Hallo, ik ben Tamer stelling en ik schrijf voor de correspondent over niet menselijk leven denk beestjes vernuftige kwallen die wereldwijd mensen tarten, inktvissen die het lang voor de dino's al op aarde voor het zeggen hadden of zang evoluties in de walvis cultuur. Maar ook insecten, schimmels, bacteriën. Toch voel ik me niet eerder af wat al die natuur eigenlijk boeit. Tot een paar maanden terug. De biologen van de wereld hadden net een dik rapport uitgebracht over het omvallen van een miljoen dier en plantensoorten.

Het was overal in het nieuws toen een filosoof opstond en zei Ik zie het probleem niet. Het was Bas Haring. Hij zei Jullie vinden dat verdwijnen van biodiversiteit een probleem omdat jullie houden van al die soorten? Waarom werd jullie anders bioloog? En dat mag hoor, maar zeg dat dan. Kom uit voor je waardeoordeel. Je geen grootschalige paniek onder het publiek, terwijl met deze kaalslag prima te leven valt. Terwijl veel ingestorte ecosystemen er prachtig groen uitzien, sluiten vaak vals alarm en je helpt de geloofwaardigheid van de wetenschap om zeep.

Vooral dat laatste vond de filosoof erg interessant, dacht ik. Want los van hoe feitelijk juist het relaas van de filosoof verder was. Inderdaad, waarom boeit de natuur? Wat zijn die waardeoordelen waar een mens wel voor uit kan komen? Gelukkig, stelde Steven Arkel werd de goeroe van de sociale ecology eind jaren zeventig precies die vraag. Hij en de nog beroemdere bioloog Edward Wilson waren in de ban van het fenomeen bio vili, gedefinieerd als de aangeboren neiging om je aandacht te vestigen op leven en op leven lijkende fenomenen.

Bio Phileas uit diep verankerd zitten in onze genen het dat onze voorouders succesvolle overlevers gemaakt. Daarom zouden ook moderne mensen veel beter gaan op een flinke dosis natuurschoon. Maar waar we jullie ook vandaan komt. Callaerts typologie van negen soorten natuur waardering is een mooi startpunt voor de vraag waarom geven om natuur? De eerste vorm van natuur waardering is gebruikswaarde of wat doet de natuur voor ons? Zie de mens als waterige vleesjurk die draait op organische materie en de waarde van niet menselijk leven is evident.

We eten planten, dieren en schimmels. Darmbacteriën helpen de boel verteren. Insecten verwerken onze poep tot iets waar planten blij van worden. Planten en plankton zorgen voor die comfortabele 21 procent, zuurstof in de lucht, enzovoorts. Wie de natuur waardeert om het Life Support System dat ze is, houdt van de natuur om haar praktische materiële gebruikswaarde. Niet alle leven is nuttig voor de mens. Niet alle dieren hebben gebruikswaarde, zou de filosoof zeggen. Een hoop wezens kunnen we prima zonder bioloog onderschrijven dat een leefbare planeet is.

Planten, insecten, microben plus wat schimmels. De rest is extra. Maar vaak weten we niet goed welke wezens dan extra zijn. Dat levert wel eens problemen op. Eind jaren 50 beval Maurice toen alle vliegen, ratten, muggen en mussen in China uit te roeien. Hij noemde het de Vier Plagen campagne. Wat bleek? De mussen die het graan van het volk aten, aten ook massa's insecten. Zonder de mus hadden die insecten nu vrij spel. Zwermen sprinkhanen verzwolgen het land.

En niemand had nog rijst toxinen uit ellende uitgeroeid, mussen terug importeerde uit de Sovjet-Unie was het al te laat. Resultaat 36 miljoen Chinezen stierven de hongerdood. Nu had ze Dương wat rustiger kunnen beginnen met die Tiemessen, maar sowieso geld. Het is moeilijk te doorgronden hoe wezens in hun ecosysteem interacteren. De visquota praktijk is daar een goed voorbeeld van. Elk jaar proberen visserij biologen te berekenen hoeveel ton van een bepaalde vissoort maximaal gevangen kan worden, opdat deze vis ook in de jaren daarop nog te vangen valt, opdat hij niet overbevist is.

Maar dan zwemt opeens een naburig populatie hongerige zeehonden langs, of een parasitaire infectieziekte steekt op of een bepaald soort visvoer verdwijnt. Een nauwkeurige manastir kabeljauw populatie stort alsnog in op vissers. Zich aan quota houden of niet deel in zo'n wirwar van verhoudingen, maar eens labels als nuttig uit. Bovendien zit Nutt soms in een onverwacht hoekje. Neem onze geavanceerde biomedische industrie, die totaal afhankelijk is van een 450 miljoen jaar oude krab. Ja, echt tegen krab. In zijn babyblauw bloed zitten namelijk Amiibo site, een soort witte bloedcellen die een reactie op bacterie dealtjes, een enzym afgeven waarvan het bloed meteen gaat klonteren.

Zo schakelen ze gifstoffen uit. Met dit bloed controleren we inmiddels. Allerlei medisch materiaal als medicijnen en implantaten op verdwaalde restjes bacterie. Eerder gebruikte daar levende konijnen voor. Maar dankzij de lauwe test op crab basis voldoen reageerd buisjes bloed ook. Veel mensen danken hun leven aan het prehistorische beest, maar dat de krab zo nuttig zou zijn hadden we tot 1953 tot de ontdekking van het wonder bloed nooit gedacht. Twee naturalistische waarden of in vervoering door natuur? Haaks op dit idee van de natuur als gebruiksvoorwerp staat het houden van de natuur om de natuur zelf.

Mensen maken boswandeling en gaan strandjutter en rijden naar Schotland. Ze kopen tentjes bij de bever en genieten van ruisende bomen, glinsterend water en shilpa de vogels. Deze naturalistische waardering voor het niet menselijke ontstaat volgens Callaert door direct contact met de natuur. Het is de soort diepe waardering die ik voelde toen ik bijkans van een berg af regende in Corsica en ineens een helder oranje gele salamander vol vlekken vlak voor mijn voeten doodgemoedereerd een natte steen opstapte. Zat ie dan in onze salamander heet.

Het bleek een Corsicaanse vuursalamander en ik heb nog dagen salamanders gesukkeld. Oftewel je komt wezens tegen en je wilt meer van ze weten. Kenneth spreekt van fascinatie, verwondering en eerbied van een intense nieuwsgierigheid, een drang om de natuurlijke wereld te verkennen. Als kind kon ik uren naast de kooi van mijn oom Pino Grasparkiet staan, één vraag indachtig. Jij zit water en zaad om in witte veertjes. Hoe dan? Er zit ook een hang naar het onbekende in dit type waardering.

Deze zomer sprak ik bomen bioloog Olof E-banking van Naturalis over zijn levenswerk het digitaliseren van alle bekende soorten en hun data in de online database, de Catalogue of Life. Zegt hij halverwege het gesprek opeens. Ergens vraag ik me wel af hoor. Stel dat we alles op deze wereld kennen. Is er dan nog wel zo spannend? Dus we zijn heel erg bezig om alle soorten in kaart te krijgen? En tegelijkertijd hoop je dat je nooit op dat punt komt?

Vroeg ik. Misschien niet. 3. Intellectuele waarde is complicated. Laatst zag ik een econometrische wild enthousiast zijn over mieren. Ze had ontdekt dat mieren het antwoord hebben op één van s mans grootste ergernissen in de file staan. In de nieuwsbrief van onze correspondent ontcijferen de econometrische. In kwestie stond dat mieren niet vast lopen in een bottleneck, zoals mensen dat wel doen bij de uitgang van een concertzaal. Zeker tien procent van de mieren blijft namelijk stilstaan, soms wel twintig minuten lang, opdat de rest kan doorstromen in ordentelijke rijen.

Voor enkele mieren duurt de weg zo wat langer, maar het meer volk als geheel bespaart een hoop tijd. Hetzelfde zie je als mieren infrastructuur aanleggen, tunnels graven gaat sneller. Als niet elke meer zich overal mee bemoeit. Dus doet 30 procent van de mieren 70 procent van het werk. Was de mens maar zo chill als de mier, verzuchtte zijn vrouw mijn punt. Soms kan waardering voor de natuur opborrelen. Na een koude, objectieve bestudering ervan, omdat organismes iets slim aanpakken, niet omdat ze pluizig zijn.

Ook biologen voelen dit soort intellectuele waardering voor complexe beestjes. Ik zal nooit het podium vol stralende entomologen in Paradiso vergeten. Toen één van hen verhaal hield over het onmogelijk kleine brein van de sluipwesp. Of hoe enthousiast biologen in Barcelona werden van de onzichtbaarheidsmantel van de mannelijke Saviour. Dit miniscule roeibootje kreeftje heeft ontelbaar veel zeshoekige kristallen in zijn cellen, waarmee hij de intensiteit en de kleur van het licht dat zijn lijf weerkaatst aanstuurt. Japanse vissers noemen een zwerm CS4 wel tiramisu of je wildwater.

Het ene moment onzichtbaar, het andere moment iriserend in alle kleuren van de regenboog. Mocht er nog nanotechnologie dromen van onzichtbaarheidsmantel als Ala Harry Potter, ziet de zee Servier. Dus word je blij van het vernuft van cellen van grotere organismes of juist van hoe ingenieuze alles samenhangt in een ecosysteem. Denk bestuiving, zaad, verspreiding, parasitisme, predatie, ontleding. Dan is dit jouw natuurwaarde hoekje.

4. Esthetische waarde. Velika diepzeeboringen. Maar de grootste waardering die de natuur ons ontlokt is waarschijnlijk die voor haar schoonheid. Herfst in Noord-Italië, gouden uur op de kliffen van Normandië. De koraalriffen in de Indische Oceaan. Wat mensenhanden kunnen maken komt toch vaak niet in de buurt bij de Rouveen. Al heeft menig maker zijn carrière gewijd aan toch tenminste een benadering. Eén van mijn favorieten is de Tsjechische glasblazer Leopold Placca. Plattekaas stond eens bij avond op de boeg van een schip, alwaar hij radeloos verliefd werd op de lichtgevende kwallen die rond in het water.

Onder hem als verdronken sterren, helder schijnende met een scherp groen licht. Onbeschrijfelijk mooi, schreef hij in zijn dagboek. Alsof de kwallen hun betoverde waarnemer wilden meelopen naar het rijk der feeën. Uiteindelijk maakte hij met zoon Rudolph meer dan 35 100 modellen van ruim 800 soorten kwallen, zeenaaktslak en inktvissen, wormen, slangsterren, zeekomkommers en anemonen, allemaal van glas. De blauwzuurgas voerde daartoe een uitgebreide correspondentie met de grote biologe uit hun tijd, waaronder de Duitser Ernst Haeckel, die zelf door zijn natuur pletten.

Boek Kunstvormen der natuur vol algen, schelpen en koralen niet alleen als belangrijk wetenschapper te boek stond, maar ook als begenadigd illustrator. Hqos diepzee platen inspireerden weer eindeloos veel andere kunstenaars, in het bijzonder die uit de art nouveau periode, maar nog altijd zijn er ontwerpers die hqos tekeningen van bijvoorbeeld Radio Laridae omzetten in wonderlijke lampen. Dan heb je de kunstenaars die natuur tot leven wekken in animaties, zoals de Nederlandse animator Michael Dudok de Wit in zijn grandioze film The Red Turtle.

Het verhaal is gebaseerd op een onderwater ontmoeting tussen Dudok de Wit en een echte schildpad bij het eiland Ludiek. Al was ik met name onder de indruk van Dudok grapjes die een kleine bijrol speelden. Parmantige dribbelen zit door alles is heen, met bamboe blaadjes, stukjes fruit en dode vis immer zijwaarts. Vijf symbolische waarde, het bijenvolk als ideaal. De natuur kan ons ook idee geven van hoe dingen horen te zijn of wie we zelf graag willen zijn. Zo zagen christenen allerlei betekenis in de natuur.

Sterker nog, God zette de dieren speciaal op aarde om de mensen te leren hoe te leven. Die lessen werden genoteerd in een boek dat lange tijd net zo populair was als de Bijbel. Het beste Riom wil weten hoe een karaktereigenschap als trouw eruitziet, bestudeerde hond pure onschuld. Zie Het Lam. Of hoe word je een goed prediker? Zie de OS. Want net als de OS ploegde Prediker de grond van het menselijk hart om om zaadjes te planten van hemelse betekenis.

Handlangers van de duivel konden dan weer te rade bij het bokje, een koppig wulps dier met ogen zo vol lust dat ze er scheef van staan. Ook relaties tussen dieren waren leerzaam. Het bijenvolk stond symbool voor de ideale samenleving, eigenlijk al sinds de oude Grieken met een sterke koning aan kop en gedwongen werkt bij eronder, die zonder enig onderling conflict onverdroten richting een gezamenlijk einddoel ploeterde. Geestig, want bleek de ideale samenleving vrijwel geheel uit vrouwen te bestaan. Alle werk bij zijn vrouw met aan het hoofd een koningin, weten we nu.

Een bijenkorf kent helemaal geen koningen, bijhebben wel mannetjes de darren, maar die zijn vrij nutteloos. Toen Aristoteles de man bij bestudeerde, dacht hij zelfs dat het parasitaire bijen waren van een geheel andere soort. Het enige doel dat een dag dient, is het bevruchten van die koningin. Daartoe krijgt hij haast nooit de kans en bij het orgasme explodeert hij letterlijk. In weerwil van christelijke symboliek is de man bij dus geen heerser, maar een luxeproduct voor eenmalig gebruik.

Afijn, zolang er denkers zijn die de mens aan zichzelf willen uitleggen, zullen ze dieren gebruiken om dat te doen. Zoals recentelijk de Canadese rockster psycholoog deed met de kreeft en het winterkoning. Je zelf wacht ik nog op de grote geest die een parallel trekt tussen het neoliberalisme en de Aziatische bladluis. Die zijn baby's purist om gaten mee te dichten in de muur. 6 Humanistische waarden de pil van je leven. Kijk, ik woon nu twee jaar met haar samen.

Ze kost me al met al zo'n 20 euro per jaar. Ze is schitterend, mooi en grappig. Ze is aanhankelijk, maar niet behoeftig en ze ruikt goed. Het maakt haar niet uit hoe laat ik thuis ben. Ze praat niet in de ochtend en we hebben haast geen ruzie over wie welke pagina's van de zondagskrant krijgt. Tot zover de schrijver Martin Windroos. Toen hem gevraagd werd waarom hij zijn Londense flatje deelde met een EL. Keller noemt dit de humanistische waardering voor de natuur.

Dat is de waardering voor meestal dieren, soms bomen die in mensen ogen evenveel waard zijn als medemensen. Denk de gezelschapsdieren, Deepack, ezeltjes, blindengeleidehonden, De Jacht, valken. De dieren die we in huis nemen, zoals katten en regelrechte ecologische ramp voor het leven om onze huizen heen. Het moet gezegd waar we al onze knuffel behoeftes op botvieren. Maar het kunnen ook wilde beesten zijn, zoals Sirocco DKK Peau, die menig hart stal na een sekstape met de cameraman van komiek Stephen Fry.

KK PO's hebben inmiddels eigen Twitter kanalen waar Cacatua onderzoekers dagelijks filmpjes van cacaoboon uploaden die door duizenden liefhebbers op de voet worden gevolgd. Kijk, kapo Twitter is momenteel in rouw omdat de kijker PO's kampen met een hardnekkige schimmelinfectie. Hele websites zijn gewijd aan het verslaan van de band tussen mens en dier. Met vrijwel altijd als moraal van het verhaal dat dieren veel menselijker zijn dan we denken. Of wat een band met een dier de mens zo brengt. Rust, zelfvertrouwen, vreugde.

Een hoge tolerantie voor poep. Ik surf vaak naar mensen die er websites the dodo succesnummers. De gepensioneerde metselaar en de loyale pinguïn Dinh Diem die jaar hooi komt zeggen de duiker die al 20 jaar bevriend is met de wilde haai Emma, die houdt van aai over haar bol, en de huishond Bree, die graag bedden opmaakt in de ochtend. 7 Morele waarden de ethiek van natuur liefde. Nog even naar de filosoof die zei dat we een hoop dier en plantensoorten best kunnen missen.

Ik vroeg een ecoloog die zich bezighoudt met bodemleven wat hij ervan dacht. Hij zei Voor zover we weten is het leven op aarde het enige dat we kennen in het hele universum en voor het eerst ook in het universum. Het is haast magisch dat het kan. En wie zijn wij dan om te zeggen dat we ook wel met wat minder complexe biodiversiteit af kunnen? Ik vind dat een raar, nihilistisch uitgangspunt. Zouden we dan ook met de helft van de muziek, kunst of archeologische opgravingen kunnen doen?

Keller zou dit een moralistische waardering van de natuur noemen. Hij beschrijft hoe je de natuurlijke wereld ook kunt zien als een levend bolwerk waarin alles verbonden is. Hij citeerde Indiaan later Standing Berg. Wij zijn van het land en het land is van ons. We houden van de vogels en beesten die met ons op dit land groeiden. Ze dronk hetzelfde water als wij en ademde dezelfde lucht. We zijn allemaal één in de natuur. Dit indachtig was er in ons hart een grote vrede en een bereidwillige vriendelijkheid voor alle levende, groeiende dingen.

Een moralistische waardering van de natuur is reden om je af te vragen welke verantwoordelijkheden je hebt en niet menselijk leven of wat je aan natuur wilt behouden en wat niet. Neem de opkomende emancipatie van de dieren in overweging kan zijn. Leuk wordt dit voor chimpansees, dolfijnen en eekhoorns. Maar in het gehele dierenrijk vormen zij als gewervelde diersoorten slechts een topje van de ijsberg. Een knuffelbare procent. Hoe zit het met de kreeften? De kwallen en de kakkerlakken? Is dier emancipatie geen schijn emancipatie te noemen?

Als die er alleen is voor ons soort beestjes? Acht dominerende waarden. De mens als controlfreak. Biofilm betekent niet per se een positieve houding ten opzichte van natuur. Evolutionair gezien is het vermogen om andere levensvormen rond te krijgen ook van groot belang. Hoe verklaar je anders een vijand met klauwen? Hoe domesticeren je anders koeien? Maar die behoefte andere levensvormen te domineren, schept eveneens een sterke band, meent Callaert. Er is geen beter voorbeeld van onze dominerende houding ten opzichte van de natuur dan ongedierte bestrijding insecten vernietigen.

De helft van ons eten voor het onze bord bereikt en dat betekent oorlog. Ik daag iedereen uit om net zo genadeloos te reflecteren op het leed dat er vermeend ongedierte berokkenen. Als de entomoloog Jeffrey Lockwood doet in zijn essay Tobi Nest. Samenvattend Lockwood onderzoekt sprinkhanen. Hij houdt van ze kent ze als zijn broekzak en kan liggend op zijn buik dagenlang kijken naar hoe hun kleine cakejes gras herkauwen. Toch doet hij er miljarden elk jaar weer. Dat is zijn werk, het verfijnen van insecticiden.

En aan die discrepantie gaat hij langzaamaan kapot. Zijn essay is geen anti landbouw verhaal, maar zegt eerder Als we de aarde dan toch domineren en dat is evident het geval, kunnen we dat dan niet wat beter doen? Lockwood legt uit. Er bestaat geen alomvattende oplossing voor het universele dilemma dat we moeten doden om te kunnen leven. De mens hoeft dan ook niet te stoppen met plagen, bestrijding en gif. Hij zegt. Ik pleit er eerder voor dat wetenschappers en consumenten diep, eerlijk en serieus nadenken over wat ze doen en hoe ze incrementele minder schade kunnen toebrengen aan andere mensen.

Toekomstige generaties en andere soorten. Ik wil anderen niet vertellen wat ze moeten denken. Ik wil slechts dat denken. Hij poneert de hamvraag wanneer is moordden verantwoord? Wat is Killing wil? Westerse samenlevingen zijn wars van discussies over de dood. Hoe zit dat met discussies over moorden? Negen negatieve waarde insecten in je anus. Vaak willen we ook iets of iemand overheerser uit angst. De mens leert het snelst angstig te zijn voor dingen die totaal niet op ons lijken, zegt entomoloog Luc Woedt.

Het is makkelijker een kind te leren gruwelen van iets dat glad en slijmerig is dan van iets warms en zacht. Kinderen zijn ook alerter op wezens met of te veel poten, zoals insecten, of juist te weinig zoals slangen, blijkt uit onderzoek. Maar ook minachting en angst zijn uitingen van grote betrokkenheid. Zo walgen veel mensen van ongewervelden wel associëren ze met rottend vlees, de dood, ziektes en ontlasting. Met ongebreidelde voortplanting en een ongezond gebrek aan respect voor persoonlijke ruimte.

Ze zitten in ons schaamhaar in onze anus. Een Britse vrouw voelt na een bezoek aan de Ivoorkust iets friemelen onder een wond aan haar buik en merkt dat vliegen larven zich hebben ingegraven onder haar huid, lees je dan in de krant. Maar goed, iedereen heeft duizenden insecten in zijn gezicht wonen. Volgens Callaert zien voorstanders van natuurbehoud deze afschuw van natuur als misplaatst, als bron van klakkeloos en destructie. Hij citeert een groot bioloog. Wat wij wel de vooruitgang van de westerse samenleving noemen, is vanaf het oogpunt van de mier slechts het voorwaarts van de grote vernietiger.

Maar genoeg natuur verdient onze huid ook, zou je zeggen. Met de opkomst van de industriële landbouw werd elke insecten plaag een dure grap en eind negentiende eeuw ontdekten er verbanden tussen ziektes en insecten, zoals malaria en de mug. Daarnaast had zelfs de grote Wilson himself, Mister Bio Vili, een regelrechte hekel aan spinnen en verachtte hij klein leven in de oceaan. Dan zei hij De Levende Zee zit vol met miniatuur gruwelen die zijn ontworpen om bezoekende biologen in korte tijd te reduceren tot aminozuren.

Keller concludeert De angst voor verwonding of een gewelddadige dood zal altijd tot het menselijk repertoire en reacties op de natuurlijke wereld behoren. Terug naar de filosoof. Kom uit voor je waardeoordeel, sommeerde hij de biologen, waarop ik me probeerde voor te stellen hoe dat uitkomen voor waardeoordelen er dan uitziet. Hoe verwoord je de waarden die je aan natuur hecht op een zuivere manier? Stel, ik maak me hard voor hun thuisplaneet met deze krabben. Dan is dat niet alleen om nuttig hun bacterie dodende babyblauw en bloed, maar ook intellectueel omdat ze ogen hebben in hun staart en beter zien in het donker.

En omdat ze er al 450 miljoen jaar zijn en ik me graag voorstel humanistisch wat ze hadden opgepikt als ze aan geschiedschrijving deden. Dit alles maakt bovendien dat ik esthetisch tegencoup echt heel mooi ben gaan vinden. Die gekke mini tanks met sabels staart en ik er dus dominerend graag eentje op mijn zant hoop op mijn bureau had rondscharrelen. Al is dat waarschijnlijk moreel geen best leven voor een ongewervelde gigant. Sowieso denk ik dat de collega's op mijn werkeiland negatief! De twaalf potige cinefiele schorpioen slecht zullen trekken, want een tegencoup is helemaal geen grap.

Ze zijn familie van de trilobiet, wat hun er nog prehistorische maakt. Ze overleefden alle grote extinctie golven tot nu toe. Dus als iemand nog symbolisch een toonbeeld van volharding zoekt, veel beter dan die eeuwige Lou. Al miljoenen malen schuifelde ergens ver weg hoorders tegenkrachten strandjes op die precies onder een goede hoek staan ten opzichte van de zee, samengebracht door een hemel kaerts van ultraviolet licht van maan en sterren om samen per vrouwtje 100.000 eitjes te bevruchten. Ik blijf het verbijsterend vinden naturalistisch, hoe al die organismes hier samen met ons op dezelfde planeet kunnen zijn en de dingen toch zo totaal anders doen dan wij ze doen.

Nu ben ik transparant geweest. Rest de vraag welke waarde is hier doorslaggevend in een besluit tot Kruipuit of een krap overstijgende zin? Welke waarde moet in het geding komen voordat wetenschappers paniek mogen zaaien over de staat van de natuur? En op basis van welke waardes vinden we dat een vals alarm? Dit stuk verschijnt ook op De Correspondent. Wil je meer weten over de niet menselijke wereld of meepraten over de waarde van natuur? Ga dan naar www. Punt, De Correspondent panel, slash tamer stelling en word lid.

Dank voor het luisteren.