningen dus. Dat is een nieuwe tak van sport en. Maar goed. Dat dat geld was, dat is dat is begonnen en toen is meteen gezegd dat we het.

[00:18:46]

We gaan ook onderzoek naar doen en zo'n Humvee, de organisatie die van overheidswege onderzoek in de zorg financiert. Die. Heeft geld vrijgemaakt in de euh. Ook veel geld waar voor verschillende euh. Opleidingsfonds stellingen die ook onderzoek doen naar geest verzorging op hebben ingetekend, dan zijn een aantal projecten gehonoreerd. Dat loopt nog. Zijn ook euh. Heeft veelal de het karakter van actie onderzoek. Ha. We doen het en we onderzoeken wat we doen. Jij bent emeritus hoogleraar.

[00:19:23]

Dus je hebt onderzoek gedaan en gedoceerd. Wat is voor jou eigenlijk nu eigenlijk de belangrijkste onderzoeksvraag? Wat zou jij nou eigenlijk heel graag willen weten?

[00:19:31]

Uit naar het onderzoek wat ik zelf heb opgezet en dat is dat. Dat loopt nog. Euh, dat is een onderzoek wat we noemen. Euh. Kees TARDIS project dat we gewoon geval als beschrijvingen van watergeest verzorgers doen. Euh euh. Nauwkeurig laten beschrijven en die bespreken. Want euh, dat hebben jullie misschien ook gemerkt in die euh, in die euh interviews. En dat is valt me ook op als ik daarnaar luister. Dat zijn prachtige termen voor ruzie.

[00:20:05]

Daarin staan contact maken. Uh uh. Present zijn. Maar wat? Wat? Wat als je op de vierkante centimeter kijkt? Wat? Wat gebeurt er dan? Wat? Wat gebeurt er dan? En geef verzorgen zijn minder goed daar. En om dat onder woorden te brengen. En euh, dan hoor je niet gauw iemand. Euh, een geest verzorgen met een kunstzinnige achtergrond? Euh, met een schilderij komt dat de eenzaamheid? Euh. Van een mevrouw die ook een kunstzinnige achtergrond heeft.

[00:20:43]

Euh, weerspiegeld in wat dat doet in het gesprek. Dan hoor je niet waarom iemand bepaalde woorden heeft gekozen voor dat gebed aan het eind. Dan hoor je niet. Uhm. Euh. Dat iemand een een gedicht of een bijbeltekst of iets anders heeft gekozen als atz, iets wat wat spiegelt of perspectief biedt. Ha. En wat is de motivatie? Welke tijx? Welke werking haalt dat? En dat is niets alleen van nay tot de tinctuur mevrouw is wel waardevol vond, maar dat mevrouw euh veerde op h.

[00:21:24]

Of Mevrouw kreeg tranen en bedankte, want H. Enzovoort. Dus dat soort dingen. Nou ja, er waren een paar voorbeelden. Ja, als je als je concreet vroeg naar een voorbeeld een kwam en dat soort dingen. Maar euh, wij proberen dat helaas concreet gedetailleerd te beschrijven. Om te kijken van wat doen reeds verzorgers? Waarom doen ze het? En welke uitwerking heeft dat? Dat is wat jou zouden vragen om mee te beschrijven wat doen ze in algemene zin?

[00:21:59]

Of kun je zo niet zeggen omdat het steeds anders is? Beide is steeds anders en keek, ze doen ontzettend veel dingen aan. Als ik het misschien op een nummer zou brengen, dan zou ik zeggen geen verzorging is verhouding kunde. Hoe verhouden mensen zich tot de dingen die hen overkomen? Hoe verhouden ze zich tot hun ziekte? Tot euh. En alles wat dat met zich meebrengt en een perspectief of verlies van het perspectief hoe vrouwen zich tot de rollen die 6 spelen of speelden en niet meer kunnen hats voetballer als euh.

[00:22:46]

Als musicus, als euh. Vader, moeder, tante. Hoe verhouden ze zich tot die ervaring van verlies? Hoe vragen ze zich tot de zorg? Kijk je binnenin alleen ziek? Je moet ook zorg ondergaan. Dat is niet niks. We weten de zorg in Nederland heel goed is. Maar we weten ook dat zorg in Nederland ook leed toevoegt doordat je vaak geobjectiveerd wordt, doordat je onderworpen bent aan een aan een systeem, door je onderworpen bent aan mensen die beter weten dan jij weet wat goed voor jou is.

[00:23:22]

En dat weten ze soms ook, maar dat, dat onderga je dus. Hoe? Hoe verhoudt ik me tot het feit dat ik zorg nodig heb? Nou, met al die vragen gaan mensen graag eens van met mensen aan de praat. Wat dat voor hen betekent, hoe zij zichzelf daarin zien, is identiteits vragen.

[00:23:42]

Wat dat betekent voor hoe ze in en in de wereld staan en in en over God denken en over hun innerlijke eerlijkheid denken over hun ziel en zaligheid is ook spiritualiteit, zou je kunnen zeggen. Maar ook hoe voel ik me als mens? Hoe voel ik me als mens? Hoe voel ik me nog Mainz als een waardevol mens in deze situatie? En het zijn veel vragen natuurlijke.

[00:24:10]

Is het noodzakelijk dat daar antwoord op komt?

[00:24:13]

Of is het feit dat je bezig bent met dingen onder woorden te brengen? Is dat eigenlijk al het resultaat? Dat is vaak een resultaat, dat is een eerste eerste resultaat. Kijk dus niets tegen antwoorden.

[00:24:27]

Als die er zijn en we zijn ze, dan zijn die antwoorden ja, soms wel, soms wel euh.

[00:24:33]

Was van de week op inos t m v. Een en een. Een mevrouw die euh, als als psychiatrisch patiënt. Lange tijd had gedacht van ja, ik wil niet meer leven. En zo. En dan? Werd zijn tante. En vond dat zo leuk. En ze zei ja. I. Ik vind toch wel even. Ja, dat is toch een antwoord, ze is toch een prachtige antwoorden? Ja of o ja, een antwoord is een gevoel.

[00:25:05]

Ja, nee.

[00:25:06]

Ja, het is een gevoel. Maar gevoel kan ook een antwoord zijn. Ja woord hoeft niet een coöperatief antwoord te zijn.

[00:25:11]

Kan ook zijn. Ik heb nu een rol. Ik kan wat betekenen. Ik kan genieten. Ik kan spelen. Ik kan misschien oppassen of. Een luier verschonen dat, dan kan ik van alles wat, wat, wat tot het tot het leven hoort dat. Nou, dat vind ik prachtig.

[00:25:32]

Ik weet niet wil, daar hoeft er geen verzorger aan te pas komen ze voor zover ik weet. Maar dat is prima. Mensen kunnen zich ook soms zelf geestelijk verzorgen. Ik bedoel geen verzorgers worden daar ingeschakeld. Waar waar, waar het spaak loopt, voor anderen niet uitkomen. Ze zijn gespecialiseerd om dan die vragen los te krijgen. Zijn vaak verborgen en vragen. Euh. Euh, een mevrouw die een keer bij me kwamen en ik kende er al anderhalf jaar, maar we hadden nauwelijks wat uitgewisseld.

[00:26:05]

Zag mijn eigen niet staan, maar ineens kwam ze bij mensen, zegt euh. Wat betekent uw vader en moeder? Nou ja, wat? Wat bleek? Euh, ja, haar vader had haar misbruikt. Kon ze daar voor de dag komen zonder dat gebit overtreedt? Dus ze was een verborgen vaartjes die vooraf ze al jaren opgenomen in de GGZ. Er was geen vooruitgang.

[00:26:35]

Kom ze me deze vraag een verborgen vraag. Ik ben daar niet. Ik heb het niet opgezocht, maar ik was aanleiding. Dit kan ik met deze persoon bespreken en vanaf dat moment komt die misbruik ervaring in behandeling door anderen weer. Maar hij is een soort schakel. Een verborgen vraag, een euh, een vraag wat je wat het je niet aan de orde doet stelden. Een taboe over seksuele identiteit zou ook kunnen. Euh euh. Dingen die ik gedaan heb van alles dat die heet je welkom.

[00:27:10]

Kom maar met je vragen. Kunnen we die bespreken? En dan ga je kijken wat? Wat kunnen we daaraan betekenen? En dat kan van alles zijn. Het kan zijn dat je door uitleg in dit geval zegt. Daar mag je over praten. Kan ook zijn dat als iemand het gedaan heeft, dat een ritueel is. Wat? Iemand een gevoel voor vergeving van weer verbinding met God heeft ik. Maar het kan van alles zijn. Het kan ook in een een tekst of een gedicht of een schilderij, wat het net noemde die iemand zegt.

[00:27:42]

Oh ja, nu snap ik. Ja, zo voel ik me erkend. En door die erkenning kan iemand een nieuwe stap maken. Dus het gaat denk ik in heel veel geval.

[00:27:53]

Als je toch zoekt naar wat is dan wat is het dan precies die? Die verhouding is kunde. Daar gaat het toch begrijp ik van jou. En dat hebben we ook wel de indruk kregen dat het vaak gaat om zichtbaar maken of hoorbaar maken dat wat mensen toch geneigd zijn om van zich af te houden omdat het te moeilijk is of te eng of te veel pijn doet.

[00:28:12]

Juist een soort wandelen in het licht. Eerst moeten de dingen aan het licht komen. Dan kijk je of er daar een of een ander licht op te werpen is. En dan kijken of er niet een ergens in ligt een perspectief is. En euh ja. En zo kom je ver. En soms vind je een antwoord. Soms leeft iemand daarmee leren leven. Maar ik weet wat ik in de GGZ veel heb meegemaakt, is dat mensen zich. Ja zich waardeloos voelde.

[00:28:44]

En dan de Sgiz verzorging. Een soort maatschappijkritiek. Waarvan je zegt van ja. Maar dat doet niets af aan wie jij bent en de waarden die jij hebt en en de dingen die jij hier betekenen voor je voor je medepatiënt betekent en euh. Zei Ook Ik heb deze aandoening. Ik zal niet moeder worden, ik zal niet dat kunnen. Die opleiding kunnen volgen die ik wilde doen. Maar ja, Mieke. Ik bent ook iemand. Ik. Ik heb waarde, ik, ik, ik.

[00:29:19]

Ik heb hobby's. Ik heb andere dingen waarvan ik zeggen dat. Maakt mijn leven de moeite waard? Wat bedoel je met maatschappijkritiek? Dat een. Een geef dan maatschappijkritiek is moet worden. Ja, zijn hele eenvoudige dingen. Euh, mensen met een verstandelijke handicap. Mensen met beginnende dementie. Mensen met een een psychische aandoening. Ze staan staan in de rij bij de kassa en ze zijn langzaam. Ze krijgen een sneeuw. Ze kunnen niet meedoen. Ja, ze kunnen niet, meent ze.

[00:29:51]

Ze, zei ze. Ze kunnen geen euh werk krijgen of houden. Dat geldt niet voor allemaal heleboel wel heleboel wel, maar er zijn mensen die die achteraan hobbelen en dat en dan hebben ze het gevoel dat de maatschappij tegen hen zegt van hij doet niet mee.

[00:30:13]

Jij kost te veel hé. Dat moeten we niet vergeten. Hoe vaak dat gezegd wordt als eerste. Wat kost dit? Zelfs nu een Coronet Tijnje? Wat kost dit de economie?

[00:30:25]

Hoeveel is een leven waard? Hoeveel kosten leven nu? Nou, als dat jou zelf betreft? Tom Deurgat jou niet? Ik sprak een mevrouw die één van haar angsten was geworden dat ze naar buiten zou gaan en dat mensen. Ze had PTSS en zat al zat al jaren thuis en één van haar grote angsten was dat ze naar buiten zou gaan en dat mensen haar zouden confronteren. Precies met die vraag wat, waarom? Waarom kun jij niet werken? Waarom moet jij thuis zitten?

[00:30:57]

En dat was het was een soort deel van de stoornis geworden dat ik heel veelzeggend vond over al die mensen die ik ben tegenkomen in de GGZ.

[00:31:04]

Ja, dus hoe verhoudt je zus ertoe dat je je toch een gevoel van waardigheid hebt dat je je vrij voelt? Dit zijn dingen die je dieren die je klem zetten. Maar hoe kan je toch een soort? Gevoel van vrijheid daartoe zullen. Sorry. D de draak dan waar n voor onze eerste d. De eerste die wij spraken.

[00:31:27]

Non. Uhm in het stilte centrum. Die had het over uw. Euh g. G. Geestelijk verzorging. Oude stijl en geestelijke verzorging. Nieuwe stijl. En als je t nu hebt over maatschappijkritiek, dan denk ik ook. Nieuwe stijl. A. Hoe?

[00:31:40]

Als dat ook te maken heeft met maatschappijkritiek. Hoe moet je dan als geestelijk verzorger die maatschappijkritiek beoefenen?

[00:31:47]

Je kan niet zeggen het is intussen klote maatschappij ik ik?

[00:31:51]

Ja. Ik weet niet of dit een punt is, een nieuwe stijl en oude stijl. Ik werd in de GGZ in de in de negentiger jaren en daar hebben we veel over deze vragen gesproken over een maatschappelijk ging van de GGZ destijds en en de mensen bij de instelling uitgejouwd werden. Ook mensen die daar niet aan toe waren dus. En we hebben hier gezegd ja wat ik ik noemde dat verplaats schappelijk King. Want uh, wat? Wat voor het gebeurde.

[00:32:20]

Die mensen gingen uit de instelling waar ze toch een bepaalde situatie hadden, waar het hanteerbaar was. En ze gingen allemaal een kleine woning is ergens in de stad. Maar wat deden ze? Ze zochten elkaar op op een dag activiteitencentrum, dus hun een wereld was eigenlijk niet echt groter geworden. V. Was alleen de. De toegangswegen waren wat groter wordt. Wat niet wegneemt dat ze heel trots waren op hun. Op een eigen woning? Ha, kijk, ik heb een wasmachine zelf nog nooit hun eigen wasmachine gehad.

[00:32:53]

Ze hadden een koffieapparaat. New koffiekopjes worden niet altijd afgewassen, maar de. Ze hadden zelf koffie gezet. H. D. V. V. De versnipperen. Maar ook toen hebben we veel gesproken van wat betekent om een plek te hebben in de maatschappij. Nou, hoe oefen je dat? Maatschappijkritiek? Ten eerste moet de persoon zelf ha, wat? Wat bepaalt jouw waarde ook in de instelling? Euh, waarom wordt alleen maar euh, werk therapie nog gegeven?

[00:33:22]

Waarom niet? Waarom wordt op kunstzinnige therapie bezuinigd terwijl mensen dat heel waardevol vinden en veel zeg maar een expressiviteit daarin kunnen beleven?

[00:33:33]

Dit met aannames achter wat waardevol is voor die mensen en wat niet.

[00:33:37]

Ja, want nu is onderzoek naar de door. Met als mensen werk hebben dat ze. Dat ze beter integreren en dat ze gezonder voelen.

[00:33:46]

Ja, en dat onderzoek was er niet op het gebied van kunstzinnige therapie of of op gebied van muziektherapie. Intussen is dat er ook.

[00:33:55]

Is dat dus? En dus naar de instelling toe. Beseffen wat wat fout doen we? Of het? Of een euh. Iemand? Komt u een idee van ja, wij spreken over bewoners hier. Maar die mensen zijn die niet. Ze vorig niet. Ze zijn patiënten. Dus dan is de vraag van ja, maar dan hebben we een probleem. En dan hebben we ineens 230 daklozen op dit terrein.

[00:34:17]

Het is dus het besef als je tegen mensen zegt. Je woont hier niet, je bent patient. Dat die mensen vragen zich afvragen maar dan word ik nergens.

[00:34:26]

D. D. Dat doet de taal met mensen dan dat dan? Dit is niet waar. En laatste punt. Dat doe je naar de maatschappij toe. Dat als Scheys verzorgers die gaan al langer die die spreken met me mee met kerkelijke organisaties spreken. Maar wat met buurthuizen en een inkijken van. Kunnen we wat betekenen en kunnen mensen een plek vinden? En euh.

[00:34:48]

A als minder mensen als mensen minder in de instelling werken, maar in in de wijk? Wat? Wat kan deze kerkgemeenschap bijvoorbeeld voor hen betekenen?

[00:34:57]

Als het over werk gaat, heeft natuurlijk alles te maken met het feit dat we allemaal allemaal in de economie mee moeten mee moeten draaien denk ik en dat andere waarden niet meetellen.

[00:35:04]

Maar vind jij dan ook dat een geestelijk verzorger tot het werkterrein van de geestelijk verzorger behoort, dat hij zich bezighoudt met de ethiek van een organisatie?

[00:35:15]

Wat wat anders is dan de persoon die je tegenover je hebt en die misschien leidt of vragen heeft?

[00:35:22]

Ja, maar die persoon tegenover je heeft alles te maken met de ethiek, met regels rondom de dwang en drang, met de regels rondom de beoefening van seksualiteit. Ik was uh, ik ontdekte toen ik in de GGZ werkte onfair om de twee. Drie jaar was er een symposium geweest over intimiteit en seksualiteit bij patiënten en er veranderde niks aldie. We zijn het zat. Al die symposia waren in het voorjaar gepland. Bij de ontluikende lente dat de winter was.

[00:35:57]

Er was er een symposium waar een verantwoorde eigenlijk niet zoveel en als er kwam, dan was dat restrictief. Dit mag niet, dat mag niet. Om om patiënten na hun een. Een lichaam en seksualiteit positief te laten beleven om over te praten met de psychiater of minuten met een verpleegkundige. Daar waren geen richtlijnen voor. Terwijl dat ontzettend belangrijk is. Dit is de soort verborgen thema wat je er over zingeving hebt. Wat is het? Is is de beleving van mijn eigen lichaam.

[00:36:35]

Rondom psychiatrie seksuele identiteit? De non is daarmee bezig. Dan zie je dat dat in beweging komt. Maar rondon van medicijnen met mijn lichaam doen wat rondom. Wat? Euh. Of ik mezelf. Te dik, te dun. Te kort. Te lang. Te lelijk. Te mooi vind. Dat is ontzettend belangrijk voor mensen, hoewel ze in het leven staan. En daar, ja, daar wordt niet over gesproken.

[00:37:03]

Maar dat is dus iets wat je als G.V. In een organisatie aanhangig moet maken.

[00:37:07]

Ja, ik vind dat je dat aanhangen moet maken. Of zijn ook anderen die dat doen. Dus die symposia waren er ook geweest zonder die greets verzorger. Maar het kwam niet in beweging. Dus daar kan je een rol in spelen. In de in de beroepsgroep zeggen want het geeft zou je heeft te maken met existentiële vragen.

[00:37:26]

H. De wat de de echte levensvragen was wat je overkomt in het leven. Meestal hebben we over de negatieve dingen die we overkomen, maar ook leuke dingen kan je overkomen. Ha, verliefd zijn of. Euh. De een en een een lot winnen. Ik kreeg een. Een jongeman die zei van ik heb een ik heb gewonnen bij de loterij. Heb je gewoon vijf euro, gaf het kastje nood 12:50, Maar hij had gewonnen. Dus dat vond ik geweldig.

[00:37:58]

Maar er zijn ook euh, spirituele vragen die zo weten, maar die die rondom deze die van belang zijn zoveel als.

[00:38:06]

Euh ja, hoe voel ik me gestraft of niet? Euh, leven? Euh. Heb ik een binding met iets wat groter is dan dan mijzelf? Euh. Heb ik een verbinding met de natuur? Er zijn ook, maar ook ethische vragen. Wat is voor mij waardevol in het leven? Voel ik me mens of niet? In deze situatie? En ja, dat hoor je ook door. De trainer is verzorgen en we zeggen gaat ook over esthetische dingen.

[00:38:33]

Wat dat wat? Wat vind je mooi in het leven? Zee? Jullie hebben geconcentreerd iedere keer als jullie buiten stonden, wat hun omgeving zegt hun omgeving. Maar wat betekent dit dat we mensen. Laten opnemen of opsluiten in Trieste. Soms ook niet heel erg schone omgevingen, want er moet ook bezuinigd worden op schoonmaakte kosten h dus wat. Wat betekent dat we missen? Wat doet dat met mensen? Dat dat is esthetisch esthetische aspect, maar ook van ja, als je me vraagt wat, wat, waar word je blij van?

[00:39:10]

Ja, muziek. Of of of lezen of dansen. Zelfs. Kan Cynthia had nieuwe schoenen gekocht, is één van de mooie schoenen zo in goud dansschoenen, zei. Maar ze had geen gelegenheid om te dansen. Dus ik nam haar mee naar de kapel en zei ik ga niet kijken, maar ik zet mijn muziek op en jij kan dansen. Dat is een vrouw die die al tijdens zichzelf naar ze was ingekerfd, zichzelf beschadigde en even een moment van vrijheid.

[00:40:25]

De economisch heering van Van Van Van Alles betekent dat er minder aandacht is voor zin gevend dan dat is zeker ook een verschraling. Tegelijk zie je altijd tegenbeweging en dus is is ook meer authenticiteit en dat is het begrip van de grote filosoof Charles Taylor is meer authenticiteit, want. V. V. V. V. V. Worden geconfronteerd met een pluraliteit en die pluraliteit is is ook verrijkend.

[00:40:57]

Dat te merken in een. In een rondgang bij die geest verzorgers met verschillende achtergronden. Nou dat. Dat is fantastisch. Ook binnen de beroepsgroep hebben we die pluraliteit en we hebben we dan ook vrij vroeg vorm gegeven. Al in de jaren negentig is veel aandacht voor geweest. Het is dat euh. Dat betekent dat. Ja, dat is soms een last onder dingen botsen of dat je niet weten wat je moet kiezen. Maar je kan het ook zien als ze als een verrijking op dit gebied.

[00:41:26]

Er valt wat te kiezen. Er valt in vrijheid mijn leven vorm te geven.

[00:41:31]

Ik kan gemeenschappen zoeken die bij mij passen en je denkt niet dat mensen tegenwoordig af kunnen zonder een soort uitgesproken waarden stelsel.

[00:41:41]

Ja, dat vind ik het kan. In aanvulling daarop als dat mag. Uhm, geestelijk verzorgers zoals we ze ontmoet hebben zitten ook met hun poten in de stront om het een beetje plat te zeggen van de eenzaamheid en het lijden en de machteloosheid.

[00:41:53]

En dan zeggen ze vaak ja, soms kan je niet anders doen dan als mens tegenover de mens, die andere mens die lijdt. Ze zitten hem gewoon als mens. Ik heb vaak gedacht. Ook jammer is dat G. Hoe doe je dat als mens? Kan je dat op eigen houtje zonder dat waarden stelsel waar jij het over hebt?

[00:42:13]

Hoe zie je dat nou?

[00:42:16]

Keek Arthur. Die instelling is ten eerste een waardig stelsel dat deze persoon tegenover wie ik zit die in de stront zit om zo te zeggen dat die het waard is dat iemand anders daar tijd voor neemt.

[00:42:30]

Dat is protein wat manda en dat is een waarde die je zelf als geestelijk verzorger draagt die je sterker maakt op die hele moeilijke momenten als. Als er een waarde is die alle verzorgers delen, dan is het dat ieder mens waardevol is. Ieder mens verdient respect. Ieder mens verdient euh ondersteuning. Ieder mens verdient. Euh. Euh. Tijd en aandacht. Dat is iets wat ieder mens nodig heeft. Dus een. En dat zit op bepaalde mensbeeld achter van ook.

[00:43:05]

Als je als je dementerend bent, ook als je zwaar gehandicapt bent, dan. Kan dat leven waardevol zijn als. Als je daarin de middelen krijgt om dat te doen? Ha, dus gewoon onvoltooid leven is plek zo vaak dat de vraag ingegeven was door eenzaamheid of door andere factoren. Het gevoel dat je een last bent of zoiets daarvan best wel wat aan te doen. Als je als maatschappij uit willen. Dus uhm. Ja. Dus keek er even genoeg mensen die niet een uitgesproken gearticuleerd waren stel zou hebben.

[00:43:48]

Hun waarden zitten belichaamt en in hun dagelijks doen en laten en in de ene dag geciteerd in de andere dagen, ze daalt en er zijn genoeg mensen die die daarover in de war zijn of daar niet over nadenken of niet. Consequent zijn dat. Dat is gewoon zoals het is. En dat is eigenlijk denk ik van alle tijden. Ha. Alleen een geest verzorgen is verplicht. Om er over nagedacht te hebben en. En dat door te werken en dat kan.

[00:44:22]

Boeddhistische waarden zijn dit kan kunnen christelijke waarden zijn, dat kunnen ook ook samengestelde waarden zijn, als je dat maar kan articuleren en had je je bronnen kent. Wat? Kijk, we werken op gebied van zingeving. Daar zijn heel veel mensen op actief op dat gebied. Iedereen. Is daarmee en dus net als zowat iedereen een politieke mening, heeft iedereen een ethische mening, heeft iedereen weet wat zorg is of weet iedereen wat? Sint-Remigius Min of meer. Maar er zijn mensen die daarin gespecialiseerd en dat zijn geest verzorgers.

[00:44:56]

En ze werken met levensbeschouwelijke bronnen, met tekst en met rituelen, met met kunstobjecten. Euh. Ze werken met mijn culturele objecten. En ze zijn getraind om gewoon goed na te denken. Gewoon je te bezinnen van ja, wat betekent dit voor iemand ga ik in zee? Je kan ook geen verzorging terugbrengen tot twee vragen in. Wat betekent dit voor jou? En wat is voor u van waarde? En aan wie al heel veel. En ze zit in de stront soms al, ze hebben een crisis.

[00:45:31]

Ze komen meestal pas als hun crisis is, maar de enige manier om de uit te komen is de levenskunst. Van hoe geef je vorm nu aan je leven, aan je gedachten en je handelen aan je gedrag? Hoe geef je daar vorm aan dat je toch iets? Dat je toch goed kan leven, goed verhouden tot het leven. En als jij dat niet kan omdat je dementerend bent. Hoe kunnen we die wij daar vorm aan geven?

[00:46:01]

Het gaat dus over zingeving, zegt hij. Waar we eigenlijk allemaal mee bezig zijn? Heeft het zin? Ik kijk nu even niet naar Nine om de vraag te stellen wat is de zin van het leven? Die vraag dringt zich vaak op. Dus vaak denk je er niet over na, maar op geen moment. Euh. Dringt het zich op aan? Al jaren hanteert het antwoord de zin van mijn leven. Ligt daarin dat anderen het met mij willen delen?

[00:46:37]

De zin van mijn leven ligt daarin dat anderen het met mij willen delen. Dat ontroert me.

[00:46:45]

Omdat. Of was het een omkering? Is A nou omdat? Je hebt het vaak over cliché. Het is zo niet clichématig gedacht. Dat opent echt een anders perspectief.

[00:46:59]

Nou, dit is geïnspireerd door Hans Reijnders die euh ethicus was en heel veel heeft geschreven over de manier waarop mensen met een verstandelijke beperking een plaats krijgen in de maatschappij. En dan krijg je kan je het hebben over jezelf ontwikkelen. Wat ik prachtig vind. Ha, dat was het laatste interview geweest. Ik kan het hebben over iets betekenen voor anderen en zo, maar hun leven krijgen zin. Ook mede door wat anderen. Met hun delen. Dus is dit ook een kwestie van wat is je mens?

[00:47:35]

Als je als je zegt dat is de zin van leven. Welk mensbeeld heb je erbij? En geldt dat voor iedereen? H. Kan kunnen anderen er in meekomen? Dus de volgende vraag is dan Wat is het leven? En dit leven is in eerste zorgen, maar leven is ook maken. Spelen, werken, leren, je ontwikkelen en musiceren, dansen, schrijven. Euh. Euh interviewen. Euh. Van alles hoort bij het leven. En je moet niet de zin van het leven reduceren tot één aspect van het leven, want het leven is is ook een pluraliteit.

[00:48:28]

Maar doordat we het delen en merken van ja. Dit is goed om te delen. Dit is minder goed om te delen. Door het één duizend en Lenton heeft een andere daarin haar haar waarde vindt. Dan dan, dan zoeken we de volheid van het leven met elkaar en dus ik weet ik kan niet tegen de patiënt zeggen dit is de zin van het leven van.

[00:48:54]

Ik weet niet hoe hoe jouw werk is, maar ik kan zeggen nou wat. Wat hebben nog andere met jou gedeeld? Wat kan jij? Vindt jou met anderen delen? En wat? Wat zou zien? Waar is dat om tante te zijn? Is dat om toch de gitaar weer op te pakken? Is dat om toch euh te zeggen? Nu ga ik wel werk zoeken. Kan van alles dingen, maar je deelt. Neem deel van dat geheel. En dat dat zoeken met mensen hoe ze zich verhouden tot dat leven, wat hun plek daarin is, waar zij zich goed vinden.

[00:49:37]

Goed voelen. Waar zij vindt u wel?

[00:49:40]

Ook wat kunnen delen met anderen. Maar dat kan niet iedereen. Dat het dat is wat je zoekt met mensen. Ik heb nog één of twee vragen. Eén is het is soms ter sprake gekomen. Niet veel. Rituelen? Ja. Rituelen.

[00:49:58]

Ik denk dat het ook eigenlijk heel erg terrein kan zijn van de geestelijk verzorger.

[00:50:03]

Veel te veel dat iets belangrijks in het pakket. Absoluut. En is dus heel eigen aan. Niet alleen naar een regulier religieus leven. Je ziet nu ook dat de Universiteit voor Humanistiek een opleiding ritueel bekwaamheid opzet. Dus is iets wat wat een ritueel teweegbrengt dat woorden vaak niet teweeg kunnen brengen. En misschien was er eerst het ritueel soms en dan pas de woorden. Ritueel bestaat meestal uit woorden en een handeling. En een zorgvuldige opbouw. Uh. En J.

[00:50:43]

I. Ja, voor rondom vergeving zie hel, vaak als als mensen dan een brief schrijven, een tekst lezen en euh. Of wat nog de tijd dat iets anders teweegbrengt dan dan dat je alleen zegt zus of zo.

[00:51:00]

Maar wat is dan de kracht van het ritueel? Waarom kan het zo? Waarom kan het zo'n werking hebben?

[00:51:05]

Omdat een mens niet een constructieve, niet alleen een cognitief wezen is, maar ook een belichaamd wezen. En een ritueel doet iets met je lichaam, met je gevoel, met je beetje willen. Ha, dus spreek spreekt je in je totaliteit aan. Ha en euh. Het heeft een soort. Ja op je ja, niet objectief, maar heeft voor je gevoel het een objectieve werking van als ik zeggen nou, zo moet je niet denken joh. Dat denk ik graag.

[00:51:39]

Maar Barry denkt nu eenmaal zo. Maar als ze zich. Kijk zo denken over jouw vader die euh alcoholist was en en en en eigenlijk een tiran was in de familie. Maar laten we nu brieven schrijven. Ha, da's parser. Krista die over iemand die dat doet met brievenschrijver die worden verbrand, die voor de iets gezongen daarbij. En dat geeft bij een dementerende vrouw. Verlichting, verlichting en in niet in omdat ze dementerend is blijft. Dat blijkt na een tijd dat u terugkomt.

[00:52:17]

Wat blijkt? Het ritueel herhaald kunnen worden geeft weer een aantal weken maanden verlichting. Hadad. Dat zijn dingen waarvan woorden alleen kunnen u niet bereiken, dus we. We moeten vooral de mens als een belichaamd wezen zien.

[00:52:36]

De drang hier kraanvogels in huis, heel veel kraanvogels. Als ik me niet vergis is is het ook een ritueel en. Ja dus. Het verhaal achter Ruins is een zware fout. Het tenminste schijnt een Japanse mythe te zijn. Maar was m een een meisje? Een na de Tweede Wereldoorlog naar Hiroshima die dacht als ik thuis een tuinvogels vol euh, fouten, zou ik misschien beter kunnen worden. Nou heeft ze gehaald. Meer dan duizend. Ze is toch gestorven?

[00:53:05]

Maar de kracht van haar ritueel bleef. Mijn vrouw is is is predikant in Driebergen, maar ze heeft begin dit jaar aan een chronische aandoening gekregen waardoor ze niet kan werken op dit moment. En euh, dat is nog voor de Kroonen begon. En toen Zuidzee hier en dacht ik zie als ik naar de kerkdiensten luister of nakijkt word of men mensen spreken wordt heel veel gebeden. Maar wat moet je bidden in deze tijd? En me dit het verhaal van de kraanvogels in gedachten?

[00:53:41]

Dacht ze nou ja, gebeden vrouwen. En ze is gewoon daarmee begonnen. Euh, niet meteen met de gedachte dat de huizen zouden zijn. Euh, zijn tegen de tweede huizen geworden denk ik intussen. En ze heeft heel veel weggegeven aan aan mensen die ergens. Het ziekte zaten of mensen die stervende waren of mensen die euh. Of op het graf achteraf op allerlei manieren. Kregen we laatst van van een kennis van Van den een tante of zoiets van ik heb dat gezien.

[00:54:23]

Ik zou ook een kraanvogel.

[00:54:25]

Het is zo. Ineens hadden het in Zuid rituele betekenis van mensen of een zwart ja.

[00:54:32]

Een een troostende betekenis voor mensen en dus. Nou, er hangen hier veel op dit moment. Heel veel zijn weggegeven en dat was haar ritueel. Een manier om bij mensen in gedachte te zijn, maar ook iets tastbaars. Ha, dat je aan mensen kan geven. Het is ook een opening naar het oude, want het bestaat al zo lang. Daar zit ook een soort na opening in of vertrouwder.

[00:55:00]

Het is een levensbeschouwing of cultureel broome die je dan die je dan opent op dat moment om om om met een bepaalde situatie om te gaan. Ha, dus ik zegt verhoudingen kunnen. Je krijgt niet altijd een antwoord. Je kan niet dingen altijd een plek geven. Maar dit is dus wel behulpzaam als je in een zekere vrijheid je daartoe kunt verhouden. En daar? Daar gaat het om. Dus ze is ook rondom Rahal en mensen hebben de neiging om soms vast te lopen in hun rol.

[00:55:32]

Moraal moet vloeibaar blijven. Als je hun verlies ervaren. U moet vloeibaar blijven, zouden zich daartoe kunt verhouden en je moet je immunity stolle dus. Dus door te vouwen, door euh, door muziek te luizen, door iets anders te doen dan. Dan blijft het vloeibaar. Kan je. Daar iets anders tegenover zetten en daarmee omgaan. Wat? Welk nut heeft ethiek in een organisatie? Wat? Wat levert dat op? Kijk, dat kan je ook niet.

[00:56:25]

Euh. Met met harde resultaten tot nu toe kan je dat niet met harde resultaten aantonen. Dat dat in een ziekenhuis met een goeie, goed functionerende ethische commissie betere zorg levert dan een verpleeghuis waar ethische commissie nog een beetje op gang moet komen. Dat. Dat kan je niet hard maken, maar we weten allemaal dat het ontzettend belangrijk is en dat het wel ja uitmaakt voor de zorg. We weten wel van vergeefse verzorging dat de UK. Als je kijkt zijn mensen tevreden met geest verzorging.

[00:57:00]

Dat is meestal boven de negentig procent. Tevreden scoren. Tevreden tot zeer tevreden. We weten dat uhm, als mensen op een Agee spreken me de geest verzorgen. Over de vraag of er door behandeling of niet, dat is soms eerder zijn geneigd om euh. Om niet tot het einde toe door te behandelen is de betekenis vergeefse zorg is dat ze eerder doodgaan en dat de kosten bespaard worden. Maar het betekent ook iets fundamenteel voor de familie en voor deze personen.

[00:57:35]

Dat zeggen OK! Flikkerden ontspannen. We kunnen dit niet toelaten dat de dood hoort misschien niet bij het leven, maar je kan er ook niet uit de weg gaan. H dus. Dus dat soort dingen weten we. En nu moeten we beter in kaart brengen van wat als je spits met geen verzorgen? Wat gebeurt er dan in welk? Namen zijn belangrijk en de dingen moeten ook namen hebben we zeggen het moet dingen een plek gevonden. Weet u niet?

[00:58:18]

Denk je moet ze hun naam geven en als je ze een naam geeft Tankan je toe te verhouden? En dan kunnen ze aan het licht komen wat je. Het wat jij zei dat ik denk dat dat een echt een kracht is. Geen verzorging om dingen naar het licht te laten komen. Dus verborgen vragen en tragere vragen. Tamboers? Euh.

[00:58:38]

Maar ook om mensen te vinden die die anders tussen wal en schip raken. Mensen met eenzaamheid in een instelling om te kijken. Waarom praat niemand met die persoon? Ramzi Types zullen nooit met hun handen. Wat is daar aan de hand? Kan u contact leggen met die persoon, dus waar het te. Het is het klassieke beeld van de van het zoeken van het verloren hun wat van een religieus beeld is, denkt De Greef. Verzorgen is daar heel goed in zijn om het verzwegen.

[00:59:10]

Ook in de mooie Opperraad die spreekt. Wie spreekt niet? Het verzwegen het het verloren dat het onopgemerkte, omdat boven tafel te krijgen aan het licht te brengen?

[00:59:21]

Die zin lijkt het meer op wetenschap dan we hebben aangenomen. In de eerste plaats ja, da's waar. Parallel met de wetenschap.

[00:59:29]

Ja, ja, het is een wetenschap. Ha. Maar is is wel een mens. Wetenschap in de. In de in de volle betekenis van fan van Mainz en Ulm dan de. Klik in dan. Dan is het dan zijn die woorden zoals contact leggen en present zijn. IJdele woorden. En maar dat blijft de basis van alles. Maar de wetenschap zitten. Hoe doe je dat? En waar let je op? En welke denkkaders heb je over mensbeeld en over over thema's die er zijn bij het.

[01:00:11]

Bij het sterven? En welke? Euh. Hoe zitten mensen in hun relaties? Dat je daarin geschoold bent en dat je daardoor mensen verder kunt helpen en dat je je bronnen.

[01:00:47]

Nou vooruit, maar dan wel PopCap vergeten, dus ik doe effe een sok om de ricordi heen, blootvoets Hala en wij zitten met onze kraan vogeltjes op een bankje.

[01:00:58]

We hebben twee kraanvogels gekregen, allebei 1 van Elisabeth, de vrouw van Martin Walton. Een cadeautje. Heel ontroerend. Nou, dat vond ik dit. Dit was wel dat constateerden wij net de perfecte afsluiting van onze serie. Dat gevoel hadden we allebei. En dan is het toch grappig hè? Na afloop, dan is het alweer. Dan heb je de recorder uitgezet. En dan zegt ie nog iets waarvan je denkt oh. Dat is ook belangrijk. Wat was dat nou dat je?

[01:01:30]

Je kunt wel zeggen dat je als geestelijk verzorger zelf present moet zijn, maar het gaat erom dat je de ander laat schitteren in het gesprek. Het zijn net nog als ons, dat is de essentie. Michel heeft nog een nieuwe gedachte. Zo zo, zo kunnen we door blijven gaan.

[01:01:47]

Maar ik had even nagedacht over wat. Wat mij dit nou gebracht heeft en moet zeggen dat wilde ik nog tegen jou zeggen. Euh, jouw manier van interviewen is heel specifiek. Maar ja ja, je laat mensen je brengt laat in een uur de concentratie zo zijn. Dat je het in een communiqué kunt afronden is heel anders dan hoe ik het altijd heb gedaan. Ik heb daar echt heel veel van opgestoken. Niks in het vak. Dank daarvoor.

[01:02:13]

Ja, dat is dan van. Van achteloos. Want ben ik me helemaal niet van bewust?

[01:02:18]

Nee, maar dat heeft te maken met hoe je hoe je zo het kan creëren dat je echt goed naar mensen kunt, kunt en moet luisteren en dat de zin is verrijking. Verder heb ik nog één vraag om jouw nek, al verzin geen gesproken hangt een rood met wit koord. Het lijkt de slager scoort altijd. Het is een slager scoort. Het is om er een lading mee. Nu wordt je het persoonlijke en daar aan hangt een klein zilveren schepje een tuin schepje vertellen als een soort onzin om clichématig symbool slash siert.

[01:02:56]

Ik heb het ooit gekregen toen ik getuige was bij een huwelijk. En toen kreeg dat van een van de anderen. Een van de andere getuigen kregen we dit. Bart en Saar die trouwden en het stond symbool voor de Schepper. Dus letterlijk scheppen in de aarde. Ik ben een stier, dus ik hou van de aarde, maar het staat ook voor scheppen, beetje metaforisch voor creëren. En dat ja God, mij gaat het ook altijd wel beter. Niet over kunst en kunstzinnigheid, dus dat vind ik nu ook aan een prachtige waarde.

[01:03:30]

Trouwens dat bij Marton ook doen.

[01:03:32]

Dus toen dacht ik ik hang het om mijn nek. Ik ben niet zo van de sieraden en de symbolen. Maar dit? Dit. Dit draag ik al jaren met me mee. En heel soms vraagt iemand aan je wat ik fijn vond, dat we dat we samen waren, want ik ook. Ik doe dit natuurlijk al jaren, maar daar zit ook terwijl het over ontmoetingen gaat zitten. Ook heb ik mij gerealiseerd door dit samen doen. Een eenzame kant aan.

[01:04:02]

Je bent ook altijd alleen op enige manier. Daar sta je weer buiten met je eigen dingen. En maar goed. En daar was jij opeens. En dan heb ik, daar heb ik gewoon van genoten.

[01:04:11]

Ik kook. Ik zou een knuffel willen geven, maar dat kan niet. Nee, ik voel het toch trippen sok weer aan.

[01:04:21]

Het is. Dit was het slot van de zin Gevers, een serie van Nina Polak en Lex Moolenaar voor De Correspondent. Deze reeks portretten van geestelijk verzorgers werd afgesloten met Martin Walton en zijn zoon deed ook mee. We hoorden hem als gitarist in een tweetal nummers van de cd The World Needs Tango, samen met Gerard van Duinen bandoneon. Want wat zei Martin nou precies na afloop?

[01:05:02]

In de tango traditie getrouw en een tikkeltje stereotiep moet de man de vrouw laten schitteren.

[01:05:10]

En dat is wat een G.V.

[01:05:11]

Ook doet met de ander.