Transcribe your podcast
[00:00:00]

Hoi, ik ben Vera. Ik ben correspondent vooroordelen en ik kom uit Den Bosch Oeteldonk. Tijdens carnaval. Nou lijkt het misschien een beetje triviaal om in deze ellendige tijden van Korona te gaan treuren om een feestje dat niet door kan gaan. Maar ik nodig je toch uit om te luisteren naar waarom carnaval dit jaar zo gemist zou worden. Waarom het zo belangrijk jaarlijkse ritueel is? Een zuivering, een nieuw begin en ook een afsluiting van alles wat geweest is. Iets wat we misschien juist dit jaar met z'n allen nodig zouden hebben.

[00:00:32]

Sorry God, ik weet dat jij er eerder bij was, maar de enige die tijdens carnaval in Oeteldonk wordt aanbeden is CNIL is een boer van papier maché op een sokkel, symbool voor het belangrijkste uitgangspunt van ons carnaval. We zijn allemaal boeren. Niemand is meer of minder dan de ander. CNIL als onthulling op de markt op zondagmiddag, luidt het begin van carnaval in zijn begrafenis op dinsdagnacht betekent het einde, dat mag je letterlijk nemen. Tienduizenden mensen huilen met lange halen.

[00:01:08]

Plasa hand kusjes naar de man in keel prevelen Schock schouder rond wat ze de afgelopen drie dagen hebben meegemaakt, tegen de persoon die toevallig naast je staat en beloven elkaars handen fijn knijpen dat ze hier volgend jaar weer precies zo zullen staan. Natuurlijk speelt drank een rol in dit drama. Toch is de voornaamste reden van het snikken. Met het einde van carnaval komt elk jaar ook een einde aan een driedaagse utopie, maar dan één die echt bestaat. Al vanaf de middeleeuwen wordt carnaval gevierd.

[00:01:40]

Toen ter bevrijding van alledaagse sores en een constante angst voor de duivel die duivel is verdwenen, maar drie dagen vol mateloos heid voelde nog altijd als een bevrijding. Wat is in deze tijd van groeiende ongelijkheid van polarisatie en wantrouwen fijner dan drie dagen ronddolen in een vacuüm dat zich helemaal niks aantrekt van geldende normen? Oeteldonk carnaval. Over elk ander carnaval kan ik niks zeggen. Ik zal het nooit meemaken is een wereld waarin iedereen gelijk is waarin het mogelijk is echt te ontsnappen aan het dagelijkse leven, waarin de aandacht voor elkaar zo oprecht is dat je er de rest van het jaar op kunt bouwen.

[00:02:20]

Hoe dat eruit ziet? Nummer 1 In Oeteldonk is iedereen gelijk is maar de paradox benoemen op het Oeteldonk ze gelijkheidsbeginsel valt natuurlijk van alles af te dingen. De boodschap naar buiten toe is niet orthodox zijn welkom, maar je moet je wel aanpassen. Dat klinkt bekend. Ik weet het. Gelukkig blijven de toegangs eisen in dit geval beperkt. Verkleed je niet, maar draag een sjaal in de stadskleuren rood, wit, geel en roep onder geen beding alaaf. Dat betekent niet dat carnaval voor iedereen is.

[00:02:54]

Als je niet houdt van hoempapa muziek bijvoorbeeld. Hoewel ik me dat bijna niet kan voorstellen, zal het beduidend lastiger worden.

[00:03:01]

Jezelf over te geven. Ook voor wie geen alcohol drinkt, ligt de drempel hoger. Ik zou willen zeggen. Carnaval draait niet om drank, maar de verzachting en vertekening van alcohol helpen je zeker opgaan in de rode. Dat Oeteldonk inclusief is, mag je net zoals alles tijdens carnaval licht ironisch uitleggen. Weinig dingen exclusiever dan een feest dat aan elkaar hangt van de lokale gebruiken. Dat weerhoudt carnavals toeristen er overigens niet van om de trein naar Den Bosch te nemen.

[00:03:30]

Dit is het meest noordelijke zuiden en trekt vooral op de zaterdag meer dan genoeg buitenstaanders. Waarom ik ondanks die exclusieve, inclusief de tijd toch durf te stellen dat gelijkheid een van de pijlers van het Oeteldonk zijn, carnaval is? Verschillende redenen. Zo is er gratis eten voor iedereen. Roggebrood, meezeult, ette, soep, worstenbroodjes, banken, brei en stamppot gaan rond op grote schalen, op straat en in de kroeg. Vasten na carnaval, zoals het oorspronkelijk hoorde, doet niemand meer.

[00:04:00]

Den Bosch werd jaren achtereen uitgeroepen tot meest gastvrije stad van Nederland en tijdens carnaval wordt die gastvrijheid meer dan ooit in de praktijk gebracht. Op deze dagen zorgen we voor elkaar en hoeft niemand honger te hebben. Zo gul als met eten is Oeteldonk er ook met drank, sigaretten, muntjes voor toilet, lippenstift, ibuprofen, kauwgom en logeer bed. De onderlinge herkenning en erkenning is deze dagen groot en geen verzoek teveel gevraagd. Immers, je bouwt collectief aan dezelfde ervaring, vult samen een warm bad.

[00:04:32]

Daarom is de sociale controle groot. Op iedereen wordt gelet. Niemand die blijft liggen na een beschonken val. Geen kind dat wordt verdrukt tijdens de optocht. Geen ouderen die er niet langs mag met zijn of haar karretje. Carnaval is niet elegant, maar Gallant des te meer. Minstens zo belangrijk. In Oeteldonk draagt iedereen hetzelfde een cuuw voor iedereen te betalen of een jas versierd met emblemen en kikkers. Waarom kikkers? Den Bosch werd ooit gebouwd bovenop een moeras en je draagt zoals gezegd een chalet in de stadskleuren rood, wit en geel.

[00:05:09]

Daarmee voorkom je outfits als sexy piano of gebruikt de maandverband Ninia en ontmoedigt je mensen die anders verleid worden om te komen in Indiaanse beige voor dames of in Black of Yellow V's. En er is de officiële reden voor het kostuum, zoals vastgesteld door de Oeteldonk Club van 1882. Tijdens carnaval vieren we dat iedereen evenveel waard is. Zelfs de burgemeester levert de sleutel van de stad tijdelijk in. De stad wordt ontdaan van elke vorm van hiërarchie. Voor heel even zijn de rechten vuilnisman, kunstenaar, callcenter, agent, ambtenaar beton, timmerman, VVD en SP.

[00:05:46]

Niet van elkaar te onderscheiden. Voor gesprekken gaat het bekende kerstdiner devies op. Praat niet over politiek of religie en mensen kunnen plots prima met elkaar overweg. Ten derde ken je dat gevoel van met tig duizend man op een plein. Iedereen getooid in knaloranje. En niemand die er mooier van wordt. Smachten naar een WK finale kijken. Dat. Nummer twee in Oeteldonk bestaat de buitenwereld niet. Keizerspinguïns broeden in de Antarctische vrieskou en snijdende wind, dus schurken ze tegen elkaar aan, de vinnen in elkaar gehaakt tot er een schild van vogels ontstaat dat zichzelf beschermt tegen invloeden van buitenaf.

[00:06:30]

Dat noem je de Hussel carnaval in Oeteldonk. Die zijn de Hudde al. De koude wind, dat is de rest van de wereld. Vakanties, festivals, retraites, ook mogelijke vluchten uit de realiteit, maar onvergelijkbaar met het socio culturele vacuüm dat Oeteldonk heet. Door de aandacht naar binnen te richten ontspant de stad, verlegt ze haar prioriteiten, wordt ze creatief, bouwt ze praalwagen, schrijft ze verhalen, tekent ze emblemen, componeert ze liedjes, versiert ze zichzelf e-mail en werkt bestaan niet.

[00:07:02]

Treinen die naar andere steden gaan bestaan niet. Post openen bestaat niet. Bewonerskaarten bestaan niet. Nieuws bestaat niet. Het weerbericht dan weer wel. Ziekenhuizen draaien aangepaste roosters. Gemeentebedrijven vieren op vrijdagmiddag kantoor carnaval en sluiten dan verplicht de deuren tot woensdag. De donkere dagen na kerst, die slaan we over kerstballen terug de kast in. Burri kilo eruit. Al vanaf 11 november, Den Elfde van den elfde, is er elk weekend wel ergens een vol carnavalsviering. Denk cabarets in dialect.

[00:07:34]

Muziek op straat. In de weken voorafgaand aan carnaval gebeurt dit steeds vaker. De stad begint zich op te maken van bouwmarkt tot furniture zaak. Overal ligt de rood wit gele koopwaar in de etalage. Bakkers verkopen kikkert taartjes. Elke supermarkt gooit mini frikadellen en blik bier in de aanbieding. Bij de kleermaker in de straat gaat het licht pas rond middernacht uit. Tot die tijd neigt hij emblemen op kielen en jassen. Tientallen ervan hangen op de anders goeddeels lege rekken achterin de zaak.

[00:08:07]

Wat er van binnen gebeurt in de week voor het daadwerkelijk carnaval laat zich misschien het best vergelijken met domweg verliefd zijn. Alleen al de gedachte aan wat komen gaat, veroorzaakt een kriebel die net onder de navel begint en zich verspreidt tot rondje kruin. En overal zijn voortekenen. Elke toevallige combinatie van de stadskleuren rood, wit, geel zorgt voor vlinders. Zo ben ik sinds kort dol op wegversperringen en hun overdaad aan rode, witte en gele verkeersborden. Als carnaval een ballon is die na drie dagen wordt doorgeprikt, dan is de knoop in die ballon de muziek, alles dat wordt gedraaid.

[00:08:42]

Uren achtereen dagenlang is Oeteldonk Oeteldonk zijn liedjes in het Oeteldonk gezongen, geschreven of bewerkt door Oeteldonk is gespeeld door een Oeteldonk, Sidwell Band of fanfare. Een passende soundtrack kun je niet bedenken. De muzikanten weten namelijk precies hoe het voelt. Denk aan Mardi Rocker van Johnny Hoest en Belinda Licht of nummers als Tranen In Mijn Ogen en Oeteldonk Mijne Hemel op aarde. Rode draad. Elk lied toont hoe sterk de traditie vergroeid is met de Bosch identiteit en voor dat zeldzame, heldere moment tussendoor, waarop je confetti uit je onverklaarbaar natte sjaal staat te plukken en je afvraagt wat je in vredesnaam aan het doen bent, is er altijd nog dit nummer van Sofie Peeters uit de Oeteldonk de Musical B-kanten Ou uit 1981.

[00:09:33]

Deze van. Nummer 3 In Oeteldonk ontmoette iedereen de hele tijd. Stel je het volgende voor in de komende drie dagen ontmoet je iedereen die je ooit gekend hebt. Iedereen is moe, iedereen is dronken en iedereen komt ook al dagen iedereen tegen die ze ooit gekend hebben. Je bent met je vader en je moeder, je broers en zussen, je lief, je schoon lief, zijn of haar vader en moeder, al je vrienden, hun broers en zussen, Kappes en voetbaltrainers, hun ouders en of kinderen, toekomstige liefdes, lopende affaires.

[00:10:38]

Iedereen met wie je ooit op school hebt gezeten, al je oude bazen en collega's, alle exen van iedereen ooit. Alle mensen die je nooit meer ziet omdat ze buiten Brabant zijn gaan wonen. Of omdat je er zelf niet meer woont. Nieuwe baby's hun oren, bedekt met industriële gehoorbescherming, worden trots doorgegeven langs de intocht op in het afgelopen jaar overleden opa's en oma's. Vaders en moeders, vrienden en partners wordt gepromoot. Verloren liefdes worden opnieuw aangewakkerd of mogen eindelijk rusten.

[00:11:09]

Herkenning, confrontatie, begeerten, humor. Oud, zeer, nieuw. Zeer, zeer dat je nu achter je kunt laten. Zeer waarvan je niet eens wist dat het er was. In Oeteldonk loopt het verleden altijd met je mee. Een onderdeel van je persoonlijke optocht. In het heden lassen vaarders Perrongeluk over de schoenen van Pottiez staan ouders als tieners. De tongen sproeien Perrongeluk een briefje van vijf door. Nadat je het aanzag voor toiletpapier, ontdek je nog meer redenen om dood te zijn.

[00:11:39]

Op je vriendin wordt broederliefde uitgesproken, uitgeschreeuwd, uitgespuugd en wordt het fundament gelegd voor relaties waarin over twintig jaar nog vertekende versies van deze dagen zullen worden herhaald. Alleen onder voorwaarden 1 en 2 gelijkheid en bescherming kan dit derde meest ingrijpende deel van carnaval bestaan. De mensen die het vieren en wat ze met elkaar doen. Carnaval in Oeteldonk is het plat? Ja hoor, dwaas. Zeker, maar ook geborgen. Oprecht. Een stad die elk jaar drie dagen lang iedere pretentie laat varen en waar mensen zo blind op elkaar vertrouwen dat ze collectief onnozel mogen zijn, is sterk.

[00:12:21]

Natuurlijk snap ik dat Oeteldonk niet voor iedereen werkt. Dat er scherpe randjes zitten aan de voorwaarden. Dit is niet voor iedereen. Dit is niet de hemel, maar veel dichterbij zul je volgens veel Oeteldonk is bij leven niet komen. Carnaval in Oeteldonk is dinsdagnacht vlak voor de begrafenis van knallers met duizenden mensen op de markt staan. Door drank, vermoeidheid en sociale overbelasting afgescheurd tot op hun meest eerlijke, kwetsbare, morsige kern. En dat die mensen zich dan niet veroordeeld voelen maar omarmd.

[00:12:54]

Er wordt een laatste keer ge proost dan gehuild, dan geslapen. Oeteldonk is intussen weer Bosschenaren geworden. Openen na hun roes de ogen in een stad waarin carnaval nooit ver weg is. Want wie vol overtuiging viert, kan erop rekenen de rest van het jaar op de meest onverwachte plekken confetti te vinden. Heel erg bedankt voor het luisteren. Heb je nou ook zoveel tijd over dit jaar omdat er geen carnaval is en wil je meer van onze verhalen lezen? Ben je nog geen lid?

[00:13:26]

Ga dan naar de Correspondent punten nl. Slash Word lid Guido.