NPO Radio 1 wordt kraslot kast de dag. Ik zie af van mijn plek op de kieslijst. Ik stel mijn positie beschikking.

Uiteraard zal ik in de Kamer blijven, maar gekozen reisduiven om bij de Nederland te blijven strijden voor onze idealen, onze geschiedenis en onze identiteit. En dat kan ik ook doen in een andere rol.

Die zag niemand aankomen gisteren. Totaal onverwacht kondigde Thierry Baudet aan dat hij zich terugtrekt als lijsttrekker van het Forum voor Democratie en vanmiddag werd ook bekend dat hij opstapt als partijvoorzitter. Thierry Baudet verklaart zich daarmee solidair met zijn goede vriend en vertrouweling Frederik of Freek Jansen, die als voorzitter van de jongerenafdeling van de partij zwaar onder vuur was komen te liggen. Voor de tweede keer dit jaar doken afgelopen weekend berichten op over extreem rechtse ideeën onder leden van de jongere partij. Janssen zou daar niet goed tegen optreden en volgens sommige partijleden trok hij die radicale leden zelfs aan.

Gisteren eisten prominente partijleden daarom dat hij zou vertrekken als voorzitter van de JFB en van de lijst voor de Tweede Kamer gehaald zou worden. Maar in plaats daarvan verrast Baudet dus nu vriend en vijand door zelf terug te treden. Vanwaar deze radicale zet? Wie is Freek Jansen? Wat is zijn invloed? En waarom wil of kan Baudet niet zonder hem? Fijn dat je luistert. Ik ben Elisabeth Steins en de dag is dinsdag 24 november. Verslaggever Ardi Steverlinck staat bij het partijkantoor van Forum in Amsterdam.

Het is een heel verrassende ontwikkeling. Ardi, heb jij nog mensen kunnen spreken daar Nederland ongeveer een uur geleden kwam? Thierry Baudet hier zelf naar buiten en die wilde voor onze camera niet reageren. En hij scheurde weg in een auto die hier klaarstond voor een. En voor de rest zijn de luiken bij het partij kantoor al een hele tijd dicht. Sinds de mensen binnen ontdekten dat wij hier voor de deur stonden, dus verdere communicatie met voorrem, is op dit moment lastig wat er precies is gezegd en besloten op het partijkantoor van Forum voor Democratie, gisteravond in Amsterdam.

Dat is niet bekend.

Bij deze heb ik daar ook de ultieme politieke consequentie aan verbonden.

Los van de video die Thierry Baudet zelf op internet zette, wilde hij geen commentaar geven. Wel kon een camera vastleggen dat er een overleg was tussen Baudet en Freek Jansen, die elkaar op een goed moment innig omhelsden.

Het was een tamelijk emotioneel overleg, kon je wel merken, want op een gegeven moment stond Baudet zelfs op, liep naar Freek Jansen toe en omhelsde hem ook. Nou, gezien vanaf de straat wekte dat even de indruk dat Freek Jansen dus inderdaad zijn functie zou neer leggen en dat hij zou opstappen. Maar ja, niet veel later kwam dus het filmpje van Baudet en de verklaring dat niet. Freek Jansen op dat moment, maar Thierry Baudet zich terugtrok als lijsttrekker van Forum.

Ook ingewijden melden aan verschillende media dat het een emotioneel overleg was, waarbij eerst Jansen zei dat hij zich terug zou trekken. Hij zou dat niet ver hebben genoemd, maar wel in het belang van de partij. Daarop trok Baudet weet weg, zo luidt het. En zei hij dat hij dan ook zelf weg zou zijn. Of Prodell of Jansen nu helemaal van het politieke toneel verdwijnen of niet. Dat betekent sowieso een politieke aardverschuiving voor het Forum voor Democratie en het geeft bovenal aan hoe belangrijk Freek Jansen voor Baudet is, zegt politiek verslaggever Arjan Noorlander van Nieuwsuur.

Ontzettend belangrijk, daar waar je in het Tweede Kamergebouw de afgelopen jaren. Thierry Baudet ziet lopen, daar is Freek Jansen ook. Het is echt mijn rechterhand. Zo wil men, zou je kunnen zeggen, is Piet Schrijvers een persoonlijk medewerker? In de Tweede Kamer. Het is ook een vriend van Thierry Baudet. Dat is heel duidelijk. Het zijn de twee mannen die samen het idee hadden dat ze in de Tweede Kamer het politieke werk voor Forum voor Democratie aan het doen waren of zijn.

Want Baudet gaat natuurlijk nog even door tot en met de verkiezingen en het is in ieder geval heel duidelijk geworden dat ze elkaar niet wilden loslaten. En toen een deel van de partijtop van Forum voor Democratie zei Wij willen eigenlijk van Freek Jansen en zijn jongerenbeweging af. Toen ja, toen maakte Baudet dus de keuze voor Freek Jansen.

Ja, en hoe ver gaat die vriendschap terug? Bedoel, waar? Waar komt Freek Jansen vandaan?

Hij is echt een en een forum lid van het eerste uur. Zou je kunnen zeggen. Toen nog heel jong. In 2017 kwam natuurlijk Forum voor Democratie met twee zetels in de Kamer. Dat wat ooit een denktank Forum voor Democratie was, werd toen een politieke partij met de Sherborne en de leiding. En daar was ook al als een van de jonge mede denkers Freek Jansen. Die is er al echt vanaf het begin helemaal bij geweest. Als je Thierry Baudet in de Tweede Kamer ging spreken of ging interviewen, was Freek Jansen er vaak bij.

Vond er ook wat van. Bijvoorbeeld als je als je de discussie die nu iets geluwd was, maar zo belangrijk was de afgelopen jaren, Cherry breder ging spreken over het klimaatbeleid. Was Freek Jansen daarbij sprak ie mee, had ie dezelfde uitgesproken standpunten over het klimaatbeleid van het kabinet heeft bewezen dat natuurlijk af. Dus hij? Hij was echt een mooi denker met. Met Baudet. En in die zin was tuurlijk ook logisch dat hij de man werd die voor Baudet de jongerenafdeling op poten mocht zetten.

Hij deelde de denkbeelden met Baudet. Hij deelde de toon van spreken en denken met Baudet en hij was dus degene die jonge mensen binnen moest halen voor de partij.

Freek Jansen was, zoveel is duidelijk, voorbode. Veel meer dan een fractiemedewerker. Hij was een goede vriend, dus een vertrouweling. Een geest is verwant met wie hij graag urenlang filosofeerde over hoe Nederland eruit zou moeten zien. Volgens Jansen moet onze beschaving gered worden van een dreigende ondergang. En hij wil naar eigen zeggen vechten tegen de moraal van een zwakke bevolking die schaapachtig toekijkt terwijl de gevestigde machten hen in de hoek drijft.

Want het is nu makkelijker om weg te kijken. Maar als iedereen wegkijkt verandert, dan is een wijs en doordrongen van het besef dat wij de laatste generatie zijn. Als wij het niet doen komt het nooit meer goed. En daarom willen we maar één keus.

Is ten ondergaan of vechten voor de renaissance. En met deze gedachte in dit doel en met een ijzeren wil dat deze deze strijd tegemoet gaan. Dat is de taak van onze generatie. Freek Jansen groeide op in Gelderland en studeerde politicologie in Amsterdam en hij werkte een tijdje onder meer bij de gemeente Westland. In een stuk van HP De Tijd en ook in het boek van Micha Cohen en Harm Ede Boordje over Thierry Baudet staat beschreven hoe een chef van Janssen uit die tijd heeft verklaard dat hij enorme belangstelling had voor het Derde Rijk en voor Hitler en dat hij de Holocaust relativeerde.

Iets wat Baudet afdoet als een absurd verhaal.

Het is dus een arbeidsconflict. En het is dus een oud baas die rancuneus is die dit in de wereld helpt.

Heb je hem verteld dit Tonnet uit Uitkan om te vaag van wat is dit voor verhaal? Ja, want tuurlijk en toen was ik wat ik hoorde, was het volstrekt duidelijk. Van Jole is absurd, maar er zijn meer mensen, ook in de partij die zich zorgen maakt over het gedachtengoed van Jansen. Henk Otje, die wegging bij Forum voor Democratie, vond hem ook terecht.

Is hij inderdaad een omstreden figuur met radicale denkbeelden? Ja, daar is.

Daar is de afgelopen jaren natuurlijk door veel journalisten onderzoek naar gedaan. Er zijn ook verhalen geweest, geruchten die niet bewezen zijn dat die ook echt actief is geweest in in extreem rechtse kringen. Elke Brandt is een echt extreem rechtse vereniging waar hij aan gelieerd werd. Dat is allemaal nooit bewezen. Maar wat bijvoorbeeld wel duidelijk is, is dat een en een buitenlandse rechts extremist die een aantal jaar geleden in Nederland op bezoek is geweest. Jerry e-tailer was daar mede om de achterban van airco brand toe te spreken en is toen tijdens dat bezoek op instigatie van Freek Jansen ook wezen lunchte met Thierry Baudet.

En zo zijn die verbanden tussen al die clubjes allemaal gelegd. Dat, dat is zo hard nooit bewezen. Maar als je kijkt naar de speeches die Freek Jansen bijvoorbeeld heeft gehouden voor zijn eigen jongeren congres, ja, dan zie je toch heel duidelijk euh. Vingerwijzing naar Donk wissels als dat zo, dat is gaan heten naar rechtse sympathieën. In die speech zei hij spreekt het niet echt uit. Hij praat daar omheen, maar laat wel duidelijk aan zijn achterban blijken dat ie dat ie die standpunten niet per se afwijst.

En als speechschrijver van Baudet zie je dat ook wel in de speeches van Baudet terugkomen.

Die uil van Minerva is. Die slaat niet alleen op deze avond pas zijn vleugels op. Het is breder. Vaak duurt het tot het moment dat het bijna voorbij is voordat we ons realiseren wat we hebben.

En wat we hadden moeten koesteren. Hij heeft bijvoorbeeld meegeschreven aan die euh, uil van Minerva spitte. Ja, precies de uil van Minerva. De boreale speciosa waarvan? Waarvan. Mensen die daar verstand van hebben zeggen. Dat zijn verwijzingen naar het oude Noord-Europese folklore. Verwijzingen die bijvoorbeeld ook in de Tweede Wereldoorlog donaties werden gebruikt die later ook door rechts extremisten werden gebruikt. Dat zijn indirecte verwijzingen. Doc wissels zoals het wordt genoemd honden, fluitjes je. Als je erop fluit dan hoor je niks.

Maar als je de gevoelig voor bent, dan hoor je het wel degelijk. En zo zie je steeds dat ook bij die speeches. Je hoort dat ze niet echt zeggen, maar als je gevoelig bent voor wat ze willen zeggen, dan hoor je dat wel degelijk. En dat zal dus heel indirect ergens verstopt in die speech van Thierry Baudet, nadat die de Provinciale Statenverkiezingen heeft gewonnen.

En zo staan we hier vanavond te elfder ure letterlijk te midden van de brokstukken van wat ooit de grootste en mooiste beschaving was die de wereld ooit heeft gekend.

Maar je zag het eigenlijk wat directer in speeches van Freek Jansen, bijvoorbeeld bij het jongere congres in 2019.

Waar hij de jongeren toesprak, is de taak van onze generatie om echte bevrijding te brengen. Wij moeten een antwoord bieden op Klang World, want om die volgende verdieping van de toren te bouwen hebben we doorzetters kracht nodig. Discipline, Overwinningsstraat, ja zelfs overheersing van deze eeuw wordt onze eeuw, de eeuw van de wedergeboorte.

Hij gebruikte daarin Soviets bijvoorbeeld ook. En dat is echt een hele directe verwijzing naar de Oldřich beweging. Hij verwees naar Klaus World. De mythe van The Old Right dat de wereld op dit moment aangestuurd wordt door clowns die de boel eigenlijk aan het verpesten zijn. En met die clowns wordt de liberale politiek bedoeld. Maar ook heel vaak worden met die clowns jode gebruikt. En dat is dus eigenlijk een anti-semitische verwijzing. En daarmee zeggen ook de criticasters nu tegen die Freek Jansen van met dit soort speeches en met dit soort uitspraken heb je de deur op een kier gezet om racisme en antisemitisme ook toe te laten in die jongerenbeweging.

En je ziet dus ook dat in die groepen. Ha, dat is het nieuws ook van de afgelopen dagen in Parol weer geweest. Dat in groepen van die jongeren van Forum voor Democratie de inderdaad ook antisemitische berichten rond.

Ja, en wat zegt Thierry Baudet hier over? Want hij wordt er natuurlijk af en toe op aangesproken, ook door journalisten. Hoe reageert hij dan?

Nou ja, hij werpt dat echter heel actief en van zich af. Hij hij lacht daarom. Hij zegt jij, dit zijn historische verwijzingen die gaan over de historie van Nederland, over onze identiteit, over wie we eigenlijk wat meer zouden willen zijn. En daar gebruik ik die historische verwijzingen voor. En hij zegt ik bedoelde helemaal niet mee. Verwijzingen naar alles riekt naar extreem rechts en naar antisemitisme bijvoorbeeld. Hij wijst dat echt af. Hij zegt jullie zoeken dat erachter.

Ik heb dat daar helemaal niet mee bedoeld. Ja, dat is stukken discussie waar je niet uitkomt, omdat alles in bedekte termen wordt gezegd. Wat in ieder geval wel duidelijk is, is dat een deel van een belangrijk deel van de achterban van vorm van democratie echt partij toppers! Afgelopen weekend hebben gezegd ja, wat ons betreft gaat het wel te ver. We vinden dat Jerry Baudet nu moet ingrijpen.

Sherri Bodewes stopt ook als partijvoorzitter van Forum voor Democratie. Dat heeft een woordvoerder zojuist laten weten. Gisteravond kondigde dat ingrijpen heeft hier nu dus op een hele radicale manier gedaan door zelf een stap terug te doen. En terwijl wij nu met elkaar spreken, komt er een perceel land binnen met het laatste nieuws op dat front. Euh, want Baudet stapt nu ook op als partijvoorzitter. Euh, ja, dus niet alleen als lijsttrekker.

Ja, wat betekent dat? Nou ja, dat dat speculatie over het feit dat hij dan op de achtergrond als voorzitter nog maar uiteindelijk aan de touwtjes wil trekken, dat dat dat die speculatie nu ook wel meer verleden tijd wordt. Want ja, hiermee is ie toch wel echt zijn machtsbasis in de partij kwijt. Hij is niet meer de nummer één op de lijst. Hij is ook niet meer de voorzitter en dat betekent dus dat hij ook niet meer gaat over wie zijn opvolger wordt bijvoorbeeld, en wie er op de lijsten komen richting de verkiezingen.

Dus je kunt zeggen dat met deze stap Baudet toch echt wel heel duidelijk aangeeft dat wat hem betreft de tijd van Baudet bij Forum voor Democratie over is.

Ja, en zou dat ook betekenen dat hij het politieke toneel helemaal verlaat?

Nou ja, dat is natuurlijk afwachten. Het is allemaal binnen 24 uur gebeurd. Niemand had gedacht dat hij zo snel de strijd zou opgeven. Dat dat blijkbaar de tegenwerking in de partij zo stevig zou zijn, heeft natuurlijk zelf nog wel gezegd gisteren. Ik wil wel lijstduwer worden op de lijst. Nog onderaan de lijst gaan staan om de om de partij te blijven steunen. Maar ja, het gevaar daarvan voor een nieuwe lijsttrekker is natuurlijk dat Baudet dan nog zo populair is dat ie daar ergens onderaan de lijst straks meer stemmen krijgt.

Voorkeursstemmen krijgt dan de nieuwe nummer één op de lijst. Ik kan me voorstellen dat dat de nieuwe machthebber van de partij daar niet zo'n zin in heeft en dat die hen dat plat plekje op die lijst dan ook niet gunt. Baudet kan het ook niet meer afdwingen, want hij is geen voorzitter meer. Dus we zullen het echt moeten afwachten of die er binnen voor hem nog een plek krijgt. En natuurlijk daarnaast ook of die dan niet ergens anders politiek actief wil worden.

En over de rol van Freek Jansen schept dit eigenlijk ook wat. Iets meer duidelijkheid, want in ieder geval zal dus nu niet meer Baudet beslissen of hij al dan niet een plek op die lijst krijgt in de Tweede Kamer.

Het is. Sterker nog, in de mededeling dat uh uh van net dat Bodmer aftreedt als voorzitter zit ook de mededeling dat Freek Jansen zich terugtrekt als de nummer 7 op de lijst, dus die is er ook van af. Sterker nog, voor hem kondigt zelfs aan dat ze de hele jongerenpartij voorlopig op afstand zetten en dat ze daar even niks meer mee te maken willen hebben. Dus ik denk dat de conclusie van de berichten van NET kunnen zijn dat degene die afgelopen zondag via Twitter de paleisrevolutie ontketend hebben, vooralsnog gewonnen hebben van goede.

Wie Forum voor Democratie zegt, zegt Thierry Baudet. En het is dan ook lastig om te bedenken hoe de partij eruit komt te zien als hij daar niet meer aan het hoofd van staat. Vaststaat dat Baudet enorm populair is onder de voor hem kiezers. Velen steunen hem sinds hij Forum in 2015 oprichtte, toen nog als denktank en mede initiator van het Oekraïne referendum, dat van hem in één klap een bekende Nederlander maakte. Ik ben ontzettend trots dat zoveel Nederlanders nee hebben gezegd vandaag tegen de Europese ideologie, want dit associatie weer is gewoon een uitdrukking van de Europese ideologie.

Het Oekraïne verdrag kwam er toch en uit onvrede daarover besloot Baudet om zijn denktank om te zetten in een politieke partij die in 2017 meedeed met de Tweede Kamerverkiezingen.

Ongelooflijk bijzondere avond voor hem haalde twee zetels die bezet werden door Baudet zelf en strafpleiter Theo Hiddema. Al werden ze in de Kamer niet altijd serieus genomen. Vaak voelde dat beneden mijn waardigheid is om hier zinloze.

Hoe meer zinloze argumentaties af te steken en ook daarbuiten valt Booth op door zijn zonderlingen of excentrieke kant.

We kennen hem snuivende aan een zakje lavendel, uitgelaten, dansend of van de blootfoto's die hij van zichzelf postte op Instagram. Op de rand van een zwembad, maar ook politiek gezien verbaast hij veel mensen met zijn houding. Bijvoorbeeld vanwege zijn vragen rondom de rol van Rusland bij de aanslag op vlucht MH17. Toch volgt er een triomf bij de Provinciale Statenverkiezingen, waar voor hem in één klap met twaalf zetels in de Eerste Kamer komt. Maar sinds de oprichting wordt de partij ook geteisterd door interne conflicten, waarvan de breuk met mede oprichter Henk Olten misschien wel het bekendste is.

Sindsdien zakt Forum in de peilingen en is er volgens Arjan ook een bredere scheiding ontstaan tussen een klein clubje rondom Baudet en Janssen aan de ene kant en andere VVD ers die meer het politieke handwerk deden.

Die breuk is eigenlijk, al zou je kunnen zeggen vanaf vanaf helemaal t begin ontstaan. Ze kwamen tuurlijk in 2017 met twee zetels in de Kamer. Nou, op die lijst stonden natuurlijk veel meer kandidaten die er toen niet in kwamen. Daaromheen was er een flinke groep mensen die. Thierry Baudet en voor hem steunden. Uh, die natuurlijk op dat moment ook niet benoemd werden in de Tweede Kamer, maar in verkiezingen die daarop volgde gemeenteraadsverkiezingen, Europese verkiezingen, provinciale verkiezingen.

Kwamen die mensen van het eerste uur toch op allerlei plekken in Europa? In de Eerste Kamer en in de provincie. Annabel Nanninga kennen we natuurlijk in de Amsterdamse gemeenteraad. Terecht. Dus die werden politiek actief, vooral voor Forum voor Democratie. Maar door die baan kwamen ze eigenlijk wat verder van Thierry Baudet af te staan, want zij moesten aan het werk kunnen in eigen regio. Nou sommigen zijn euh euh, daarmee aan t werk gegaan. Anderen zijn met stille trom weer wat anders gaan doen met hun leven.

Anderen zijn met heel veel ruzie, zoals Henk Otten bijvoorbeeld vertrokken bij Forum voor Democratie. Het gevolg daarvan was dat Thierry Baudet natuurlijk aan het werk alleen maar met Hiddema in de Tweede Kamer eigenlijk een nieuwe groep mensen om zich heen is gaan verzamelen. Niet meer die van het eerste uur, maar een club jonge, nieuwe mensen die tijd hadden om hen te gaan helpen. En dat zijn eigenlijk ook een groep vrienden van euh, Thierry Baudet en Freek Jansen. En voor een niet onbelangrijk deel komen die ook voort uit de jongerenbewegingen.

Dus je zag duidelijk dat de twee groepen begonnen te ontstaan. Er echter de groep uit het eerste uur en de nieuwe groep rond Thierry Baudet en die zijn OCAR blijkt nu dus naar het leven gaan staan. De standpunten zijn blijkbaar uit elkaar gaan lopen. Euh. D. D. De groep die actief is in gemeenten, gemeente en regio in Europa, hebben het idee gehad dat ze de grip op de partij zijn kwijtgeraakt. Dat ze die ook intern niet meer terug konden krijgen.

En dat heeft dus uiteindelijk geleid tot de tweede storm. Eigenlijk van die eerste groepen op 1 op Twitter afgelopen zondag. En in het openbaar maken daarmee van die keiharde confrontatie tussen die twee groepen.

Tot slot er is nu nog met 100 dagen tot de verkiezingen te gaan, dus een machtsvacuüm ontstaan in de partij. En hoe dat dan verder loopt is moeilijk te voorspellen. Maar je vraagt je wel af wat blijft er van de partij over zonder bodem als fractievoorzitter en partijvoorzitter? Ja, hij was natuurlijk wel het stemmenkanon. De de Tsjech Bourdelle was Forum en Forum was euh, Sherri Bodensee natuurlijk wel heel veel regionale kandidaten nog. En ze hebben de mensen op de lijst die nu nog over zijn.

Nou ja, daar zullen ze iemand op moeten vinden die bereid is om lijsttrekker te worden. En dan is het de vraag of die electoraal zo succesvol kan zijn als Thierry Baudet. Daar worden een aantal namen genoemd. Joost Eerdmans, vroeger al eens Kamerlid geweest voor de LPF. Annabel Nanninga uit Amsterdam staat nu nog niet op de lijst, maar dat jullie kunnen ze nu nog aan gaan passen. Die schraapte wil maar talenten horen. Die schijnt niet te willen.

Een aantal hele jonge talenten zoals Eva Vlaardinger Broek, euh. Maar echt heel jong. Euh, dus is ie daar ook klaar voor. De kans dat ze in de 100 7 dagen want dat zijn er voor de verkiezingen. Het gat euh van het vertrek van Thierry Baudet nog kunnen vullen en nog echt een gooi kunnen doen naar wat Baudet al van plan was het premierschap van Nederland. Nou, dat lijkt verder weg dan ooit.

En dat was al meer morgen aan het begin van de middag. Dan staat er weer een nieuwe podcast voor je klaar. Fijne dag.