NPO Radio 1 podcast Suitcase. De dag Veel mensen zullen het gevoel herkennen dat we de laatste weken in een achtbaan zitten die steeds sneller lijkt te gaan rijden. Je vraagt je af. Gebeurt dit echt? Want een maatregel die hier en elders worden getroffen zijn ongekend voor landen in vredestijd.

Ruim een half jaar nadat de eerste korona maatregelen in Nederland ingevoerd werden maatregelen die de bewegingsvrijheid van burgers ingrijpend inperken, ziet het ernaar uit dat er eindelijk een wettelijke basis komt voor het korona beleid. Vandaag en morgen debatteert de Tweede Kamer over de Korona wet of de spoedwet of de tijdelijke wet maatregelen Konitz 19, zo je wil. Maar vorige week door een Kamermeerderheid al een akkoord over werd gesloten. En dat ging niet zonder slag of stoot. Zo'n beetje uit alle hoeken kwam hevige kritiek.

Anders dan aan het begin van de crisis denken mensen nu heel verschillend over nut en noodzaak van korona maatregelen. Mensen houden zich er ook minder makkelijk aan en critici vragen zich daarom af of die regels dan wel in een wet gebeiteld moeten worden en of de Kamer niet meer moet kunnen meebeslissen. Wat staat er in die korona wet? Waarom lopen de emoties er zo hoog over op? En wat zijn de voors en tegens? Fijn dat je luistert. Ik ben Elizabeths Steins.

De dag is woensdag 7 oktober en vandaag de korona werd uitgelegd. Dames en heren, goedemiddag, hartelijk welkom en zo meteen zal de minister presidenten euh. Toelichtingen geven, aangevuld door de heren Van Dissel van het RIVM en minister van Medische Zorg Bruno Brazil. We gaan beginnen met de minister president. Ja, dank jullie wel.

Euh, de sinds die eerste persconferentie in maart, toen premier Rutte en minister Bruijns op advies van Jaap van Dissel en zijn om de eerste maatregelen aankondigde om de verspreiding van Corona tegen te gaan, wordt ons leven voor een groot deel doordat Corona beleid bepaalt Bruno en zijn maatregels wil toelichten.

Het gaat over de volgende maatregelen. Iedereen in Nederland blijft thuis bij klachten neus, verkoudheid en mijdt sociale contacten. Evenementen, bijeenkomsten met meer dan 100 personen worden in heel Nederland afgelast. Mensen in heel Nederland wordt opgeroepen zoveel mogelijk thuis te werken en of. Of het nu gaat om anderhalve meter afstand houden, maximale groepsgrootte is of de horeca die om 10 uur s avonds dicht moet. Dat moet allemaal geregeld worden met noodverordening en dat werkt zo. De minister van Volksgezondheid geeft opdrachten aan de voorzitters van de veiligheidsregio's en die voeren ze uit.

De Tweede Kamer staat buitenspel en aanvankelijk was dat nog niet zo'n probleem, omdat er brede consensus was over de maatregelen. Maar die tijden zijn veranderd.

Ik vind ook dat mensen zelf nog een keuze mogen hebben in een democratisch land, of ze de vrijheid of de de veiligheid. Wat voor een zwaarder weegt. Als mensen nou eens gaan begrijpen dat we met z'n allen in de maling worden genomen.

En nee, want de afgelopen maanden groeide de kritiek dat er te weinig inspraak en controle mogelijk is op de verregaande maatregelen die het kabinet heeft doorgevoerd en daarom moet er volgens het kabinet een tijdelijke wet komen. De korona wet omdat democratische gat te dichten is geworden is van ja, maar daar trekt de minister wel heel veel bevoegdheden naar zich toe.

Wat nou juist de reden is voor die wet is nou juist dat wij hebben gezegd we komen nu in een nieuwe fase. We komen in onze controle fase en je wilt in die controle fase wil je een aantal maatregelen wat langer doorzetten. En bij die fase past eigenlijk niet dat je als minister de aanwijzing in per noodverordening vervolgens regeert. Maar past eigenlijk dat je dat in samenspraak met de Kamer doet, in samenspraak met een normale parlementaire democratische verhoudingen.

Ook is het systeem met een noodverordening en niet geschikt voor de langere termijn. De vraag is of het juridisch wel genoeg basis heeft en het is allemaal veel te omslachtig. In een crisis moet je snel kunnen schakelen en dat was de moeilijkheid in de totstandkoming van de Korona wet, legt parlementair verslaggever Marloes Lems OM van EenVandaag uit. Het kabinet moet er snel mee kunnen schakelen en het parlement moet de mogelijkheid krijgen om over de maatregelen mee te beslissen.

En daar hebben ze een soort nijsen paadje voor bedacht. En dat gaat zo. Dan kan de jongen zeggen ik wil morgen dat euh. Nou, wat zullen we zeggen dat alle cafés zo helemaal dichtgaan? En dan heeft de Tweede Kamer een week om daar iets van te vinden. En als dan blijkt dat zij tegen zijn, dan moet het ongedaan gemaakt worden. Nou ja, dus dat is de oplossing die voor dat probleem is. Maar ze hoeven natuurlijk niet de hele week te nemen.

Ze kunnen ook ook gewoon meteen de dag daarna stemmen. En als dan blijkt dat ze tegen zijn, ja dan. Dan moeten de cafés toch weer open? Ja, er is al heel lang over die spoedwet gepraat. Deze Korona wet. Waarom duurt het zo lang? Omdat het een super ingewikkeld wetgevingsproces is. Want het gaat om mensenrechten. Eigenlijk gewoon de vrijheid van beweging, de vrijheid van A. Gewoon eigenlijk alle dingen in je leven die je die je zou willen doen en het beperken van vrijheden.

Dat is een groot ding. Dat zag je ook bij die demonstraties die er allemaal waren afgelopen. Het afgelopen half jaar.

Daar moet gewoon juridisch gezien iets iets voor gemaakt worden wat helemaal dichtgetimmerd is, waardoor die maatregelen straks genoeg draagvlak kunnen hebben. En dat iedereen kan zeggen oké, het is democratisch. Wij hebben dit nu als land op deze manier besloten. En eigenlijk ook om van die kritiek af te komen dat Nederland een sorte nou tussen aanhalingstekens dictatuur zou zijn. Als je het allemaal zo laat lopen als het de afgelopen maanden ging. Op het Malieveld in Den Haag is gedemonstreerd tegen de spoedwet van het kabinet met tijdelijke maatregelen vanwege de korona crisis.

En ik hoop dat het kabinet bij zinnen komt en dat men ja, die toch een beetje totalitaire wet. Want dat is het. Mensen mogen dingen niet meer doen, zoals dichter dan anderhalve meter buiten. Totale onzin bij elkaar komen en dat zet het parlement buitenspel. Is totalitarisme niet doen en dan komt het kabinet tot die bezinning komt. Nou, ik denk dat het af en toe heel ingewikkeld is om te begrijpen waar het precies om gaat, wat er van mensen wordt verwacht.

Wat we tot nu toe allemaal gedaan hebben, is telkens vastleggen wat er niet mag. Ik vind het een veel te veel te forse ingreep.

Ik denk dat dat niet werkt. Sowieso voor Nederlanders. Wetten zijn leuk, maar wie gaat zo? Wie gaan ze handhaven? Het is goed voor de volksgezondheid? Absoluut niet nodig. Onze vrijheid komt er op een onaanvaardbare manier weer in het geding. Nee, het is echt een zeer slecht idee. Het gaat echt over hoe we ons als mensen onderling mogen gedragen. Het gaat over de boetes die opgelegd kunnen worden. Kortom, ik wil niet dat dat zomaar gaat.

Ik wil dat een goede controle op is en dat we ook experts kunnen raadplegen over hoe we zulke indringende wetgeving op het beste manier vorm kunnen geven.

De wet is dus in de loop van de tijd aangepast. In de eerste versie van de wet die het kabinet bedacht had, stond bijvoorbeeld niet dat de Tweede Kamer zowiezo het laatste woord heeft. En daar is heel veel kritiek op gekomen. En nu is die dus aangepast en heeft de Tweede Kamer straks wel het laatste woord. Maar er waren, dus dat was eigenlijk wel interessant om te zien, want er waren allerlei demonstraties overal, ook tegen die korona maatregelen, maar ook echt tegen deze korona wet en zie je eigenlijk niet zo heel vaak dat er echt demonstraties zijn die zo inhoudelijk ook kunnen zijn over de democratie.

En dat mensen vinden dat ze te weinig inspraak hebben. En daar is dus echt wel iets mee gedaan. En mensen vonden bijvoorbeeld ook dat die dan dat de wet te lang van kracht zou zijn als in een jaar van kracht zou zijn. Nou, daar hebben ze dus ook naar geluisterd, want nu word je straks maar 3 maanden geldig. Dus de bedoeling is dat de grondwet het hele proces democratischer gaat maken. Ja, hoe gaat die beter dan uitzien?

Wat staat er in? Er staat bijvoorbeeld in om even concreet voorbeeld te nemen dat er maatregelen genomen kunnen worden over een veilige afstand. Maar daar staat dan weer niet in wat een veilige afstand is. Daar staat vandaag. Daar gaat euh. Daar gaan de experts dan over. Dus dat kan het RIVM gewoon bepalen. En daar zouden dus stel dat bijvoorbeeld het kabinet nu zou zeggen of het RIVM van na die anderhalve meter is toch een beetje weinig afstand van maken er twee en een half van stellen.

Dan hoeft dat daar niet helemaal over gestemd te worden, want dat kan gewoon via een algemene maatregel van bestuur. Klinkt heel technisch, maar dat kan het kabinet dan gewoon besluiten op basis van de expertise van andere mensen. Maar uh, in deze wet staat wel dat ze dus maatregelen mogen nemen over afstand. Ja, en er staat ook in dat ze maatregelen mogen nemen over samenscholing. Dus met hoeveel mensen je tegelijk samen mag zijn en hoeveel mensen dat dan zijn, dat staat er niet.

Nee, maar als er dus echt nieuwe maatregelen gaan nemen, dan ja, even met uitzondering van die afstand, maar andere dingen. Daar moet de Tweede Kamer wel echt gewoon. Als ze tegen zijn moeten ze dat laten weten en dan kan het gewoon niet meer doorgaan. Dus eigenlijk komt erop neer dat de Tweede Kamer het laatste woord heeft. Dus daarmee wordt het geheel wel echt een stuk democratischer. Ja, en wat staat er in over boetes of over straffen als je je niet aan die wet houdt?

Daar zijn een paar dingen in veranderd. Dat is wel interessant. Je weet nog wel dat je die boete waar heel veel over te doen was, ook rondom dat huwelijk van minister Grapperhaus. Ja, die boete was 390 euro en die gaat omlaag. Dat wordt 100 euro ongeveer zijn ze zeggen nu tussen de 95 en 99 euro en je krijgt geen aantekening meer op je strafblad. Dus dat heeft ook geen invloed meer als je een VOG wil aanvragen. En er staat in dat er geen landelijk bezoek verbod voor verpleeghuizen meer mag zijn.

Dat hebben ze ook afgedwongen omdat de Kamer toch ook dacht van ja, dat hebben we aan het begin van de Korona crisis gezien, maar dat willen we echt niet nog een keer. Dus dat kan niet meer nog in de komende maanden. Als er nu een tweede golf komt en de situatie daar weer enorm verslechtert, kan er geen verbod komen voor het bezoeken van verpleeghuizen.

Precies en euh. Het kabinet wilde eigenlijk eerst dat deze wet een jaar geldig zou zijn, maar de Kamer was daar heel kritisch over. En trouwens niet alleen de Kamer, ook bijvoorbeeld experts en de Raad van State die zeiden wij hebben geen idee hoe lang deze crisis nog gaat duren. En dan ga je zo'n wet eigenlijk echt zo'n crisis wet en waar je echt van die crisismaatregelen door kan doorvoeren. Die ga je dan een jaar geldig laten zijn, terwijl we niet weten of de crisis over een jaar nog is.

Dus dat moest korter en werd het eerst een half jaar. En nu staat die op maar drie maanden. Dus elke drie maanden zal deze wet opnieuw bekrachtigd moeten worden om toch maar alsnog in de crisis zitten. Om zeker te weten dat we deze crisismaatregelen nog kunnen nemen.

In de Corona wet worden verschillende gedragsregels die we van de afgelopen maanden kennen dus in de wet verankerd, met daarbij de mogelijkheid om details aan te passen. Zo is er dus de veilige afstand regel, de groepsgrootte en er staat in dat er geen verbod kan komen op het bezoeken van verpleeghuizen. Om er zeker van te zijn dat we niets over het hoofd zien, pakt Marloes de papieren er nog even bij. Want staat er bijvoorbeeld iets in over het mondkapje waar de afgelopen week zoveel om te doen is?

Nee dus. Daar staat niks over he mondkapje in?

Nee denk ik niet. Nee wacht, ik pak m even voor de zekerheid, maar ik kan me niet voorstellen. Even kijken hoor.

V d is een artikel. Dat heet veilige afstand. Ja, groepsvorming, openstelling, publieke plaatsen dus. Dat betekent dat ze bepaalde plekken kunnen sluiten. Oh ja, evenementen dus daar staat er dan worden kunnen evenementen worden aangewezen die niet of slechts onder voorwaarden mogen worden georganiseerd? En dan is er nog een kopje overige regels.

Staat er iets over? Nou, daar staat wel iets in over. Trouwens over mondkapjes enzo. Bij ministeriële regeling kunnen regels worden gesteld over hygiënemaatregelen en het gebruik van beschermingsmiddelen, voor zover die geen betrekking hebben op het gebruik ervan in een woning. Dus ze zouden een mondkapjes plicht kunnen instellen hierdoor. Ja, dus die ruimte, die is er. Het staat er nog niet als zodanig in. Nee, precies dat is de verwarring inderdaad, want je kan. Ze kunnen het dus gaan doen door deze wet.

Maar het is niet zo dat er nu staat. Je moet een mondkapje op.

En wat zijn nu nog? We gaan nu twee dagen van debat in. Wat zijn nu nog de euh, de de punten? De hete hangijzers waar het nog om zou kunnen gaan? Je zou denken als er twee dagen debat is, dan moet het nog wel. Dan moet het er wel keihard aan toe gaan onze. Ik had nooit twee dagen vol, maar dat gaat denk ik meevallen en dat komt omdat ze al zo'n deal hebben gesloten met oppositiepartijen. Alleen euh, is het zo in de Tweede Kamer dat maar het idee van de wet die wordt voorgelegd door het kabinet en alle dingen die de oppositie uitonderhandeld heeft.

Daar gaan ze het nog over hebben. Dus we weten al wat het resultaat daarvan zou zijn. Die amendementen zijn al klaar, maar er wordt nog wel over gesproken. Dus in de Tweede Kamer wordt eigenlijk dat onderhandelingsproces nog even dunnetjes overgedaan. Om eigenlijk te laten zien wie wat heeft binnengehaald.

En dan hoorde ik bijvoorbeeld. Uhm. Kees van der Staaij van de SGP heel kritisch over over vrijheid van godsdienst.

Die kerken zijn wel een hele belangrijke plek voor hoop, troost, geestelijke bezinning, voor voor de. De omgang met God en het contact met medemensen.

Dat heeft alles te maken met die kerk in Staphorst, waar afgelopen weekend 600 mensen waren en waar heel veel kritiek op was.

Wij zal, zeker in het debat wat we later deze week ook hebben over de korona wets, dit punt ook aan de orde stellen. En ik hoop ook dat in het gesprek wat de minister weer aan het eind van de week met de kerken heeft, de toch nog wat meer ruimte voor dat maatwerk komt om hele harde Goethals normen nu te stellen. Uhm. Dat vind ik ook wel een hele lastige.

Uh, en hij heeft dus ook een deal gesloten met het kabinet over deze wet. Maar hij zou toch een stuk minder fijne wet vinden als de vrijheid van godsdienst in zijn ogen ingeperkt wordt. Uh dus uh. Daar zal zeker nog discussie over plaatsvinden vandaag en morgen. Maar Site Noodt, als de SGP tegen zou zijn dan is er nog steeds een meerderheid, dus dat hoeft niet te betekenen dat het niet doorgaat.

Dus de korona wat die Gator. Uhm naar alle waarschijnlijkheid gewoon komen en daar gaat dit debat verder niks aan veranderen. Wanneer zou ie dan moeten ingaan? 1 november gaat ie in.

Het heeft toch uiteindelijk nog best lang geduurd hoor, want de bedoeling was eigenlijk dat die 1 juli in zou gaan. Nou zijn nu natuurlijk een paar maanden verder wel Russe. Dat heeft nog even geduurd en dat was er meer morgen aan het begin van de middag. Dan staat er weer een nieuwe podcast voor je klaar. Fijne dag.