Transcribe your podcast
[00:00:00]

Hallo, ik ben Tony met de chef van de wetenschapsredactie van de Volkskrant. Even voordat je begint met luisteren naar deze podcast.

[00:00:07]

We hebben bij de Volkskrant nog veel meer podcasts, waaronder ondertussen in de Kosmos die ik presenteer en waarin je alles te weten komt over wat er zich in onze kosmos en dus ook planeet aarde afspeelt op het gebied van wetenschap.

[00:00:20]

Dus luister en abonneert je in je favoriete podcast heb.

[00:00:30]

Hallo met name scheids Groenteman. Ik zit niet in een archiefkast op de redactie van de Volkskrant. Ik zit thuis onder de half slapen van mijn dochter. Ik ga zometeen naar Den Haag om en dat heb ik volgens mij voor deze podcast nog nooit eerder gedaan. Een politicus te interviewen? Het is ook nog verkiezingstijd en het wordt een heikele onderneming. We zullen zoveel mogelijk moeten proberen om politieke onderwerpen te vermijden.

[00:00:51]

Want ja, dan kom je al gauw in een na in een campagne praatje terecht. We gaan het hebben over de rest van het leven. Hopelijk komt vast vastgoed.

[00:00:59]

Luister naar het gesprek wat ik ga voeren zometeen met Lilian Marijnissen. Ook Lilian, waar zitten we? Ja, nou, we zitten in mijn werkkamer, in wat een werkkamer. Ha ja, als je dat ooit gedacht dat je zou werkkamer hebben.

[00:01:20]

Goed, misschien had je het wel ooit gedacht dat het ook de werkkamer van je vader exact dezelfde is.

[00:01:25]

Je kwam hier als kind ook. Ik ben hier wel eens geweest. Ik kwam hier niet heel vaak hoor, maar is op één hand te tellen. Maar in de jaren dat hij je zat ben ik het inderdaad wel eens geweest.

[00:01:36]

Dus dat is ook wel heel bijzonder. Maar wat ik zelf misschien nog wel bijzonder vind is dat dit ook de oude werkkamer is van bijvoorbeeld Joop den Uyl. Ja van Van Mierlo, ja van de nazi's die hier hebben gezeten tussen 40 '45, toen het parlement natuurlijk bezet werd. Ja, kan je toch? Dat zijn toch bijna niet bevatten dat je dan denkt ook hier hebben die lui dus gezeten en nagedacht. En ja, tot hele mooie of hele afschuwelijke idee gekomen.

[00:02:02]

Ja, in ieder geval heeft ze hier veel geschiedenis plaatsgevonden.

[00:02:06]

Niet één en al geschiedenis. Ja eigenlijk, waar je jezelf nu in de actualiteit onderdeel van bent. Het is een hele, aangezien het. Ik vind het bestaan hier best wel euh, hijgerig. Als ik dat mag zeggen dus.

[00:02:19]

Nou ja, nu wij je zitten kwam net dat nieuws binnen van de avondklok bijvoorbeeld.

[00:02:23]

Ja ja, dan moet je natuurlijk gelijk wat mij gelijk reageren dat ook logisch is natuurlijk. Maar het staat wel af en toe in contrast met wat dit helemaal uit aan het grote verleden.

[00:02:34]

Wat je achter je had natuurlijk ook hijgerig was. Wil Joop den Uyl zo gewoon hijgerige achter het nieuws Agilent? Dat kwam dan wel niet via Twitter tot hem.

[00:02:42]

Maar nee, dan vraag ik me dan ook wel eens af inderdaad of dat in die tijd. Ik denk dat dat wel iets veranderd is, precies door de opkomst van sociale media.

[00:02:51]

Alles gaat altijd sneller. Ja, maar in de jaren 70 zullen ze de tijd ook wel jachtig hebben gevonden vergeleken met de jaren 50. Ja, waarschijnlijk wel ja.

[00:03:01]

Maar goed, voel je de geschiedenis ook een beetje op je rust? Hier bedoel euh, voelt het ook als een soort taak die je dan aan het volbrengen bent?

[00:03:08]

Weet je wel. Maar ja, kijk eens om je heen. Ik bedoel als je toch dat je cantores? Ja, het is heel imposant. H. T Is hoog. T Is klassiek. Ja ja, het is overigens uhm ja, rijksmonument zeg maar. Dus je mag ook niks aan veranderen. Dus niet dat je denkt dat het goud dat dat mijn zou kunnen smaken was.

[00:03:30]

Mag het schilderij ophangen?

[00:03:32]

Zie hier en hier dingetjes. Ja, dat is het enige wat mag. Voor de rest mag er eigenlijk niks mee.

[00:03:38]

Maar ja, da's een hele goede vraag. Juist omdat ik niet heel erg toen ik over jachtig bestaan gesproken. Ja ja, ja. En dan wil ik iets ophangen. En dan denk ik zal ik dan dit of dat? En dan kom ik er niet uit. En dan denk ik ach ja.

[00:03:58]

Vind je dat moeilijk om te kiezen? Nee, maar het is.

[00:04:02]

Het is niet de prioriteit. Dan? Nee dan ja. Er is hier zoveel te doen en zo veel te overdenken. Dan is dat ook heel snel weer van mijn lijstje afmaken. Inderdaad, een leeg haakje hangen denk ik. Je zou toch altijd omhooggaan zijn en hulp mogen hangen?

[00:04:17]

Ze wordt ook wel een heel klein beetje bij de SP. Maar dat bij dat toch ook. Een beetje soort, die druk die er op je ligt. Want daar is altijd iets belangrijkers wat er gedaan moet worden. Maar moet de armoede de wereld uit helpen? Of de achtergestelde helpen? Ja, dat dat ze zoiets futiel als een schilderij uit een leuk schilderij uitzoeken en bedenken wat je op wil hangen. Dat had dan nooit op de eerste plaats mag komen.

[00:04:39]

Ja, nou ja, ik denk dat het waar is, maar ik moet wel zeggen. Bijvoorbeeld het meubilair wat je ziet. Dat heb ik wel zelf uitgekozen, dus ik heb wel door toen ik hier kwam en fractievoorzitter werd. Wel even tijd en zorg aan besteed hoor. Dat het wel. Ik moet wel voor jezelf een fijne plek zijn natuurlijk. Tenminste, dat had ik wel bedacht. Want ja, je zit hier nogal wat uurtjes. Zeker, wat gebeurt er in deze kamer eigenlijk?

[00:05:05]

Wat is. Wat is dat? Wat is je kop? Je komt hier s ochtends binnen. Ja, het is neuroses.

[00:05:11]

Ja, maar normaal gesproken wat.

[00:05:13]

Na alle kranten lag hier op tafel zoals je ziet. Dat doe ik s ochtends als eerste aan de kranten door kijken.

[00:05:19]

Maar dat is best wel euh, stapels. En dan is het vaak even overleg met de collega's over de dag. Ja, en als de dag dan aangaat, om maar zo te zeggen dan begint het jachtige Garin dus het. Uhm, zeker op de drukke kamer dagen. Dan staat ook de tv aan, want we hebben allemaal een tv. Daar kan je alle op alle kanalen, alle zalen volgen via internet. Je kunt alle debatten, meekijken, stemmingen en zo natuurlijk volgen.

[00:05:49]

Dus euh, ja, dat is tegelijkertijd ook veel. Ja, gesprekken hier met mensen door de corona crisis. Moeilijk zeggen wel wat minder natuurlijk. En dat vind ik ook echt een gemis. Ja want dat euh ja daar.

[00:06:03]

Ja, dat is mijn energie en en en en de brandstof zeg maar om gewoon mensen te ontmoeten en ideeën op te doen en dus dingen te horen en verhalen en voorbeelden. Maar goed, probeert u ook op andere manieren te doen? Ja en euh, interviews. Gesprekken met collega Kamerleden.

[00:06:20]

Hier weet je aan het begin van de dag wat je gaat doen of andere ontrouw. Euh, is het zo vol dat dat zich dat wat zich ontrolt gedurende de dag?

[00:06:29]

Ja, het laatste. Dus daar is natuurlijk wel een agenda en die staat vol. Maar het is eigenlijk zelden dat die agenda ook zo de werkelijkheid wordt, omdat er gewoon meestal omdat er allerlei dingen tussendoor komen in de actualiteit. En ja, voor ons geldt dan ook vaak ja of nee. Er komt een uitnodiging van een tv programma bijvoorbeeld. Die beslissen dan vaak pas in de loop van de dag dat jij s avonds mag komen. Ja ja, dan kan je geen nee tegen zeggen.

[00:06:57]

Nou goed, je kan overal tegen zeggen, maar je moet je kansen ook grijpen natuurlijk. Ja is goede balans in vinden natuurlijk. Maar ja, als je denkt. Dit is voor mij een mooi podium en een mooi onderwerp. Jij nou haaien natuurlijk. Maar dat betekent wel dat je dan dumontlaan. Dat dat helder wordt gaat natuurlijk de agenda om wat je gaan voorbereiden. Dus er wordt ook nogal eens wat verzet. En daar heb ik qua afspraken bijvoorbeeld. En dan heb ik wel zelf heel erg aan moeten wennen, want ik ben best wel zelf van de structuur, het overzicht, de controle.

[00:07:24]

En dat heb je hier niet anders, dus dan moet je er wel een beetje aan overgeven.

[00:07:28]

Wee van de structuur en het overzicht. En als het even kan je wel ja, als het even kan wel ja. Maar ik denk ook anders hier in deze chaotische, hectische, jachtige omgeving dat je het er anders weet. Ik niet hoor, maar ik zou het dan nog lastiger vinden als je zelfs helemaal geen structuur of orde hebt. Ik ben wel echt van een zekere mijn hoofd orde en de rest omheen is, aldus Van Chaos. En hoe doe je dat dan in je hoofd orde brengen?

[00:07:51]

Wat zijn jouw methodes?

[00:07:52]

Uhm, nou dat is uh ja, toch wel gewoon nadenken? Ja, maar ook heel praktisch dingen opschrijven. Dus gewoon opschrijven, ideeën opschrijven, dingen opschrijven die ik nog bijvoorbeeld moet uitzoeken of dat zijn dan ook inhoudelijk. Hoe zit dit ook alweer? Of. Uhm ja, en ook gewoon opschrijven wat er allemaal te doen is. Ik heb overal wel ja nu met maar beeldhoek ook veel in de mobiel. Maar ook wel gewoon met pen en papier op een briefje.

[00:08:22]

Wat is eigenlijk de essentie van een politicus? Is dat? Is dat? Euh. De ideeën hebben? Of is dat met mensen communiceren? Of is het besturen? Ja, ik denk dat dat je je vraagt het aan mij denken. Als je het misschien een politicus van een andere partij vraagt dat je een ander antwoord zou krijgen van dezelfde partij, maar een andere politicus kan houden.

[00:08:43]

Voor mij is dat. Ja, volksvertegenwoordiger, echt in de letterlijke zin van het woord je vertegenwoordigt het volk en daarmee zit jij. Hier krijg je elke dag betaald om de stem van mens te zijn. Dat vind ik uiteindelijk het belangrijkste.

[00:09:00]

Ja, om de stem van mensen te zijn. Ja, hier in het parlement. Maar jij moet zelf vorm geven wie wat die stem zegt zal ik maar zeggen.

[00:09:08]

Tuurlijk, het is niet zo dat je alleen maar doorgeeft wat anderen jou influisteren natuurlijk. Wat de mensen jou vragen?

[00:09:15]

Nee, nee precies. Nee, je gaat niet hier echo wat iemand anders je influistert. Maar dat doe je natuurlijk op grond van je eigen ideeën en je eigen analyses. Maar desalniettemin zijn er zo veel voorbeeld naar de toeslagen affaire staan.

[00:09:31]

Voorbeeld van maar. Maar ik weet ook toen ik hier begon als Kamerlid. Zorg dus dat ik alleen zo na de eerste debatten.

[00:09:40]

Ik kan me nou zo goed herinneren dat ik echt dacht waar ben ik terechtgekomen? En dan bedoelde ik dat die de nou ja collega's zeg maar van andere partijen politici. Ja, het was allemaal zo een papieren wijsheid voor mij. Ha. Ik bedoel ieder natuurlijk doet het op z'n eigen manier. Maar ja, dan kwamen ze met dingen. En dat ik nou echt af. Heb jij dan wel eens met mensen gesproken die bijvoorbeeld dat werk doen ofzo? Ha.

[00:10:07]

Ik had de indruk van niet en ik voelde me daar best wel buitenbeentje, want ik kwam met een heel ander verhaal dan de rest. Weet je wel, je werkt gewoon heel erg af van de rest. Je bent ook nog nieuw. Ik was tuurlijk ook nog de dochter van die eerste weken. Was dat natuurlijk maar eens issue. Dus ik vond dat wel. Ja, ben ik nou dat gevoel van ben ik nou gek of zo? Zijn we allemaal gek?

[00:10:28]

Maar het zal toch wel wat zijn dan ook met mensen praten of niet? Waarom is dat dan? Waarom? Waarom komen ze dan met die papieren wijsheid? Ja, ik kan me niet voorstellen dat een Kamerlid is dat nooit buiten het gebouw van de Tweede Kamer komt en praat met mensen uit het veld waar die hij of zij vertegenwoordigt, waarvan hij of zij overgaat. Nee, ik ook niet.

[00:10:45]

En naam zei ik ook ik wil maar niet euh, zelf een borst kloppen, rij doen en een ander wegzetten, want ieder doet op zijn eigen manier. Maar ik, ik heb toch wel vaak de indruk gehad dat dat 1 jaar minder is of dat ze inderdaad met andere mensen spreken dat dan dat.

[00:11:02]

Kijk, ik bedoel wat ook zo is, dat merkte ik ook toen ik Kamerlid werd. Dat aantal uitnodigingen dat je bijvoorbeeld krijgt van lobby clubs voor de nou, toen kon dat nog borrels.

[00:11:12]

Weet ik veel wat voor dingen allemaal niet meer allerlei belangenorganisaties zijn. Nou, dat is prima natuurlijk hoor. Die uh, die spreek ik ook graag.

[00:11:20]

Maar toch is dat weer anders dan de mensen zelf. Als jij met de huurders spreekt krijg je toch een ander verhaal dan dat je met Martin van Rijn spreekt. De voorzitter van die club? Ja, om maar eens wat te noemen. Ja, en in de zorg geldt dat ook zo ja, als je met de zorgbestuurder spreekt, hoor je toch soms wel andere dingen dan dat mijn werkwijze was. Ik ging gewoon naar een verpleeghuis en dan liep ik daar binnen.

[00:11:43]

En dan ga ik vragen hoe gaat het hier en wat gaat er goed en wat kan er beter in? Ik zit in de politiek. Wat zou je willen meegeven aan een heel ander gesprek?

[00:11:54]

Heb je dat dan als je met het met de voorzitter van een belangenvereniging verpleging deze Kamer ontvangt? Weet je wel, maar wilt u koffie wel helemaal door de detectiepoortjes geweest naar beneden en alles? Ja, ja, ja precies. Het is gewoon een verpleeghuis binnenlopen en vragen hoe gaat het hier? Dat is wat jij letterlijk deed.

[00:12:11]

Of misschien nog wel, maar dat is eigenlijk niet zijn werkwijze als SP. Je. Daar ben ik ook mee groot geworden dat de bijvoorbeeld ook in de buurt. Dus mensen verbazen zich daar soms over van. Ja, wat? Wat we doen. En nu iets minder vanwege Korona, maar probeert wel chronoproef veilig te doen. Gewoon de wijk in gaan en heb je dan. Nee, daar gingen we gewoon aanbellen. Gaan we aanbellen bij mensen en dan vragen we gewoon Goh, is het hier in de wijk?

[00:12:37]

En als je dan zo een paar straten doet met een paar SP'ers altijd dan wel ophad noem doordat in Oost we gaan. Nou, we hadden vaste avonden altijd.

[00:12:45]

Nou, dan gingen we op pad. En dan hoorde je gewoon heel veel. En al die dingen die je zelf niet wist, maar ook dingen die in. Ik heb het even over mijn tijd als gemeenteraadslid. Ja, die stonden echt niet in de stukken van een college van B&W.

[00:12:57]

Nee, dat weet ik veel wat overlast was of dat het te hard werd gereden of dat er behoefte was aan speelgelegenheid of dat de woningcorporaties afspraken niet nakwam woonden. Deze huizen leggen aan alle kanten. Ja, die dingen hoor. Maar eigenlijk zou je wel naar op kop op jacht. Je moet wel op pad gaan zoals jullie dat noemen. Maar eigenlijk is het zo en dat geldt voor jou. Maar dat geldt voor iedereen. Dat eigenlijk. Zodra je hier dit Tweede Kamergebouw binnen komt om te werken als Kamerlid bijvoorbeeld.

[00:13:24]

Nou, dan krijg je een Kamer of een werkruimte. En je bent natuurlijk onmiddellijk ook een prooi voor allemaal mensen die dingen van je willen. Dus eigenlijk gaat, ook omdat je hier verkeert en dat je spreekt met wie je wil spreken en dat je voortdurend euh bezig blijft om euh, jouw beeld van de werkelijkheid intact te houden.

[00:13:46]

Dat is natuurlijk in hoeverre je al andere mensen die werk je beeld laten bepalen. Dat komt onmiddellijk een druk op je van mensen om hun werkelijkheid aan jou op te dringen. En dat is dan misschien eigenlijk wel de essentie om het soort helderheid te houden over wat volgens jou de werkelijkheid is.

[00:14:04]

Ik denk dus dat contact met mensen daar essentieel voor is. Een van de eerste dingen die ook toen ik als zorg voor het vuur startte speelde, was nieuwe wet rondom de ambulancezorg. Nou ja, ja, goed, ik heb toen gedacht weet je wat? Ik nodig mezelf gewoon uit. Ik ga een dag mee op de ambulance met medewerkers en daarna, daags daarna was het debat. En dan heb je zoveel voorbeelden. Ja, gewoon dingen die écht echt zijn, zeg maar.

[00:14:35]

Nou, die had ik echt nooit euh, zelf kunnen bedenken. Of uit die beleids stukken gehaald die allemaal mee werden gestuurd.

[00:14:42]

Ook belangrijk dus ook wel. Tuurlijk, daar moet het niet bij blijven.

[00:14:46]

Nee, maar er zijn misschien ook Kamerleden zijn die juist een hele werken het beeld halen uit het helemaal kennen en doorgronden van alle cijfers, getallen en aantallen die er zijn over een bepaald onderwerp. Wat natuurlijk ook een deel van de werkelijkheid is. Zeker en niet onbelangrijk. Zeker. Maar als je dossier kennis zeg maar weten waar je het over hebt. Ja, dat vind ik ook heel belangrijk. Dus je moet wel zorgen dat je de feiten op een rijtje hebt.

[00:15:15]

Zij weten hoe het zit. Maar weten waar mensen tegenaan lopen en wat dat wat wij hier bespreken en overstemmen. Wat dat betekent voor gewone mensen. Dat is iets heel anders. Dat lees je niet in Berlijn stukken.

[00:15:29]

Nee, en er zijn zoveel voorbeelden van die, want er wordt nu natuurlijk best wel vaker dit verhaal h. Allerhande ideeën van de SP worden overgenomen en jullie krijgen gelijk. En ja uhm, maar de wrange werkelijkheid is natuurlijk dat heel veel van dat soort zaken, of het nou en het sluiten van de sociale werkbedrijf was, of het sluiten van de verzorgingshuizen. Of alle hervormingen in het onderwijs bijvoorbeeld. Heel vaak, eigenlijk altijd trokken we daarop samen met de mensen die daar toen mee te maken hadden met de onderwijs als bijvoorbeeld of met de mensen die werkten in een verzorgingshuis.

[00:16:04]

Heeft die toen al zeiden doe het niet. Dit gaat fout. Maar dat is allemaal in de wind geslagen en dat heb ik toen heel erg ook ervaren. Van was een soort bureau wijsheid, bijvoorbeeld met het sluiten van een sociale werkbedrijf. De gedachte erachter was natuurlijk nou ook mensen met een arbeidsbeperking moeten gewoon in een regulier bedrijf aan de slag kunnen. Kom op, we doen het allemaal samen. Samen naar het werk. Superbelangrijk.

[00:16:29]

Ja, als je het zo hoort, dan denk je ja, dat klinkt mooi. Zo ook wie kan daar nou tegen? De papieren logica verzorgingshuis idem dito? Ja, maar iedereen wil toch gewoon zolang mogelijk zelf thuis kunnen blijven wonen? Zelfstandig oud worden? Wie wil dat nou naar zo'n verzorgingshuis? Die lange gangen? Ja, klinkt ook heel mooi. Maar uiteindelijk zijn die dingen natuurlijk ooit wel een oplossing voor iets geweest. En nu zien we hoeveel mensen met een arbeidsbeperking thuis zitten achter de geraniums?

[00:16:56]

Is niet gezegd. De verf zien we de eenzaamheid toenemen onder ouderen en komen we tot de conclusie jaja, we missen eigenlijk iets tussen thuis wonen en verpleeghuizen. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Ja, en ik denk dat dat kwalijk is omdat het. Euh ja, het heeft dingen kapot gemaakt die we nu allemaal weer moeten herstellen. Gelukkig is vorige week nog een meerderheid gekomen voor bijvoorbeeld het heropenen van die sociale werkbedrijf. Maar daar achterweg komt denk ik nog ja, hoe mensen het vertrouwen kunnen verliezen in de politiek die toen bijvoorbeeld daarvoor hebben gewaarschuwd.

[00:17:27]

Die zelf het werk doen, dus die donders goed weten hoe het zit. Maar die zijn niet gehoord. Nee, dat is misschien nog minstens zo erg eigenlijk. Ja dus. De slotconclusie is dat de SP altijd gelijk krijgt uiteindelijk.

[00:17:40]

Dat is wel heel erg goed. Maar wat even even over het in het algemeen is dat je dat je hier eigenlijk dik die Tweede Kamer binnenkomt eigenlijk. Los van de realiteit bent dan op dat moment dit natuurlijk ook een soort klein mini universe filmpje. En dat je dan eigenlijk moet gaan strijden om een zo goed mogelijk beeld van de werkhaven te krijgen. En dat zal iedereen op z'n eigen manier doen. En iedereen die ik hier stuk voor stuk op toegangshal aanspreken.

[00:18:06]

Alle 150 Kamerleden zullen zeggen dat ze daar hun uiterste best voor doen en hun hun eigen specifieke en hele goede methodes voor hebben. Maar dat is wat iedereen hier aan het doen is. Je gaat eigenlijk uit de werkelijkheid door hier te zijn en zie maar hoe het proberen te blijven zien hoe het is daarbuiten.

[00:18:23]

Ik denk dat A als je het negatief zegt dat het gevaar als je er hier komt te zitten. Levensgroot is dat je dat contact verliezen? Dat denk ik wel. Ja ja, ik heb ook in Uhm. Hiervoor heb ik bij de vakbond gewerkt bijvoorbeeld. En dat deed ik dan. De. De cao over mensen die werken in de ouderenzorg, dus de thuiszorg en de verpleeghuizen verzorgingshuizen.

[00:18:45]

En ja, we gingen met zijn allen naar die cao onderhandelingen. En daar zitten we dan aan de ene kant van de tafel die vakbondsvertegenwoordigers aan de andere kant van tafel zitten. Die zorg directeuren.

[00:18:55]

Ik had er toen voor gekozen om twee mensen van de werkvloer mee te nemen, bijvoorbeeld na die cao onderhandelingen. Nou, dat was me wat beetje, want dat was niet de bedoeling. Die cao onderhandelingen en die vinden dan ook plaats in een gigantisch kasteel te Vught. Weet je wel? Nou, daar is deze kamer niks bij. Dat was nog wel de postkamer bij absolute bezemkast.

[00:19:15]

Dit daarbij. En euh ja, bizar. En het was totaal niet de bedoeling. En wie ik wel niet dacht dat ik was. En het werd gewoon gezegd. Die mensen horen hier niet. Dat zal ik nooit vergeten. Die mensen horen hier niet gewoon mensen van de werkvloer. Ha. Dat is hun cao. Nou, dus toen kreeg ik het dubieuze record op mijn naam van de snelst geklopte cao onderhandelingen ooit. Want ja, is maar één seconde geopend.

[00:19:40]

En toen zei de directeur ja, nee, ja dat. Daar begonnen ze niet aan.

[00:19:44]

Dus de hele bende werd weer opgebroken in het kasteel en we konden weer naar huis. Ja, ze gingen weer naar huis. Ze zeiden gewoon we gaan niet praten met jou, met die mensen erbij. Als die mensen weg. En ik zei ja, die heeft nu eens wat.

[00:19:58]

Het is heel jammer dat mensen je niet kunnen. Je hebt nu zo dodelijke blikken yoga.

[00:20:02]

Het komt weer helemaal bovenaan. Kan je toch niet voorstellen? Ik zijn harder dan ja, dan ga ik ook. Nou, dat was dan. Dat was het al serieus.

[00:20:11]

Was geloof een van de grootste causse van Nederland is dat bijna een half miljoen medewerkers en er werd zo mee omgegaan.

[00:20:19]

En was dat nou een soort provocatie van jou? Om die mensen nemen we mee te nemen? Wist je dat dit ging gebeuren? Of dacht je oprecht van nou, dat is. Dat is ook goed als zou ook mee kunnen praten met welke? Met welk plan ging Geert erheen?

[00:20:32]

Nou, het laatste absoluut. Maar het eerste wat ik me natuurlijk wel van bewust? Ja, want ja, omdat dat helemaal zo werd opgetuigd met een lange tafel en kroonluchter en een afgemeten aantal stoelen. Ik had natuurlijk twee mensen mee, waren twee stoelen te kort? Uiteindelijk ja, dus dat werd al een heel uur. Wie zit nou op wiens stoel? Hm. Maar goed, uiteindelijk is het wel. Hebben we het afgedwongen en is het nu eigenlijk staand beleid?

[00:20:57]

Ook bij de FNV dat er altijd bij elke cao onderhandelingen iemand van de werkvloer mee is?

[00:21:02]

En die opstandigheid Lydian. Heb je die vraag, dan heb je met je wel? Was ook al bizar vroeg. Was je als je gemeenteraadslid en alles dat militanten? Heb je dat altijd in je gehad?

[00:21:12]

Uhm, ik vind mezelf dus heel braaf, maar vind jezelf heel braaf. Eigenlijk wel ja.

[00:21:18]

Maarja, misschien is dat ook omdat je jezelf dan denkt. Maar ik doe toch gewoon dat wat rechtvaardig is? Dus wie is hier nou eigenlijk militant? Ja, ik vond die zomaar zorgbestuurders vond ik militant met een ouderwetse ja praat. Maar in ieder geval. In ieder geval heb je niet de neiging om je zomaar te schikken naar de mores van de.

[00:21:37]

Laten we zeggen de heersende klasse. Nee, dat uh nee dat. Nou ja, als ik als wasje op school bijvoorbeeld.

[00:21:45]

Uhm. Volgens mij wel een serieuze leerling, dus ik nam het wel serieus. Ik was echt flink van het studeren en dat ging dan tot diep in de nacht door, want ik wilde het wel allemaal halen. En dan ook nog met goede punten. Ik moest echter ook hard voor werken. Het kwam me zeker niet aanwaaien, maar ik weet wel dat ik ja, ik was dan ook wel inderdaad in de medezeggenschapsraad. En euh, dat soort dingen. En toen ik studeerde weet ik ook nog dat ze op een gegeven moment ja.

[00:22:14]

Toen gingen ze vakken afschaffen ofzo voor het jaar daarna en toen kwam er op neer. Als je dan een vak niet haalde, dan moest je daarna alles maar zelf uitzoeken. Als complete zelfstudie en dan mocht je alleen een bezem toetst heet dat dan mocht je alleen een uurtje tijd komen om een toets van werd. En dat was het dan. Ja, en toen dacht ik ja hallo, maar daar betalen we toch geen college geld voor? Wij willen onderwijs.

[00:22:34]

Weet je wel. Dus dan was ik wel degene met anderen inderdaad, die dan een petitie ging starten en ging kaarten van hij. Dit is toch zeker niet de bedoeling.

[00:22:44]

De basis zal altijd gelden. Ja hallo. Maar zo, dat is dat soms zeggen jou. Jouw eerste gedachte dat je iets ziet, dat is één van ja, maar dat klopt niet. Ja, eigenlijk wel ja. Als je dan zeggen de om de.

[00:22:56]

Het gebrek aan logica in bepaalde dingen ziet, dan denk je van ja, maar dat hoef ik op zich niet over mijn kant te laten gaan.

[00:23:03]

Ja, of als het gewoon oneerlijk voelt of of niet rechtvaardig voelt denk ik. Dit klopt niet.

[00:23:10]

Ja, vind je dat een een een prettig gevoel? Is dat ook soms een beetje eenzaam? Misschien denk je dat je dat je dat soort onrechtvaardig, dat je ook het gevoel hebt dat je in t geweer moet komen daarvoor?

[00:23:22]

Euh. Nou, ik ervaar dat niet als eenzaam eigenlijk. Nee, het is iets wat. Ja, het zit er een beetje in, denk ik.

[00:23:29]

Ik weet eigenlijk niet of. Of je als sekwester ophitsende opvolgingskwestie? Uhm, nou, bij mij is het denk ik wel meer een karakter kwestie dan een opvolgingskwestie, omdat ik mijn opvoeding altijd als heel jaar vrij heb ervaren in de zin van euh ja, ik moest er al mijn eigen keuzes maken, mijn eigen pad bewandelen.

[00:23:52]

Ja, maar ik zeggen gelijk bij ik ben natuurlijk wel opgegroeid in een politiek gezin en ik zag continu om mij heen. Sowieso, mijn vader natuurlijk, maar is minder bekend.

[00:24:02]

Is mijn moeder die ook actief van wanten weet zeker weten. Ja, zeker weten en ook al van jongs af aan. Trouwens. Dus ja, ik ben wel in die omgeving opgegroeid.

[00:24:13]

Ja, maar je denkt dat het ook een karakter kwestie is. Faina Ja, ik denk ja, ik heb wel het idee bij mij als ik het zou moeten zeggen van. Zit er wel in. Het is. Ja, het is niet een heel beredeneerde keuze. Nee. Nu weet ik veel. Vind ik het belangrijk om mezelf die kant op te ontwikkelen. Daarom ga ik dat wat meer doen ofzo. Nee, dat is totaal niet aan zet. Super vanzelfsprekend.

[00:24:39]

Heb je verzet tegen de tegen het. Is het het carrièrepad wat je bleek te gaan worden om de politiek in te gaan?

[00:24:47]

Heb je daar zelf nog een soort iets van gehad? Van ja? Is dat een goed idee eigenlijk?

[00:24:52]

Jawel. Ja, jawel. Uhm, ja, omdat ik uhm, ik heb natuurlijk ook eerst acht jaar bij de vakbond we echt wat anders gedaan.

[00:25:06]

Dus het was voor mij niet een euh, want ik weet nog dat al eerder al de vier jaar daarvoor Emile Roemer toen een keer echt is langsgeweest en echt wel een klemmend beroep heeft gedaan. Wil jij niet naar Den Haag komen? Lilian in de Kamerfractie?

[00:25:19]

Oh ja, ja ja, want in de gemeentepolitiek was je toen al actief.

[00:25:24]

Ja ja, want dat heb ik 13 jaar gedaan. Vanaf mijn achttiende en meteen een talent.

[00:25:29]

Nou Haïti te zijn aan het treinverkeer begrijpen maar goed. Nee, dan heb je heel goed begrepen.

[00:25:37]

Nee ehm, ja, nee, dat klopt. Ja, ja dus. Dus. De verkiezingen voor de laatste verkiezingen met de Kamerlid ben geworden. Euh ja. Is Emile Roemer ook langs geweest? Ja, maar toen heb ik. Toen heb ik de afweging gemaakt nee, ik moet dat nu in ieder geval niet doen.

[00:25:52]

En nee, maar je was toch ook wel in die Ostpolitik 1 actief dus. Want dan weet je al dat je een beetje euh, dat je er al een beetje met n benen in zit.

[00:26:01]

Ja, dat wel, maar ik was toen ook nog zo vol bezig bij de vakbeweging. Volgens mij zaten toen ook midden in die grote bezuinigingen in de zorg, dus halvering van de thuiszorg, tienduizenden ontslagen medewerksters die een kwart van hun salaris moesten inleveren en bijna niet meer voorstellen. Maar ja, dus. Dat voelde ook. Ik zat midden in de strijd met hen en dat voelde toen helemaal niet goed omdat het achter te laat. Ik was gewoon echt nog niet niet klaar.

[00:26:31]

Nee, maar dat je bijvoorbeeld de gemeentepolitiek inging, was dat iets wat je wat je niet anders kon doen? Doodmoe? Had je iets van ja, dat dat? Dat doe ik gewoon.

[00:26:40]

Dat was een beetje een ongelukje, want ik. Ik ben dus gekozen toen ik nog geen 18 was. Ik stond ergens. Ben ik halverwege op de kieslijst ofzo. Het was meer van. Ja je hebt uh 30 40 mensen op zo'n lijst nodig en dat is dan een beetje een afspiegeling van wat er in een partij rondloopt. Dus. Er werd mij gevraagd vonden Lilian, jij komt op die lijst. OK. En zo ging dat. Maar nooit gedacht dat ik dat met voorkeursstemmen, want ik kreeg dus zoveel voorkeursstemmen dat ik eigenlijk rechtstreeks in die raad werd gekozen.

[00:27:10]

Wat dus weer niet kon omdat ik nog geen achttien was. Dus Dube omdat ik 18e werd, op een kieslijst staan en eigenlijk nog niet verkiesbaar zijn. Dat kan een soort rare ja fout in. Euh. Ja. Ik geloof wel dat je dan in die periode zegt ik even de motor moet worden.

[00:27:26]

Dus je kan nog niet op je twaalfde plaats. Stadsstaat geloof ik niet.

[00:27:29]

Nee nee. Maar goed, je kon er nog niet in, maar je stond eigenlijk meer soort voor pro forma op die lijst. Had helemaal niet gerekend dat je gekozen zou worden natuurlijk.

[00:27:39]

Daar staan meer mensen op die lijst omdat er zetels zijn in de raad. Jawel, dus dat is ook gewoon om de breedte van je partij te laten zien zeker. En dat ik met liefde, want ik was wel al in de jongerenraad in Oss toen actief. Dat is dan politiek onafhankelijk. Daar ben ik ook nog voorzitter van geweest. En dan was je bezig met thema's van jongeren. En dan was het gevraagd en ongevraagd de gemeente adviseren, maar ook zelf acties opzetten.

[00:28:03]

Maar ik ging ook een popconcert organiseren in de sporthal voor jongeren, omdat ik dan vond dat er geen zak te doen was in Oss voor jongeren. Weet je dat ze dingen deden we ook. Ja uhm, dus ja.

[00:28:13]

Maar het was nooit een bewuste keuze, want ik ga nu de politiek in. Ik ga me nu inschrijven.

[00:28:18]

En nee, nee, ik ben meer ingerommeld.

[00:28:23]

Weet je wel eigenlijk als ik er zo terugkijk weten.

[00:28:25]

Leuk leven is het. Ja, niet altijd denk ik. Het is maar goed dat. Wie zal dat? Wie vindt zijn werk altijd honderd procent leuk? Nee, zo nee is het. Is het een euh? Is het een nederig bestaan? Of wat je aan de ene kant denk van. Het heeft een zekere nederigheid in zich, omdat je toch de hele tijd de grote zaak moet dienen. Nou zeker waarom je ook geen schilderijen hebt hangen als je van de socialistische partij bent en je altijd het het zware belang van 1 van van het leed van de wereld op je op je op je schouders moet torsen.

[00:29:02]

Staan Nederlanders nederig aan de andere? Dat heeft natuurlijk ook iets heel arrogant, omdat je ook naar voren stapt en zegt ik ga het wel oplossen hier.

[00:29:09]

Ja wa waar? V hoe het is. Dit zitten allebei de Rinne denk ik. Ja ja, maar ja.

[00:29:16]

Daarom heb ik dus ook heel erg nodig dat je je gesteund waard voelt. Kijk dat je als je weet voor wie je hier zit. Dan kan je ook met veel meer overtuiging de inklappen. Zo werkt het voor mij wel. Als ik inderdaad puur en alleen zou denken nou, ik heb zelf een mooi idee bedacht en dat ga ik hier eens vertellen. Ja, dan sta je daar heel anders dan dat je met de verhalen van mensen in je achterhoofd voor wie je daar staat, het debat ingaat.

[00:29:46]

Want dan denk ik ja he, maar ik moet hier ook door. Fel in nu, want die mensen die daar voor sta ik hier. Die verwachten dat van mij en die hebben daar recht op dat ik dat doe en hun stem moet ik zijn. Dus dan is het ook niet iets te pretentieus. Ik heb mezelf wel even de wijsheid in pacht en dat ga ik hier wel even vertellen. Nee, dan ben jij dus echt de volksvertegenwoordiger. En dan is het ook je taak.

[00:30:11]

Die hartelijkheid, ook een rijmpje.

[00:30:14]

En dan lijkt het ingewikkelder met politiek me weer dat euh. Dat is natuurlijk euh. Euh, heel respectabel wat je zegt en dat is heel goed. En daar zitten ook ook weer weinig Kamerleden zijn die zeggen dat ze het anders doen. Want iedereen zegt natuurlijk ik ben volkssporten hoor. Maar goed, dat is dus waar. En die die felheid die. Die is ook voelbaar als je jou aan het woord hoort. Tegelijkertijd zijn dat ook weer soort dingen waar je vaak als politieker niet op afgerekend wordt.

[00:30:39]

Omdat het dan is van je moet juist relaxt overkomen en een grapje maken op het goede moment. En juist als je dat Rutte heel erg heeft. Als je de uitslag op dat adres een soort van langs je afglijdt, kan dat weer heel aantrekkelijk zijn. Doet het niet zo dat als je daar als je daar woedend en stampvoetend terecht, vaak vanwege het onrecht? Wat is eigenlijk maar achter de interruptiemicrofoon grens? En dat je daar dan alle lof voor krijgt?

[00:31:02]

Ja dus. Het is ook weer dan. Dus aan de ene kant moet je dat heel erg voelen, anders moet je ook weer het toneelstuk goed spelen, waardoor je op een leuke, aantrekkelijke en ook een beetje relaxte manier overkomt.

[00:31:14]

Nu lijkt me ook lastig ja. Uhm, zoals ik het doe is er in ieder geval voor zorgen bij mij, voor mezelf dat het dus nooit zo'n toneelstuk wordt. Dus toch echt proberen authentiek te blijven. En dat zit hem in je taalgebruik. Ja, ik ben er heel erg van. De taal let ook heel erg op. Dus ja, dat vind ik belangrijk. Ook gewoon een beetje normaal blijven praten. Uhm, maar ook effe normaal.

[00:31:42]

Dat zei doe zelf precies. Uhm.

[00:31:48]

Maar ook daar zijn ook mensen die zich hier helemaal suf mediatrainer bijvoorbeeld en die met woordvoerders aan de gang gaan. En uh ja uh, rollenspellen doen bijvoorbeeld. Dat doe ik allemaal niet.

[00:31:59]

Nee, dat weiger je heel vaak, eigenlijk alleen ergens naartoe. Volgens mij dit gesprek hebben aanhangers er ook niet een voorlichter bij ofzo? Weet je wel. En dat doe ik allemaal omdat ik denk dat het het beste is. Uiteindelijk toch echt wel om authentiek te zijn en te blijven. En er is niets dat toneelstuk om te gaan voeren denk ik hoor, omdat mensen dat uiteindelijk toch ook wel zeker zou kunnen.

[00:32:22]

Maar ik denk dat dat authentiek dat authenticiteit toch ook weer niet altijd door de authenticiteit die het hoeft, niet altijd de authenticiteit is.

[00:32:30]

En waar mensen ook vervallen zal ik maar zeggen. Uh, vaak vallen mensen ook gewoon voor iemand die het goed weet te verkopen. Waarbij kan men niet zeggen dat je dat moet gaan doen, maar dat dat? Ik bedoel, ik vind het heel goed om te denken ik doe het zo authentiek mogelijk en dicht mogelijk bij mezelf. En dan? Als je dan niet de volle score haalt van veel mensen waarvan je vindt dat je die moet aan. Dan heb je het.

[00:32:52]

Dan heb je het niet goed gedaan. Twee niks anders hebt gedaan dan gewoon als jezelf te hebben gedaan. Dat lijkt me heel lastig van politieke zaken.

[00:32:59]

Ja, maar jezelf blijven neemt natuurlijk niet weg dat je goed moet voorbereiden. Dat je van tevoren nadenkt over wat je zegt natuurlijk. Uh, denk ik ook na over welk voorbeeld ga ik in een debat gebruiken? Of welke oneliner heb ik in mijn achterzak? Of welke woorden kies ik? Of welke aanval wil ik er niet op in te gaan? Nee, zeker niet. Maar dat kan je wel allemaal op een manier doen die bij jou past. En dan kan je ook nog wel jezelf blijven.

[00:33:27]

Dat denk ik wel, maar dat is natuurlijk voorbereiding. Dat is gewoon professionaliteit. Dat is geen toneelstuk. Het is gewoon weten waar je mee bezig bent en zorgen dat je maximaal efficiënt bent. Dat vind ik ook wel heel belangrijk natuurlijk. Dus dan moet je op al die dingen wel nadenken. Dus ook beeldvorming bijvoorbeeld. Hoe kom ik over? Dan moet je allemaal heel goed bewust van zijn. Het is niet dat ik. Ik bedoel niet te zeggen van nou, ik weet gewoon wie ik ben.

[00:33:51]

En voor de rest kijk ik nergens naar. Nee, ik kijk veel van mijn eigenlijk alle tv optredens terug. En dan kijk ik let ik op alles tot aan je gezichtsuitdrukking aan toe, omdat je weet dat dat belangrijk is. Ja, maar niet omdat ik denk ik ga een toneelstuk zitten opvoeren, maar wel omdat ik me daar rekenschap van moet geven.

[00:34:10]

Ja, en dat je ook niet een verkeerd signaal moet uit uitzenden. Euh ja, ondanks dat je zo authentiek bent. Ja ja, ja ja natuurlijk vaak het probleem wat nou voor jou of jouw voorganger Agnes Kant had die een heel gewaardeerd Kamerlid was. En dan als uh, als fractievoorzitter zie je op heel andere dingen wordt afgerekend dan ineens weer te boos was bijvoorbeeld. Dat soort dingen.

[00:34:34]

Ja, en dan zie je ook hoe. Uhm. Dat vind ik wel dat je vroeg net van vind je het leuk hier? Ik vind het heel vaak leuk, maar een van de minder leuke dingen is wel hoe hardnekkig beeldvorming kan zijn. Is een voorbeeld van.

[00:34:46]

Je kan jezelf helemaal klem draaien in in hoe mensen je zien.

[00:34:50]

Ja, en ook hoe moeilijk, zo niet om. Hogelijk Het is dan bijna is als je zo'n labeltje hebt om er ooit nog van af te komen. Als je nu bijvoorbeeld Agnes inderdaad, die toen, maar ook nu nog in de SP. En ook ver daarbuiten op handen wordt gedragen, maar op een gegeven moment inderdaad het stempel kreeg van altijd boos, omdat er een paar fragmenten waren waarop ze inderdaad fel van leer trok. Ja, daar kom je nooit meer vanaf.

[00:35:13]

Hetzelfde zoals Emile Roemer, dat zie ik nu ook weer. En dan zijn ze weer de botfragmenten aan het terughalen. En dan is het. O ja, Emile Roemer. Die had toen de cijfers niet paraat, terwijl die nog jaren daarna supergoed ook. Of die was niet zo goed in het debat. Terwijl die jaren daarna nog superveel goede debatten heeft gedaan. Die laatste verkiezing heeft hij supergoed gedaan. Heeft u de laatste weken echt nog zetels erbij geknokt omdat hij het gewoon goed deed in de debatten?

[00:35:37]

Dat lijkt wel vergeten. Als je nou dan die politiek Duiters ziet zitten, dan gaan ze allemaal weer terug naar jaren jaren daarvoor. Waarbij hun analyse toen was dat het niet goed ging. Dus daar kom je dus bijna niet meer van af. En dat is dus voor mij wel een les, maar dat is puur professioneel. Wat ik dus denk. Ja euh. Goed. Euh ja, serieus mee bezig zijn. Want als je het eenmaal hebt is ontzettend lastig om er weer vanaf te komen.

[00:36:03]

Ja, dat is wel ja. Dus aan de ene kant is het authentiek zijn. Uh, je. Je felheid tonen, laten zien wat je in je hebt. Een andere kant moet je ook gecontroleerd zijn om te zorgen dat je niet in een val trapt waar je niet meer uit gaat komen.

[00:36:19]

Maar je moet wel echt blijven. Dat is voor mij denk ik euh, het belangrijkste.

[00:36:24]

Ja ja, maar dit maar echt echt is toch iets wat moeilijk precies te definiëren is?

[00:36:29]

Ja, misschien wel. Dat moet je misschien ook wel zelf, want je moet zo voelen, moet deels echt zijn en deels moet je het spel gewoon subliem spelen. Want dat bedoel je kan niet het ene zonder het ander doen denk ik. Kijk, je kunt debat vaardig zijn bijvoorbeeld. Of niet? Ja, maar dat. Daarmee hoef je niet een toneelstuk op te gaan staan. Nee, dat bedoel ik. En echt heeft ook te maken met dat gaat wat dieper misschien.

[00:36:52]

Maar waarvoor zit je hier? Euh, ik zit hier dus totaal niet vanwege een baan. Of nou vanwege het salaris? Natuurlijk sowieso niet, want dat geven we voor een groot deel af.

[00:37:02]

Moeten die inleveren bij de SP? Klopt? Nou, dat doen we ook met volle overtuiging zeker. Maar goed, dat draagt wel allemaal daaraan bij. Weet je, dat speelt bij mij in niks een rol. Gewoon in niks, dus daarmee kan je ook vrij. Ja uhm, je hecht daarmee geen waarde aan een positie of aan een inkomen of aan een carrière. Dat vind ik helemaal een vreselijke term in de politiek. Ja, we zitten dan denk ik dan.

[00:37:28]

Dat is toch helemaal niet hier de reden waarom je hier rondloopt? Ja, is het niet de reden waarom iedereen waar dan ook rondloopt? Je moet toch ook altijd een soort soort persoonlijke bevrediging uit dingen halen of een soort doel hebben? Euh ja, voldoet.

[00:37:45]

Maar ik heb veel voldoening uit het werk wat ik doe omdat je iets kunnen betekenen voor mensen als een carrière maken.

[00:37:54]

Veel mag nooit vind je hier in dit gebouw.

[00:37:57]

De reden zijn dat je er bent je voelt voor mij heel erg, staat heel erg af van wat je hier doet. Want voor mij is dat één op één gekoppeld aan je idealen. Eigenlijk had ik veel.

[00:38:06]

Als ik ergens geld wilden verdienen, dan zou ik wel inderdaad ergens anders gaan zitten. Ja, zou je ergens consultant zijn geworden, dan spreek je niet heel erg aan. Maar ja, ik denk dat ik daar meer zou verdienen dan hier natuurlijk. Dat is geen enkel op geen enkele manier een euh, een drijfveer. En dat maakt denk ik wel dat je heel, heel oprecht kunt zijn. En echt ook de idealen waarvoor je zit en waarvoor we het allemaal doen.

[00:38:30]

En ook op de dagen dat je wel eens denkt goh, waarvoor doe ik het ook allemaal? Dat die wel altijd de boventoon voeren?

[00:38:36]

Ja, en is het hoe? Hoe is het om zo hard met verkiezingen afgerekend te worden op wat je hebt gedaan? Het is wel een hele kille euh. Doe je werk wordt wel in je ideale worden wel een hele kille cijfers uitgedrukt dan of ze zijn aangekomen of niet.

[00:38:54]

Ja, dat klopt. Ja ja, dat is euh ja, voor mij wel spannend. Want dit zijn mijn eerste verkiezingen als lijsttrekker voor de Tweede Kamerverkiezingen. Dus ik ga dat voor het eerst nu allemaal zo meemaken in zo'n echte Kamerverkiezingen campagne. Maar dat ik geloof wel dat dat dat hard kan zijn. Ja. Lijkt me heel erg moeilijk. Ja, ja, het lijkt me. Ja, goed, ik ken wel de zwart zwart lichte paniek die je kan voelen voordat je iets moet presteren of iets moet.

[00:39:30]

Je moet gaan doen en gaat is toch. Het is euh. Euh. Euh, ja, ik zit me nu afvragen of het nu seksistisch van me is dat dit aan jou vragen of dit ook aan een man zou vragen. Probeer je maar het verschil tussen de seksen, de seksisme, de seksisme gesel op te leggen.

[00:39:51]

Stel voor je vraag. Nou ja, dat van of of dat. Of of die kerel een kille afrekening. Of dat wel? Of dat wel ja te verdragen is. En of je dan niet nu in een soort permanente staat van paniek bent. Vooruitlopend op dit WK afrader op die verkiezing van Shut Up komt het wel aan wat ik heb gedaan.

[00:40:08]

Nou, volgens mij kan je dit ook prima. Had je dit ook prima aan een man? Ik had het denk ik had het denk ik ook aan de man gevraagd.

[00:40:14]

Maar als iemand mij nu had gezegd van oh, dat is typisch een vraag die je aan een vrouw stelt. Euh, dat is dus dat is dat.

[00:40:22]

Seksisme zou zou zou misschien denken van ja zit misschien ook wel wat in.

[00:40:26]

Hebben wij daar bewust mee bezig?

[00:40:29]

Uhm, nou, ik ben er eigenlijk niet bewust mee bezig. Maar je wordt er heel bewust van gemaakt dat ik tegenwoordig en dus dan worden ben je er vanzelf bewust mee bezig. En dan zit natuurlijk ook altijd wel weer een punt in. Eigenlijk hetzelfde punt als waar waar we het net over hadden toen ze er al voor Agnes Kant hebben dat je als vrouw je ook weer andere dingen wel of niet kan permitteren. Ja dan als man. Dat als je als man een soort boosheid de hele tijd over een bepaald onderwerp kan hebben dat dat misschien al iets heel strijdbaar en goed wordt gezien.

[00:40:59]

En als je als vrouw dat hebt dat je dan hysterisch bent en irritant uberhaubt stemverheffing h dus dat dat een goed punt. Ja ja en nee.

[00:41:09]

Maar dat is dus zoiets waar ik me heel bewust van ben. Desalniettemin denk ik wel dat ik echt kan blijven, maar ik ben er zeker wel mee bezig. En nu zijn er natuurlijk meer dames in het debat. Maar de vorige keer weet ik nog inderdaad De Balie in Amsterdam Carré debat RTL was ik de enige vrouw met volgens mij zeven mannen? Ja, en zeker op het moment dat ze door elkaar gaan roepen. Met die zware mannenstemmen? Ja, probeer dan als vrouw maar tussen te komen op een manier waarbij inderdaad de kijker thuis niet denkt.

[00:41:45]

Nou nou, nou nou nou moet dat nou zo? Wat een geschreeuw ja, want dat op een gegeven moment. Bij mannen zullen ze dat ook wel denken. Maar bij vrouwen is dat. En dat weet je gewoon. Is gewoon opletten geblazen. Ja maar ja, dan heb ik het gedrag van ja, dan kan ik wel heel erg van al wat onrechtvaardig en seksistisch. En ja, dat is allemaal waar. Maar ja, het is evenwel zoals het is.

[00:42:06]

Dus ik moet me er wel toe verhouden. Ofwel gedacht aan nou ja, beter ga ik daar niet zielig over doen.

[00:42:12]

Beter ga ik nadenken over hoe kom je de kans om je stem te verheffen?

[00:42:17]

Ja, dus dat bedoel ik met ik ben wel natuurlijk, maar dat vind ik. Dat hoort bij nadenken over hoe kun jij het beste jouw boodschap of het voetlicht brengen? Nou, daar moet ik rekening mee houden, dus daar denk je dan wel over na.

[00:42:29]

Ja ja, maar dat is dus. Dat is dus precies eigenlijk de de soort balans act die je moet doen tussen jou en je authentieke woede helemaal. Of of je authentic verontwaardiging of idealisme. Of wat dan ook. Maar je je emotie de vrije loop laten en tegelijkertijd dat op zo'n manier doen dat je niet als een vervelende schreeuwlelijk wordt gezien. Waarbij je als vrouw dus dan weer aan heel andere dingen moet voldoen blijkbaar dan als je als man.

[00:42:57]

Ja, mijn inschatting is dat dat inderdaad zo is. Ja, zullen ook genoeg mensen zijn die zeggen dat is helemaal niet waar. Maar jawel, ik dat wel staat is absoluut waar.

[00:43:06]

Ja ja, en dat is dus wat ik bedoel met dat dat dat pure authenticiteit moet toch ook altijd een beetje gecontroleerd en gecontroleerd worden?

[00:43:16]

Ja, maar dat heeft voor mij dus allemaal te maken met nadenken over hoe ben ik het meest effectief op die manier? Maar dan niet vanuit een iets Sneppe reeks. Maar ik denk jij. Hoe effectiever ik ben, hoe dichter de idealen dichterbij komen.

[00:43:33]

Heel idealistisch en tegelijkertijd een heel pragmatisch iemand.

[00:43:37]

Ik denk dat dat eigenlijk hier wel moet ja, want het zijn ook dingen waar je gewoon je toe te verhouden hebt.

[00:43:43]

Ja, en dat heb je misschien ook wel gewoon in je van jezelf. Binnen pragmatisch iemand. Uh, mja, denk ik wel, ja, denk ik wel. Maar ja, wie ik denk kwok vooruit? Ja dus dan is dat wel handig. Moeten dingen gepresteerd worden?

[00:44:00]

Wel euh, is gebeuren hier? Ja, want.

[00:44:03]

Wanneer heb je eigenlijk je belangrijkste politieke lessen geleerd over hoe de politiek is in de praktijk?

[00:44:10]

Goh, dat is nou. Het is wel grappig om te vertellen misschien.

[00:44:16]

De gemeenteraad in Oss waar ik dus 13 jaar in heb gezeten. Ik zat daar met uhm best wel veel oude SP. Rot zeg maar. Dus dat zijn dan de spelers van het eerste uur die samen met mijn vader de SP hebben groot gemaakt. Naar mijn vader sturen, op geen moment landelijk gegaan is die. Toen ik in Oss was namelijk helemaal niet meer in Oss actief, maar zij nog wel. Wie waren dat? Als Guus Hiddink, Paul Peters, Jan van der Doelen, Wim van Dorst?

[00:44:44]

En dat is de ouwe onze garde, mijn moeder ook wel deelt natuurlijk zeker. Ja ja, eigenlijk de echte ouwe garde. En die waren veel oude techniek. En dan kwam ik daar als junkie kwam ik daarbij en wat ze altijd deden wat ze na de raadsvergadering is natuurlijk altijd een borrel in het gemeentehuis. En dan gaan alle raadsleden een borrel hapje erbij. Nou, de spelers deden dat natuurlijk niet aan mee, want wij gaan toch zeker niet op kosten van de gemeenschap drinken.

[00:45:11]

Wij betalen ons eigen pilsje wel. Dus wat deden we? DSPS ging het gemeentehuis uit naar de kroeg naast café Bellevue, dat naast het gemeentehuis. Daar gingen we zitten met z'n allen. Was trouwens ook veel gezelliger, maar ook gewoon eigen pilsje betalen. Maar daar werd dus altijd met een lach en ook eens met een drankje erbij. Maar wel werd teruggeblikt op de gemeenteraadsvergadering die avond. Dan werd het geanalyseerd. En en en dan?

[00:45:37]

Ik zat daarbij en ik luisterde natuurlijk veel, maar ik denk dat ik daar heel veel van heb geleerd van. Dus dan heb je het echt over het politieke debat. Kijk, het echte handwerk van de wijk in gaan is er natuurlijk ook, maar dat leer je automatisch als je als je actief lid van de SP. En inderdaad ga je op pad. Ja ja maar. Maar die avonden zijn met jullie zelf betaalde pilsje. Ja, want dat kunnen we zelf wel betalen.

[00:46:00]

Dat hoeft de gemeenschap toch niet te betalen? Juist ja, maar goed kan. Ik kan toch wel oké vinden als je hebt gedebatteerd? Bedoel weet je dat het grappig is.

[00:46:09]

Ik ben natuurlijk al jaren uit die raad, maar ik hoorde laatst dat nu dus bijna alle fracties naar café bellen vergaderen. Maar dat is al wat laat zitten omdat het daar veel gezelliger is. Dat heb ik eens gehoord. Ja ok.

[00:46:21]

Ja. Maar goed, je vindt dat van je gaat niet op kosten van de gemeente. Daar pils staan niet? Nee ok. Het had ook een beetje zoiets van ja. Moet je dan met je politieke opponenten? Daar zit dan toch ook altijd?

[00:46:34]

Ja, je weet ze ook goed. Ja of nee weet ik niet.

[00:46:37]

Kijk ik? Euh, persoonlijke verhoudingen goed houden is prima. Weet je wel. Daar heb ik in de Kamer ook niet met iedereen persoonlijk een prima verhouding in. Ik heb met niemand ruzie of onmin ofzo. Maar om nou met elkaar daar te gaan staan te borrelen alsof je er elkaars vrienden en bondgenoot bent. En SP. Zitten daar met een missie. Ja, weet je. En euh ja, dat zei niets. Het zijn niet je vrienden ofzo. Het ook niet worden hoor.

[00:47:05]

Nee hoor. Nee waarom? Nee, nee, dat vind ik niet. Want nee, je zit hier met een politieke missie. Je vrienden heb ik ook, maar die heb ik thuis.

[00:47:16]

Dat kunnen niet mensen zijn van een andere partij die een andere politieke missie hebben.

[00:47:20]

Nou, dat zou via een omweg zou het misschien kunnen, maar in principe moet je dat proberen om dat een beetje geschreven.

[00:47:26]

Dat allemaal een beetje op zonder af. Dus dan was die gemeenteraadsvergadering geweest en dan was vergaderd over naar de kinderopvang in Oss. Zeg maar wat. Ja en euh dan? Daarna ging je met die ouwe rotten die oud collega's van je vader in het café zitten. En jij was het een meisje achterin?

[00:47:44]

Ook wel beter keeltje? Ja ja, ja en. En dan zijn ze van ja. Die zei dat, maar bedoelde eigenlijk dat. En euh. En ze was daarmee bezig. Heeft ze zich de hele tijd stilgehouden. Maar op een gegeven moment zei ze dat naar je gingen, jouw eigen of ging om al pratend met elkaar. En ja hoor. Begrijp je wat er eigenlijk gebeurd was tijdens die vergadering? Ja, ja, ja ja. Dat was voor mij natuurlijk heel leerzaam en ook leuk.

[00:48:08]

En dat is wel wat. Straks zei er van hier nog geen schilderijen die spastisch zijn zo zwaar beladen met hun metalen en is ook zo. Het grappige is dus dat ik juist totaal andere beleving heb van onze partij. Dat het juist altijd ook heel gezellig. Ja, en dat de SP daar ook heel veel in doet. Dus we hebben grootse familiewagen georganiseerd waarbij we de hele dierentuin afvuurden en alle SP in Nederland met hun gezin konden komen. We hebben.

[00:48:38]

In Oss heeft de SP een politiek café opgericht, bijvoorbeeld waar je op zondagmiddag gewoon gezellig biertje erbij lullen over politiek, maar dan voor. Toegankelijk? Weet je wel. We organiseren sportwedstrijden als SP, samen met sportverenigingen of gewoon voor de ontspanning. Sport is belangrijk op cultureel gebied. Heel veel. In ons hebben we het vierde beeld. Eén keer per jaar gratis groot evenement, cultureel evenement. Dan is het weer een film. Dan is het weer dans.

[00:49:06]

Dan is poëzie altijd in samenspraak met de lokale ondernemers, met de culturele instellingen uit ons allemaal. Ter vermaak ook. Dus ja, het moet ook wel leuk zijn.

[00:49:19]

En dat maakt ook denk ik dat het al gauw een hechte club is, waarbij je ook ja dat strijden voor die idealen.

[00:49:27]

Dat dat voelt dan echt als een soort vanzelfsprekendheid. Dat is niet een soort zware politieke opgave ofzo. Daar zijn we gewoon mee bezig.

[00:49:35]

Ja, dat is gewoon wat jullie doen. Ja ja en die en die en die die biertjes in café Belle-Vue na afloop van die raadsvergadering.

[00:49:43]

Dat was eigenlijk jouw opleiding tot politiek en je je dan ook dicht bij je vader op een bepaalde manier, ondanks dat hij daar niet bij was.

[00:49:49]

Je hebt natuurlijk ook nog politicologie gestudeerd. Maar goed, maar uiteindelijk zit je aan dit soort dingen. Dit is dit. Is het veldwerkers, de echte leerschool? Dat is echter leerschool. Voelde je aan dichtbij je vader als je daar aan zat? In dat café? Nee, dat heb ik eigenlijk weer nooit zo, maar denk ik ook omdat. Euh ja, mijn vader natuurlijk landelijk bezig was. En dat was dan ook wel weer ver weg.

[00:50:16]

Maar dit was wel welzijns. Zijn dat homegrown? Dit wel. Dit was ook zijn voorsprong natuurlijk. Met exactheid heb ik nooit meegemaakt. Nee, maar daarom trapte d. V. V. Ik zat wel vaker met mijn moeder natuurlijk, die daar nog wel voor.

[00:50:30]

Zeker, maar juist omdat juist omdat hij daar niet meer was, maar dat wel het gezelschap was binnen en natuurlijk ook veel verkeerd had. Ja, dat wel.

[00:50:38]

Ja, dat wel. En het zijn ook de mensen die euh ja op de verjaardag kwamen. En zo weet je dus dat dat zijn euh, ook wel vrienden geworden. Ja. Ja en was het altijd was het je? Je hebt je altijd als een vis in het water gevoeld in dat. In dat politieke.

[00:50:59]

Euh, ja, ligt een beetje aan welke omgeving daar wel? Ja, de SP is wel zeker. En ook omdat het mooier was. Gewoon als dat je het politiek combineerde met euh ja misschien wat dat pragmatische gewoon dingen doen is. Een ander voorbeeld is van mijn moeder die in onze speeltuin heeft gebouwd omdat euh ja, er was geen speelgelegenheid in onze gemeente. Wilde geen zak doen. Nou, steek de handen uit de mouwen doen. Het zelf is een avond aan avond.

[00:51:27]

Of de deuren langsgeweest, geld verzamelt, vrijwilligers verzamelt, gigantisch speelparadijs gebouwd wat er nu staat. Echt ook van Ossenaren is met Ossenaren gebouwd. Maar het gevolg daarvan was ik was kind, dus ik ging altijd mee. Hij was voorzitter van die speeltuin stichting, dus hij moest het ook nog vaak na sluitingstijd allerlei administratieve dingen doen. Maar er werden ook festivals georganiseerd. En dan kwamen al die SPSS met hun kinderen die ook allemaal van mijn leeftijd waren. Wij waren daar allemaal en we hadden allemaal een taak, weet je.

[00:51:59]

De ene was lotjes aan het verkopen en de andere was suikerspinnen aandraaien. Een andere was weer iets anders aan het doen. Maar we werden allemaal ingezet en waar iedereen iedereen vond.

[00:52:09]

Het was ook gewoon zo ontzettend leuke tijd en daarmee ook zo vanzelfsprekend. En ook zo hecht dat je voelt dan bijna als familie.

[00:52:20]

Ja, zo komt het ook over. Ja, t komt ook als een hele hechte, misschien soms ook een beetje beklemmende van voor als als.

[00:52:28]

Als buitenstaander kan ik me voorstellen, maar wel heel euh, bij mekaar achtige partij over. Ja, het is euh ja, met elkaar dingen doen. Ik heb zelf echt nooit het idee gehad dat is iets beklemmend is, want je bent vrij om te gaan staan waar je wil. Ja maar ja, ik heb het juist altijd heel mooi gevonden om het politiek te combineren met ook gewoon in de praktijk doen. Ja, da's een beetje ja en niet lullen maar poetsen mentaliteit.

[00:52:55]

En dat dat. Ja, dat hoort wel bij ons.

[00:52:58]

Ja, welk deel van jou is ook bezig met je eigen soort geluk?

[00:53:02]

Ontwikkeling waar je heen wil is het is het idee alles idealen wat de klok slaat. Uhm ja, ik denk dat dat er euh, dat het in elkaars verlengde ligt. Is dat zo kunnen?

[00:53:16]

Ja, want daarom zei ik al dat dat strijden voor je idealen zie ik niet als een soort. Dat wordt in mijn rugzak geladen en vervoerd. Is dat nou zwaar?

[00:53:26]

Nee. Het kan niet anders. Dat hoort erbij dat het het voelt van mij vanzelfsprekend. Maar het voelt ook goed. Ik haal daar mijn voldoening uit en dus ook mijn geluk uit. Begrijp je? Het is niet een zware missie of een taak die op mijn schouders rust. Nee, ik voel dit als wat fijn.

[00:53:43]

Dat je dit mag doen. Ja, als je in deze omgeving zit dan denk ik dat ook heel vaak. Kijk, daar zijn ook zeker wel minder leuke kanten hebben. Net ook. Overigens ook heel vaak dat ik denk. Jeetje, wat kijk nou om je heen dat je in deze omgeving gewoon mag zijn en zo dicht bij het vuur kan zijn en zoveel hopelijk kan betekenen voor mensen.

[00:54:04]

Ja, hoe is dat? Hoe is deze campagnetijd voor je? Behalve dat het een gemankeerde campagne is? Nee, we hadden het even toen ik binnenkwam, hadden het er even over. Ja, dat is natuurlijk. Op pad gaan is natuurlijk zitten in jullie Dena als SP. Nou pas nu pas met de anderhalve meter mat. Ja, oh ja ja, die hebben jullie letterlijk die rollen weer uit de deur. En dan? Ja en een week dat mensen.

[00:54:28]

We krijgen er helemaal geen negatieve reacties op. Sterker nog, het omgekeerde. Mensen vinden het fijn.

[00:54:34]

Maarja, het is wel gemankeerd in die zin. Normaal zou je nu ook avonden doen. Debatten met scholieren op scholen. Nou ja, noem het maar op. Grote campagne activiteiten? Ja, dat is natuurlijk super gaaf. En het is nu allemaal niet ja, dus nu is het veel online. Maar ja, dat vind ik suf, want allemaal zenden. Wij zijn toch van het gesprek? Dus we hebben nu vooral geïnvesteerd in een groot telefoon team. Ja is toch een beetje checken best.

[00:55:01]

Maar het is nieuw en nog eens met een soort van gesprek. Ja, ik kan in ieder geval ook nog eens luisteren naar wat iemand anders te melden heeft dan alleen maar je eigen politieke boodschap zenden. Ja dus dat. Dat doen we wel.

[00:55:12]

Maar ja, het voelt wel een beetje. Zei ik als campagnevoeren met de handen op de rug.

[00:55:16]

Ja, voor ons als SP. Ja. Heb je zin in de debatten? Jawel, ja jawel. Kom er ook steeds beter in maak. Ik bedoel begin is toch als je hier net zit. Je hoort zo overweldigend en zoveel op je af en je moet in één keer van alles ook alles weten. Lijkt er wel succes. Maar nu ja, ik heb er wel heel veel zin in omdat ik ook het idee heb van uh ja, ik zit er goed in en ik ben er klaar voor.

[00:55:43]

En ik hoop vooral ook dat we natuurlijk nog iets uh en die uhm en die uitslag in die peilingen kunnen gaan veranderen. Want ja, kan beter.

[00:55:52]

Want ja, het kan altijd beter. Ook al je voelt stationeert al heel lang al eigenlijk een jaar. Niet alleen bij ons, maar ook bij andere partijen. Zie je dat kun je. De VVD staat hoog. Voor de rest gebeurt er eigenlijk niet zoveel in de peilingen.

[00:56:03]

Ja, is dat niet wonderlijk?

[00:56:05]

Dat zo'n partij die die eigenlijk in alles contrair is aan hoe jij het vindt dat het zou moeten zijn dat die dan zo populair zijn?

[00:56:14]

Ja. Ja, dat zeg je wat grijs. Dat is natuurlijk ook zo. Ja kijk, ik kan niet in de hoofden van mensen kijken, maar ik denk wel. En dat zijn natuurlijk ook wel de analyse dat de korona crisis dat hier wel een heel belangrijke rol in speelt. En dat Rutten als crisismanager ja de credits van de mensen heeft en toch ook wel nu leeft van ja ha. Laten we dit eerst maar even goed doorkomen. Geen grote veranderingen.

[00:56:46]

Dat snap ik ergens ook wel. En tegelijkertijd snap ik het ook helemaal niet. Als je inderdaad ziet wat er allemaal mis is, of het nou van toeslagen affaire is tot tot de huren die 35 procent zijn gestegen onder Rutte 2 deling die toeneemt. Euh, nou ja, noem het maar Roemer.

[00:57:03]

Maar opeens zou het allemaal van de daken willen schrijven. En de vraag is van hoe moet je het dan van de daken schreeuwen? Ja uh ik uh denk op een manier waarbij wij ook. Ik denk dat uh, daar probeer ik ook wel echt in te investeren nu bij ons dat wij ook nog meer gaan vertellen hoe wij dan willen mhu. Want kijk.

[00:57:23]

Punt was eerst stonden wij nou niet helemaal alleen, maar wel redelijk alleen met onze kritiek op het neoliberalisme en daarmee op de VVD. Maar die kritiek is steeds breder omarmd, dus daar staan we ook niet meer zo alleen in. Dus moeten wij ook denk ik nu nog beter dan we al deden onze alternatieven naar voren brengen. Want het mooie is natuurlijk omdat we al niet nu in één keer vlak voor de verkiezingen, maar al veel langer de kritische analyse op het neoliberalisme heb, is dat we ook de alternatieven al klaar hebben liggen.

[00:57:50]

Dat is leuk, want hebben hebben nou natuurlijk de afgelopen 20 jaar al over nagedacht hoe het dan anders zou kunnen? Ja, en dat is dus eigenlijk typisch een voorbeeld van hoe politiek ook niet altijd rechtvaardig is.

[00:58:00]

Nou, ik weet niet of het niet rechtvaardig is. Het is een voorbeeld van dat het dus absoluut geen automatisme is dat inderdaad wat je oogst wat je zaait. Ja, zo werkt dat volgens mij dus niet in de politiek. Nee, niet op niets zo n op n op die manier als zijn een automatisme. Dat is echt te makkelijk gedacht.

[00:58:16]

Ja ja. Ja, zo gaan die dingen in het leven. En dan moet je maar blijven strijden. Vertel nog even tot slot Lydian. Ik wil nog heel het verhaal horen over hoe het ging. Zoon Emile Roemer, hoe Emile Roemer jou ging proberen te winnen voor de politiek.

[00:58:31]

Waar was dat dan? Kwam je bij je thuis? Of uhm, de eerste keer of een keer dat het gelukt is?

[00:58:37]

De eerste keer? Ja, toen hebben we. Ik meen.

[00:58:41]

Maar dan moet ik echt in mijn geheugen graven dat wij hebben gezeten in Utrecht. Op het Centraal Station woonde toen in Utrecht. Ik werkte toen in Utrecht bij de FNV. Ja ja. En FNV had daar kantoor en dat was mijn uitvalsbasis. En euh ja. En toen hebben we daar is gesproken. De tijd heette het. Volgens mij weet het nog. De restauratie. Hoe heet dat? Ik weet niet of er nog bestaat. Symbolisch? Ja, op bepaalde plaatsen.

[00:59:10]

En natuurlijk, ik heb er wel echt al over nagedacht.

[00:59:13]

Maar uhm, ik vond dat je op dat moment met een ander gevecht bezig was.

[00:59:18]

Ja joh, ik zat middenin in die vakbond en we waren daar echt iets aan het opbouwen. En euh, en met een paar man begonnen. Uiteindelijk waren we met honderd man en grote campagnes waar ik dan verantwoordelijk voor was.

[00:59:30]

In de zorg en voor de schoonmaak en op Schiphol en rond de minimumjeugdloon. En die manier van werken. Ik vond het nog steeds trouwens heel belangrijk binnen de vakbond dat veel meer aan collectieve vakbonds macht wordt gewerkt als tegenmacht met mensen. Niet alleen voor de mensen, maar zeker ook met de mensen. Ik zat daar middenin. Ja, en ik voel me daar heel verantwoordelijk voor.

[00:59:54]

Roemer. Uh, vasthoudend.

[00:59:57]

Uh jawel, jawel, hij heeft zeker wel z'n best gedaan. En uiteindelijk is het natuurlijk wel gelukt. Weliswaar vier jaar later, maar toen is het hem wel gelukt.

[01:00:07]

Ja, dan heeft u ook moeite moeten doen of niet? Of was je toen eigenlijk?

[01:00:11]

Was je er toen gewoon? Ja wel. Nee, nee, dat zeg je wat. Want daar heb ik ook echt wel euh over nagedacht.

[01:00:17]

Ja, op het juiste moment was het ik zelf wilde. Kijk, ik had natuurlijk wel met m'n vader. Ook wel gewoon heel goed een beeld van wat het inhoudt en ook wordt het gewoon voor je leven betekend. En wat was dat? Dat is gewoon betekent heel veel.

[01:00:31]

Ja, namelijk dat ik je leven. Ja, absoluut. Je kunt dit niet als een gewone baan beschouwen ofzo. Dat is echt uitgesloten. Het is echt uitgesloten, dus je doet het of je doet het niet en er zit niks tussenin. Dus dat wist ik ook dondersgoed natuurlijk. Ha ha. Dus dat kwam er nog eens bij. Even los van dat mijn eerste punt was wel van goh kan ik bijna evenveel loslaten.

[01:00:53]

Ja, mijn tweede punt was ook wel van euh ja. Ga ik dat avonturen aan? Ja, wil ik ook dat overbrengen? Ja, ja, ja, in zekere zin wel ja.

[01:01:04]

En ook kan ik het wel.

[01:01:05]

Heb je het je kwalijk genomen dat hij dat offer had gebracht terwijl haar kind was? Omdat dat ook was ook een vanzelfsprekendheid. Ik zat in groep 6 in 1994, toen hij samen met Remi Poppe in Tweede Kamer werd gekozen. Dus dan groei je eigenlijk op met dat je niet beter weet dan dat het zo is. En ik weet niet Bergheim psycholoog, maar ik kan me voorstellen. Bij mij werkt dat in ieder geval zo dat dat voor kinderen. Ja, dat is dan de werkelijkheid.

[01:01:33]

En misschien pas later moment dat je zelf ouder wordt en je gaat terugkijken dat je dan pas tot Denisa zal waarschijnlijk. Nou ja, nou heb ik dat. Nu kan ik dat natuurlijk ook prima verklaren en invullen. Euh, ik denk als het maar zo.

[01:01:49]

Het lijkt me heel anders dat je als je vader niet was omdat je in de kroeg hing. Dat lijkt me heel anders dan dat is voor ouders ideaal aan het scheiden was. Maar ja, ook nu en voor zoveel mensen zoveel betekenen. Ik bedoel, in die tijd was het allemaal nog niet zo veel mail en en en en en dat soort zaken meer en mobiel dus wel. Natuurlijk woon nog thuis telefoon. Ja, wij stonden in het telefoonboek. Want ja zo hoorden dat natuurlijk.

[01:02:10]

Je bent tegenwoordig, dus je bent bereikbaar voor het volk. Dus iedereen had ons telefoonnummer. Heel Nederland kon gewoon. Jan Marijnissen maakte heel Nederland ook gebruik van ja, dat maakt heel Nederland gebruik van. Maar goed, Jan Marijnissen was nooit thuis en ik wel. Dus ik nam thuis de telefoon aan en negen van de tien keer was iemand die gewoon uit den lande belde met iets wat diegene aan mijn vader wilde vertellen. En dan? Nou, dan ging ik dan luisteren en dan netjes een briefje maken van die en die meneer of mevrouw heeft gebeld.

[01:02:39]

Die komt daar vandaan.

[01:02:40]

Dit is ongeveer het verhaal, maar dat maakte een briefje van maakt het briefje van ja ja, zo ging dat. Ja, en dan kwam aan het einde Victrix die briefjes. Ja, zo ging dat. Euh.

[01:02:52]

Maar dat is wel een beetje jouw opleiding in de idealen geweest.

[01:02:55]

Dat bedoelde ik net te zeggen van dat natuurlijk wel je omgeving geloof wel je omgeving je ontzettend vormt. Dat was natuurlijk wel mijn omgeving. Ik zal nooit vergeten dat ik, want iedereen wist dus ook waar we wonen.

[01:03:05]

Want stond ook een telefoonboek natuurlijk.

[01:03:06]

Ze kwamen ook gewoon aan de deur. Dat was de deur opendeed en stond een meneer. En die had zijn fiets tegen het hek gezet. En euh. Die kwam uit Drenthe. Die was uit Drenthe komen fietsen omdat die naar ons van Drenthe naar ons kwam fietsen. Want hij wilde Jan Marijnissen spreken. Nou, ik weet niet eens meer wat er was volgens mij. Probleem met de woningbouw of huur. Of werd zijn huis uitgezet of zoiets?

[01:03:30]

Ja, ja en dan maar. Dan denk je dus wel als kind hoeveel indruk maakt dat je zomaar neer komt op de fiets uit Drenthe? Nou, dat snapte ik ook nog wel dat dat takken eind was. Maar die persoon heeft dus zoveel vertrouwen in mijn vader dat die dat voor hem kan gaan oplossen. Ja, dat is het beeld dat ik als kind heb gekregen van de politiek. Dat zie je allemaal nog niet. Die politieke spelletjes en die tv.

[01:03:55]

Die zijn veel verder van jou. Ik liep mijn papa in de stad en dan zag ik hoeveel mensen hem aanspraken en hun ja, hun hoop eigenlijk zo bij hem neerlegde. Dat is wat ik. Dat is voor mij pure Lydian.

[01:04:08]

Wat een druk. Moet je dan op zijn schouders gevoeld hebben ook? A. Hij moet al dat dat dat leed is torsen. Of hij moet daar iets mee doen. Hij kan zich daar ook niet doof voor houden. Hij kan niet zeggen ja, zoals ik wel eens door beiden daar. Iemand die bij de Albert Heijn om geld vraagt dat je dat je gewoon eveneens knikt en en doorloopt. Dus dat kan niet. En tegelijkertijd ben je ook een soort publiek bezit.

[01:04:33]

Ja, dat is deels misschien waar. Je bent daar zelf natuurlijk ook bij. Je hoeft dat niet als het lijdend voorwerp amants ondergaan. Dat is natuurlijk ook onzin.

[01:04:42]

Nee, zeker niet. Dat hoort wel bij jullie taak. Opvatting van de politiek. Van een Kamerlid. Is ook gewoon. Dat is wat er gebeurt en ik ben er trots op. Eigenlijk is dat mag zeggen dat de SP kennelijk zo'n partij is bij wie heel veel gewone mensen dat gevoel hebben. En dat werd ook tegen hem gezegd van jij. Jij zit er voor ons. Weet je wel, jij strijdt tenminste voor ons. Ja, ik, ik zeg van Paul Poe Poe Nou, wat een last op je schouders, maar ik zag het filmpje als.

[01:05:09]

Als kind van wow, weet je wel. Dat is wel mijn vader die ja, zoveel betekent het leven van mensen.

[01:05:18]

New Kon Amazon ja. En nooit achteraan fiets gehad van euh, maar hallo. Je bent ook nog mijn vader, want dat was ook genoeg. Blijkbaar.

[01:05:31]

Nee, ja, ik, euh, nee, maar ik denk ook wat ik zei omdat het als kind is dat zo. En ik heb het altijd goed gehad. Thuis en je weet niet beter en je vindt er gewoon elke eigen weg. En ja, tuurlijk, ik zou misschien nog enig kind. Dus om je nog wat vaker alleen. Dus misschien dat je dan wat sneller? Ja, ik weet het niet hoor. Ik voel me in wat zelfstandige bent of zo.

[01:05:52]

Nou ja, weet je. Dat heeft ook. Heeft ook zo z'n positieve kanten.

[01:05:56]

Ja, daar zullen ook minder leuke dingen zijn, ook bij zijn ouders over de keuzes die je nu moet maken. Politiek? Of is het juist een onderwerp wat je ook een beetje moet euh.

[01:06:04]

Mijden thuis? Dan is een beetje dan ruzie krijgen, maar dat je ook je niet veel moet laten beïnvloeden.

[01:06:10]

Daardoor ja ik nou zeker ook door Corona hoor, zie ik ze eigenlijk nauwelijks nu. Euh. En ik spreek ze dus ook veel minder. Maar euh, ik ben ik bij mijn vader wel echt een terughoudendheid als het gaat over.

[01:06:25]

Hij is wel altijd beschikbaar voor adviezen, maar hij zal niet ongevraagd allerlei meningen de wereld in slingeren zo. Hij wil mij niet voor de voeten lopen daarin denk ik.

[01:06:34]

Hij voelt wel alles wel. Euh, nou, dat hoor ik dan via mijn moeder.

[01:06:42]

Volgens mij vindt u het soms zelfs wel spannend. Als ik wat moet doen, kan ik me voorstellen.

[01:06:48]

Ja, ja, ja, ik nu ook wel ja. Maar voor de rest gaat het daar dan eigenlijk. Euh, verrassend weinig over. Dat is wel grappig, want soms lees dan haat op de keukentafel in. Alsof wij veiliger dan de hele politiek zouden bespreken. Het is totaal niet aan de orde.

[01:07:06]

Het tegendeel bijna. Ja ja, als het al wat is dan is het hooguit practische dat ik ergens naar een programma moet dat in een studio is waar hij ook wel eens is geweest. En dat het dan gaat over wat een mooie plek is dat of wat je op dat niveau. Maar ja, daar heb je het dan over Marokkanen en in een gezin.

[01:07:21]

Ja, maar niet over hoe je Mark Rutte gaat draaien. Nee, nee, nee. Nee, nee, nee. Totaal niet. Nee.

[01:07:27]

Wonderlijk toch hoe het leven loopt nu in zijn oude werkkamer zit en die van Hans van Mierlo en Joop den Uyl?

[01:07:33]

Ja ja. Illustere voorgangers. En dat je dat je met dezelfde zelfde strijd bezig bent en tegelijkertijd dat ook weer helemaal op je eigen manier doet.

[01:07:42]

Ja ja, dat is wel mooi om af te realiseren. En deze al grote mannen, die zaten hier ook, maar die hebben ook zo vast en zeker zo hun overpeinzing overpeinzingen gehad hier in deze kamer.

[01:07:54]

Ja, zoals we die allemaal hebben. En dat denk ik wel. Dank je wel Lilian. Geen dank. Dank voor het fijne gesprek. Succes met anders wat er komen gaat. Dank je wel.

[01:08:08]

Dit was met Groenteman in een nieuwe normaal. Met Lilian Marijnissen Mijn naam is Gijs Groenteman maakte deze podcast samen met Daan Hofstee. U kunt zich abonneren op alle mogelijke manieren.

[01:08:16]

Kon ze een mailtje sturen, podcasts, het volkskrant.nl geef ons lekker veel sterretjes en volgers op Instagram.

[01:08:23]

Met Groenteman.