Transcribe your podcast
[00:00:00]

NPO Radio 1 cast tot cast Dit is de stemming van Vullings en Van der Wulp. Heel eerlijk. Het is natuurlijk allebei waar. Ik wil ook eerlijk zijn in dit gesprek. De politieke podcast van EenVandaag en de NOS. Ja, dat doen de kennis en algemene ontwikkeling. Zou zonder. Xander van der Wulp en Joost Willys. Oh uh, vanavond. Welkom bij podcast De Stemming. Iedereen is lekker bezig met de campagne, zou iedereen het inmiddels doorhebben en denk je dat er verkiezingen aankomen?

[00:00:44]

Op hele korte termijn?

[00:00:46]

Ja, het is het komt nog niet helemaal los. Ha nee, maar er waren wel al twee debatten. Natuurlijk het onvolprezen Radio 1 debat met dertien lijsttrekkers en ook het RTL debat was er waren de grootste zes partijen aanwezig waren.

[00:01:00]

We bespreken in deze podcast wat er opviel en een heerlijk Nederlands onderwerp de doorrekening van de verkiezingsprogramma's door het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving. Ja, politiek achter de komma. Wat lelijk? Ja, wat leert de kiezer daar precies van? Een volledige campagne dus in deze podcast. En natuurlijk raden we ook nog een kandidaat. Zeker wat voor jou op deze week zonder. Nee, ik heb een paar dingetjes uitgekozen. Uhm, Mark Rutte. Die is heel actief op de socios.

[00:01:30]

Daar gaat ie met de politieagenten in gesprek met zorgpersoneel, met z'n eigen achterban. Horeca ondernemers. En laten we eerst even naar hem luisteren. Ik moest hier even lachen om de lijsttrekker van de VVD, Jelle Van Kun je iets zeggen?

[00:01:45]

Anders ben ik niet op mijn oortjes. Goed bekken. Ja, hij doet het toch helemaal? En dankzij jullie allemaal zijn ik heb er erg op verheugd. Enorm respect voor jullie doen. Ik kijk, wie zouden ze als eerste iets euh, iets willen vragen of opmerkingen? Wie zou willen beginnen? En allemaal iemand een beurt geven. Toen keken dus ongeveer tien, euh, bijna allemaal vrouwelijke zorgmedewerkers verschrikt de camera in van het zoemer apparaat. Die hebben die die die.

[00:02:16]

Die denken net zo slecht als jij dus allemaal. Ja, ik vond het. En verder viel me het achtergrond je op bij Rutte. VVD heeft een studiootje gebouwd voor dit soort sessies en dat is met een lichtblauwe achtergrond je met daarop dan samen sterker verder. Maar dat lijkt precies op het decor van de korona persconferenties. Hebben we ze gewoon nagebouwd?

[00:02:37]

Ja, maar zo weet je wat het is. Ik heb ooit een keer voor de politieke junkies in de balie. Ja, toen heb ik een keer me verdiept in die achtergrond. Schermer die bij internationale top hebben Abete. Iedereen die zeggen een persconferentie geeft heeft zo'n scherm. En die zijn sowieso vaak lichtblauw. Want dat schijnt in de psychologie dat strikt voorgeschreven. V. En vertrouwenwekkend te zijn. Gezag uitstralende kleur.

[00:02:59]

Ja, en je weet van de persconferentie van de minister presidenten staan altijd die varens, die grote bloemen potten die staanders. Daarnaast hebben ze ook in het VVD studiootje.

[00:03:09]

De bijgeplaatst daders hebben m echter weer. Ze proberen dat gewoon toch te doen alsof ie premier is. Ja, wat me verder nog opviel. Deze week hebben we bij de NOS elke dag een lijsttrekker te gast. Maandag trapten we dat af. Euh, Sherry Bodega was de eerste lijsttrekker en hij zou er om kwart over acht moeten zijn. Maar om drie voor acht kreeg ik een telefoontje dat ie niet zou komen. Hij was ziek. Sjiek ja, dat kroonland.

[00:03:32]

Nou volgens de Korona regels. We mochten niet komen maar had. Die avond tevoren had ie nog een foto op Instagram geplaatst dat ie met Gerard Joling zat te knuffelen. Dus ik dacht die is gewoon te laat naar bed gegaan. Maar terwijl we eventjes met Gerard Joling kan je enorme hoofdpijn van krijgen.

[00:03:47]

Ja, weet jij toevallig van na? Na een keer een show van Jinek? Ja, maar goed, daarover geef ik nu niet de de details. Uhm, en die voorlichter zei toen op een gegeven moment van oh wacht tijdens het gesprek. Euh, ik heb je zo. En toen zat ie ineens toch in de auto. Veel te laat. Maar ik hoorde m op de achtergrond. Toen nog. Vandaar. Het komt allemaal goed. Xander komt allemaal goed en ik ben mijn stem voor de radio aan het oefenen.

[00:04:12]

Papa, papa, mama of papa? Ja, ja, ja. En toen kwam de heer nog binnen. Vlak voor. Had ie wel geslapen? Denk je dat ie nou gewoon helemaal in het feestje met Gerard Joling had? Wel iets geslapen? En euh ja, op z'n punten. Hij wist ook nog steeds zijn belangrijkste punten. En hij? Euh, hij last me een beetje de les tijdens dit euh. Dit fragment uit de Facebook Live sessie bijvoorbeeld.

[00:04:35]

Esperanza die vraagt mooie naam trouwens. Esperanza, dank je wel voor je vraag. Ja, inderdaad helemaal Esperanza uit de hoop ook de vrouw waar Candide in het sprookje van euh, van Voltaire euh, verliefd op wordt. Dus dat is mooi. Waar haalt u dat toch allemaal vandaan? Nee.

[00:04:53]

Ja, dat noem je kennis en algemene ontwikkeling zonder burn outs op je neus. Ja, dat werd toen. 1. Op de Instagram van de jongere uh en V.D.E. Werd dat geplaatst met zo'n euh, fuck live zonder brilletje over sherry enzo. Ik was getest.

[00:05:11]

Ja, weet je nou bleek. Nee, Voltaire is Candide. Ja, komt er helemaal geen Esperanza voor. Maar dat is vaker wat je rebooten. Dat ie dus dit soort dingen doet. Ja, dat heb ik voor die historische filmpjes gemaakt over over Nederland. A historici. Die halen daar per filmpje ongeveer 10 fouten uit. Dus ja, daar zijn bluft. Ja, je zou het niet zeggen. Nee doet ie anders nooit. En omdat er vorige week zo'n leuke euh campagne meezinger hadden.

[00:05:37]

Euh, nog weer effe eentje. Euh, ook weer voor het CDA. Een CDA lied van carnaval zanger Harry Wesselink.

[00:05:43]

Zo nog. Jochi was door zijn moeder Brock uit de liefdespad als hoofdprijs lopen, maar het parlement is wat zirkoon, tuin, bosareaal in Nederland.

[00:06:07]

Ja, dat kan niet meer stuk. Nou, daar gaan we het zo nog over hebben. Over de hele Jaguar Sellink. Ja, hij is bekend deze Carnarvon zanger van jouw Pussy. Mijn passie. Maar nu dus dit CDA lied mijn hemel. Ja, wat viel jou op jou en mij? Viel op dat t w eigenlijk een hele rustige week was. Ik heb heel veel goeie campagne interviews gehoord bij collega's. Maar GB s ochtends vroeg trouw ook ook.

[00:06:33]

Ja, ga ik het over hebben? Neem maar gewoon het zeggen. We hebben heel veel interviews mee, maar ook ook Tijs van den Brink. We werden later op de radio. Veel goeie interviews, maar toch. Het campagne gevoel wil maar niet los komen en het electoraat wil maar niet in beweging komen. Althans, dat vinden wij leuk als dat gebeurt. Hoeft natuurlijk niet, maar daardoor had ik deze week gewoon tijd om ook weer eens wat anders te doen.

[00:06:52]

Gewoon niet campagne, niet Coronet dan. Nou, houthakken. Met Pechtold? Nee, nee, je weet. Een paar weken geleden vertelde ik over die generaal pardon is uit 2007. Waarvan er 10.000 nog steeds geen paspoort hebben omdat ze de regels om steeds aan t wachten nog steeds te wachten omdat ze de regels om een paspoort te krijgen in 2009 hebben veranderd. En dan moet je dus een geboorteakte uit je land van herkomst laten zien of een paspoort. En daar werken die landen van herkomst niet ermee.

[00:07:17]

En dan krijg je dus geen paspoort, dus ben je legaal in Nederland, maar krijg je nooit een paspoort. Met alle gevolgen vandien voor wat je uitgevonden dader is. M en een motie aangenomen.

[00:07:26]

Begin februari op instigatie van SP en CDA ruime Kamermeerderheid voor Broekers-Knol moest dat gaan uitvoeren. Broekers-Knol Ja, en die lieten een en briefjes ze van de week naar de kamer van. Ja nee, ik moet toch nog een onderzoek laten doen. Want ja, misschien zijn er wel knelpunten. Ja, en daar zijn SP en CDA nu super boos over en zeggen knelpunten knelpunten. Dit is al vier keer onderzocht. Dat is heel makkelijk om te regelen, dus dat dat kan nog wel eens oplopen.

[00:07:54]

Ja, dat dier is dus al een knelpunt. De rest is al een knelpunt dat ze dus door de motie niet snel genoeg uitvoert. En de ja dus. Nou ja, dat dat kan het dan nog een campagne ding gaan worden? Ik, ik, ik. Ik heb daar eens over zitten na te denken. Ik denk dat weinig partijen hier iets mee denken te winnen. Ja, het zou denk ik. Maar wat voor het CDA, SP?

[00:08:13]

Denk ik niet dat het een speerpunt is in de campagne? Dan zou het eerder bij GroenLinks en D66 moeten.

[00:08:18]

Maar toch leuk om te weten dat het een knelpunt is. Ja en nou ja, omdat ik dan toch die campagne interviews aan het luisteren bent. Bijvoorbeeld s morgens vroeg het Radio 1 Journaal. Dat deed ik vier jaar geleden. Nu zit daar een nieuwe knul, een nieuw knulletje en een nieuwe knelde die doet. Dat doet het best. Leuk, lekker fris. Samen met Jurgen van den Berg zaliger. Dat doen. En ik. Gisteren zat hier ons onze premier.

[00:08:37]

Toen moest ik erg lachen, want hij. Hij wilde de lijsttrekker van de VVD zat. Heeren ja, de lijsttrekker van De V. En hij wilde nog niet formeren. Maar hij gaf toch een leuk inkijkje hoe hij tegen bepaalde linkse partijen aankijkt. Later was er helaas niet meer hebben gezegd twee partijen willen we echt, nu nog niet. Bedoelt u bijna dat na 17 maart wel toch? Ja, we hebben de vorige keer ook een poging gedaan het formeren dan alleen.

[00:08:57]

U heeft gezien wordt afliep. Euh. Wij hebben drie. De vier, vijf weken gesproken. En toen kwamen bij. Het eerste probleem dat was het vraagstuk van de migratie liep meteen vast. U had niet dus de vraag, maar het was al net gezegd dat u niet met de PVV en met vormt. Het is de vraag of dat ook gewoon goed? Zeker. Maar de vraag met ook GroenLinks kom je aan tafel en ik denk dat nu veel belang.

[00:09:13]

Jesse Klaver? Ja, maar de vraag is is dat dezelfde GroenLinks Jesse Klaver als 2017? Dan word ik heel somber.

[00:09:18]

U mag nog een vraag stellen aan degenen die hier wonen. Dat is Lilian Marijnissen van de SP. Nou ja, Lilian, euh. Euh. Om te beginnen complimenten hoe jullie de campagne doen. Hè hè hè? Verkiezingsbord je en en überhaupt de hele tijd heeft zich een beetje de sfeer terug van 2006. De vrolijkheid die de SP toen uitstraalt. En ik heb helemaal geen vraag, maar alleen een aanmoediging. Dit is volgens mij hoe je de SP moet neerzetten als een vrolijke partij.

[00:09:37]

Inhoudelijk zijn we t over bijna alles oneens, maar jij bent een pracht collega. Ik zie heb je gesteld en ik hoop ook dat je deze sfeer kunt vasthouden. En je partij zal niet altijd makkelijk zijn. Maar jou lukt het? Ja. Beetje vilein zal niet altijd makkelijk zijn. Nee, positieve sfeer in je partij van Staal. Klopt, maar toch ook op de achtergrond. Uh, het de spindoctors van de VVD. Die zijn toch wel heel erg van ja.

[00:09:58]

Nee, de de SP. Had ik ook gewoon betrouwbare partij. Betrouwbare partij. En inderdaad volkspartij. Bang dat de achterban van GroenLinks bij het minste of geringste in, in, in, in de in de fik zou vliegen als ze gaan regeren. Ik denk overigens dat het bij de SP. Die kans best groot is, maar je kan iets van gedoe met de jongerenbeweging bijvoorbeeld. Ja, maar je ziet dus wel dat ze dus. Of hiermee GroenLinks onder druk zetten.

[00:10:19]

Dus eigenlijk. De onderhandelingspositie is al aan te maken zijn. Dit is dus ook de reden waarom je Jesse Klaver wat we vorige week ook bespraken, graag dus vriendjes aan het zoeken is. Rienk is aan sukkel wat hij denkt verstrakt. Ik word dus niet spontaan uitgenodigd door door de VVD om aan info informatie tafel te komen. Dus ja, dan moet ik zorgen dat een en een linkse vriendje of vriendinnetje zegt ja, maar ik kom alleen als ik een meeneem en dan zit die er toch nog?

[00:10:43]

Ja, dus dat is echt wel spannend, want GroenLinks wil echt heel graag.

[00:10:47]

Ik voel Rutte ook nog. Waarom zegt u niet gewoon? Ik wil met het huidige kabinet verder, want hij liet doorschemeren dat dat ie een snelle formatie wil. Dan zou je zeggen ja, je kan ook zeggen als we de meerderheid halen met de huidige coalitie gaan we gewoon door. Maken we snel een nieuw regeerakkoord. Maar dat wilde je ook niet. Hij wil natuurlijk z'n opties een beetje breder houden, maar daar komt al snel Jesse Klaver opdoemen. En dan denkt.

[00:11:08]

O jee, dan maar Marijnissen ja. Nadat dat snelle formatie. Ik ben er ook wel voor. Want als je natuurlijk alle verkiezingsprogramma's leest dan is iedereen is daarvoor. Nou ja, nee, maar die ziet dat dat heel veel partij toch de ambitie hebben om om het land flink te verbouwen met heel veel ambitie in de in de verkiezingsprogramma. Dat wordt dan toch juist super ingewikkeld? Ja, maar de andere kant nemen dat. Ik snap dat dat ingewikkeld wordt, maar de andere kant als je al dat eerste jaar, want dan laat je dus je eerste Prinsjesdag laat je schieten.

[00:11:32]

En dan? En dan kan je pas echt het jaar daarna pas echt heel erg goed beginnen. Euh, dus dat is wel een reden om haast te maken. Maar inderdaad, het is ingewikkeld, want er zijn ook verschillen.

[00:11:42]

Is ons opgevallen zeker? Die bleken bijvoorbeeld in de debatten. Zullen we daar nog eens even op terug gaan blikken? Bij gebrek aan een ander gigantisch groot campagne, Niels, in de laatste dagen kijken we nog even terug naar dat radio debat en NOS.

[00:11:56]

Dit is Nederland kiest. Ik ben ook trots op heel wat de afgelopen jaren wel is gelukt, die vertellen de mensen thuis een fabels, maar je moet het toch vooral geen verschillen benadrukt worden. Dat probleem moeten wij oplossen.

[00:12:07]

De gewone man gaat die prijs betalen. Het is voor ons een heel belangrijk punt. Daarom zit ik in de politiek. Nu of nooit. Het zijn allemaal loze beloften.

[00:12:15]

Ja, ik zou dat toch willen bestrijden?

[00:12:16]

Wat is dat voor overheid die dat niet gewoon kan fixen? Het is voor mij een teken van fatsoen. Ja, want gaat het snel en het gaat heel wat. Tot zover dit lijsttrekkersdebat van de NOS op Radio 1.

[00:12:27]

File jou daar dingen op. Ja, ik heb het nog eens goed terug geluisterd als bonustrack bij een podcast stemming. Ja na. Het viel sowieso op omdat ik het. Ik luisterde terug na het RTL debat en dan valt natuurlijk ook vooral de rust en de inhoud op. Dat mensen tijd hebben om een punt ook een beetje een beetje toe te lichten, dat vond ik wel. En bij de leiding? Die was voortreffelijk en zegt heel goed dat ik diezelfde knul die de interviews van Nuffelen Orkater.

[00:12:53]

Hij toont hier de ene zelf felicitatie. Soms als je dan dat debat aan het voorbereiden bent. Praat je natuurlijk met partijen die we allemaal wensen, zij het. Dan probeer je allemaal een beetje soepel te laten lopen zodat euh ja, de beste combinaties ook aan tafel zitten bij de juiste onderwerpen. Dat ging deze keer eigenlijk vrij makkelijk van de partijen. Niet heel veeleisend, maar bij ons en bij het EenVandaag debat ook niet.

[00:13:16]

Gaat best soepel. Ze zijn er allemaal wel. Euh ja, een beetje in de stemming van OK. Wij doen. We werken wel gewoon mee, anders dan in voorgaande verkiezingen eigenlijk.

[00:13:25]

Maar dan krijg je wel te horen. Wij hebben een plannetje. Ha. We hadden bijvoorbeeld een opvallend laatste debat. Er zaten Rutte, Wilders en Hoekstra, de nummers 1, 2 en 3 in de huidige Kamer en in de peilingen. Ze dachten nou, dat kan interessant worden. Maar bij het CDA hadden ze natuurlijk van tevoren al bedacht die Wilders en Rutte. Die gaan elkaar opzoeken, die gaan het verschil euh, uitvergroten of benadrukken. En dan hangen wij daar misschien een beetje bij.

[00:13:50]

Dus Hoekstra had van tevoren bedacht. Dan ga ik zeggen dit is een beetje in het oude verhaal. De oude strijd. Die kennen we.

[00:13:57]

De twee oud partijgenoten hebben volgens mij dezelfde dialoog die ze al een jaar of tien met elkaar hebben en het eerlijke antwoord. En vooral wie gaat dat betalen? Ja, en het eerlijke antwoord is natuurlijk dat veel van de grote problemen die Nederland ook voor de crisis had. Dat die dan pontificaal weer op tafel liggen. Heel eerlijk. Ik vind dat veel partijen daar niet het eerlijke verhaal over vertellen. Ik vind ook dat wij ook in deze fase gewoon een eerlijk, realistisch verhaal aan Nederland moeten vertellen.

[00:14:20]

Dat moet jou ook opgevallen zijn, de hele tijd dat dat woord eerlijk. Het eerlijke verhaal. Ja, dat doet ons denken aan Diederik Samsom natuurlijk. Bij RTL hoorde ik het ook weer, maar ik moet ook eerlijk zijn.

[00:14:31]

Wat natuurlijk niet kan beloven is dat we dit specifieke probleem hier vanavond oplossen. Heel eerlijk. Het is natuurlijk allebei waar. Ik wil ook eerlijk zijn in dit gesprek, maar we moeten ook eerlijk zijn.

[00:14:40]

Ja, dat is de Samsom verhaal inderdaad. Maar wat valt me sowieso op dat in al die debatten mensen vaak die positie kiezen van naar de rest? Die roepen wat. Maar ik ben eerlijk. Of juist dat heel echt wat verbinden, wat Jesse Klaver ook in het RTL debat deed bij die stelling over Korona. Dit is niet het onderwerp om de verschillen op te zoeken.

[00:14:57]

Jesse Klaver De verwijten die hier over en weer gaan. Het past niet in deze crisis hebben elkaar nodig om door deze crisis heen te komen. Als er iets nodig is in deze crisis, dan is het samenwerken.

[00:15:09]

Bij dat verhaal van Hoekstra valt inderdaad ook op dat ie dan zich tot Rutte richt over de financi. Ja, zij trekken toch de kaart van van euh. Wij zijn de partij die eerlijk zijn, want wie weet moet er wellicht toch bezuinigd worden, bezuinigd worden en t. En wat schreef Rutte in die brief aan alle Nederlanders die zij eigenlijk? Euh. Die brief waarin die iedereen opriep geen beloftes te doen, beloofde die eigenlijk. We gaan de volgende periode niet bezuinigen.

[00:15:36]

Nee.

[00:15:36]

En t is niet dat Hoekstra bezuinigingen belooft, maar in ieder geval nadrukkelijk niet uitsluit. En gisteren bleek dan ook dat in het verkiezingsprogramma van het CDA zit heel verkapt opgeschreven. Ook staat dat zij de WW duur met vier willen terugbrengen naar 1 jaar, weliswaar met een hogere uitkering en recht op levenslang bijscholing.

[00:15:56]

Verkapt opgeschreven zeg jij maar. Ik bedoel dus. Daar staat dan in het verkiezingsprogramma. We gaan snel aan de slag met de aanbevelingen van de commissie Borstlap over de toekomst van de arbeidsmarkt. Ja, daaruit hadden wij moeten opmaken dat zij de WW van 2 jaar willen brengen. Wel overigens met een hogere uitkeringen in dan het eerste jaar. Ja maar ja, dat is dit. Ze was niet het hele eerlijke verhaal.

[00:16:22]

Lang leve de doorrekening, want daar komen dat soort dingen dan naar voren. Ja, maar daarmee a dat is. Dit zijn echt wel van die campagne foutjes. Dat je gewoon in je verkiezingsprogramma, dat maakt je gewoon kwetsbaar voor voor aanvallen. Maar de andere kant is het zo dat hij dus gewoon dat die. Het CDA zet zich rechts van de VVD neer.

[00:16:40]

Ja, op het gebied van de economie kan je ook zeggen, want iedereen viel nu over het CDA heen en dat het dan verkapt in het verkiezingsprogramma staat. Je kan ook zeggen in de vorige regeerperiode hebben we een commissie aan het werk gesteld. De commissie Borstlap. Die heeft allerlei suggesties gedaan voor hervormingen van de arbeidsmarkt. Iedereen is het erover eens dat de. Daar euh, naar minder flex, meer vast moeten en op het moment dat er dan echt wat gedaan moet worden bijvoorbeeld een kortere WW, dan krabbelen alle partijen terug en zeggen ze jou ho euh niet in korona tijd.

[00:17:13]

Net wat de commissie best wel geprezen is al om door vele partijen. Dus is het misschien toch het eerlijke verhaal van het CDA. Nou ja, en wa wa wat? Ja los. Of het eerlijk is, dat moeten mensen zelf weten. Het is natuurlijk wel zo waar ik me afvraag of je met dit wat rechtsere verhaal of je daarmee onderscheid en of het een beetje bij de tijdgeest past. Of er dan toch mensen zijn die zeggen van Mao. Dit spreekt mij wel aan.

[00:17:35]

Ik vond het sowieso ingewikkeld in die debatten. Uhm, om ja te zien kijk. Een hoekschop probeerde het, maar hij lijkt zoveel op Rutten. Ja, in alles eigenlijk. Het is bijna niet te doen om je te onderscheiden en dan kiezen ze daar in iets heel kleins uit. Maar dat is volgens mij voor de kiezen niet per se euh, daaruit te pikken.

[00:17:56]

Wat mij opviel ook bij het radio debat. Je zit met z'n drieën soms lastig, want soms zitten daar twee grote en een kleine die je ziet. Altijd dat die kleiner wordt, eigenlijk gewoon weggedrukt. Die grote zoeken elkaar op. Ja, maar wat dan echt een voordeel was als je als een van de vrouwelijke lijsttrekkers bij twee Beck vechtende mannen zat? Want dan kon je echt zeggen van jongens jongens, jongens, doe je even rustig. Dat is eigenlijk wel een hele fijne rol.

[00:18:15]

Dan kom je als vrouw eigenlijk altijd beter uit. Want denk je inderdaad niet dat er twee van die Bokito is die het een beetje tegen keer op de te boksen? En dan kan je even zeggen van mij effe effe rustig hè. Ik vond het ook wel leuk werken inderdaad met drie lijsttrekkers, omdat dan iedereen zijn eigen positie een beetje moet veroveren. In zo'n kwartiertje praten. Wat ook een opvallend nieuwtje was. Euh. Een nieuwe vorm bij RTL. De confrontatie met de burger en de vraag.

[00:18:40]

Dit was natuurlijk. Ik denk tot nu toe het meest opvallende campagne fragment.

[00:18:44]

En waarom denkt u dat u wel kan blijven zitten als eindverantwoordelijke en de toeslagen verder bouwen?

[00:18:52]

Het is heel bijzonder dat jullie wat meegemaakt is. Verschrikkelijk als alle mensen mede verantwoordelijk. Natuurlijk ben ik uiteindelijk eindverantwoordelijk. Ik heb het niet zelf gedaan. Helemaal zonder verantwoording genomen en u niet. En het laatste wat ik hier vanavond zal doen is aan u vragen om de politiek of mij als eindbaas van die politiek weer te vertrouwen.

[00:19:13]

Ik stap nueva. Stop u even, die gaan we nog vaak terug horen denken. Ja. Christie Rongen deze goed. Ja, ze hadden elkaar al eens gesproken op het Catshuis. Ja, kwam Rutte hier dan toch een beetje ook uit? Of ik vond dat wou? Dat was ook alweer nee maakt eigenlijk.

[00:19:30]

Ja he. Het was hij kwam me niet lekker uit. Je zag echt. Het is natuurlijk ook een gesprek dat je dit kan je niet winnen, want Christie heeft altijd nam zeggen het morele gelijk.

[00:19:40]

Ja, er zijn zo slachtoffer, niet alleen het morele gelijk en gewoon ook het gelijk in z'n geheel. Ja en en en en wee na wat haar is overkomen.

[00:19:48]

Dan ga je ook niet hard tegenin dus kortom je kan eigenlijk niks en dat stuk was maar hij zou misschien je zou kunnen zeggen hij zij het wel van d'r is ook veel wel goed gegaan en daarom heb ik besloten door te gaan. Hij kan dat ook veel harder zeggen. Veel harder spelen van d'r is gewoon veel goed gegaan.

[00:20:06]

Ja, maar dat dat durf je. Dat durft dus niet. Je durft niet. Op zo'n moment denk ik iemand te zeggen van en naar mevrouw Rongen. U zit alleen maar op de fouten te wijzen. Zal ik u even opnoemen wat allemaal goed is gegaan? Dat komt heel ons artikel voor denk ik.

[00:20:19]

En maar toch lijkt het Rutte niet echt veel kwaad te doen. Nee, dat is dan wel weer opmerkelijk. Ja, dat ook ook. Zelfs in deze situatie. Hoekstra dus bijvoorbeeld niet kan zeggen maar ik ben een prima alternatief.

[00:20:32]

Ook zou mijn zijde gaan. Wat zou met Gijs even over hebben? Gijs Ja, wie van te opiniepanel? Oh, over wat de debatten precies hebben gedaan. Wou nog even een paar dingetjes over de zeik technieken doen he. Uhm, wat ik altijd leuk vind om te zien is hoe ze dan aankomen. Die lijsttrekkers. Dat zegt ook al veel over hoe ze ja, hoe ze zijn, hoe ze voorbereid zijn. Bij het radio debat bijvoorbeeld kwam Sherri Bodin echt op het aller allerlaatste binnenlopen.

[00:20:58]

En de rest? Die zat al op me op de stoel. Sowieso dat al de zonden allemaal stoelen en de lijsttrekkers mochten zelf bepalen waar ze gingen zitten. En dan zie je dat de eerste rijen heel lang vrij blijft. Totdat dan euh. Euh, Rutte ging op de eerste rij zitten. Nou wie denkt dan ik? B. Ik ben de nummer één, dus laat ik dat maar doen. Farid Azarkan ging naast hem zitten. Wopke Hoekstra Die zat eerst op de tweede rij toen die als één van de eerder aankwam.

[00:21:26]

Maar toen die even was opgestaan om een praatje te maken met de andere lijsttrekkers, was Geert Wilders op zijn stoel gaan zitten. En dus kwam Wopke Hoekstra een beetje op prijs. 6. Dat was ook weer niet wat hij bedoelt had. Maar toen Baudet 3e zo laat binnenkwam, wandelen zij de dacht een beetje.

[00:21:42]

Ik kom even binnen. Alle aandacht getrokken, iedereen nog een beetje nerveus zou er wel zijn, want hij en Rutte en Wilders riepen meteen de verste Newbury. Leed Mekic daarna een Transcor, meneer de polite? Dat was meteen de Angell daar weer uit. Ja, ik heb ook wel gehoord dat. Was een keer dat alle fractievoorzitters geloof rond de avondklok, moesten ze naar Algemene Zaken komen om bijgepraat te worden? Ja, en iedereen die kwam. Iedere fractievoorzitter die binnenkwam.

[00:22:07]

Die dag van je gelijk de zaal doorlopen. Achterin gezeten zodat je ook niet langs elkaar moet lopen zeg. Borek kwam binnen en die ging gelijk aan het hoofd van de tafel zitten tegenover Rutten. Degene die haha ja zo goed vind die mooi.

[00:22:18]

Ja, dat zijn ook dingen die meespelen. En Mark Rutte? Die kwam zo aan bij het RTL debat.

[00:22:24]

U bent aan de late kant. Euh ja, bijna ernst is al een tijdje binnen. OK. Maar wat doen ze daar dan? Voorbereiden is een goede voorbereiding niet nodig?

[00:22:34]

Jawel, maar dat euh, is niet op het laatste moment wist. Vroeger op school deed het ook weer wat lastig, maar toch. Je hebt één ding geleerd van Geert Wilders je moet je nooit over prepareren voor een debat.

[00:22:43]

Ja, en dat is dus een beetje nonchalance van Rutte. Hij komt altijd in zijn eentje, terwijl al die andere lijsttrekkers zitten dan met een team. Sommigen zitten met iPads en allerlei voorbereiding en oneliners die ze natuurlijk willen plaatsen. Rutte die zei van euh ja, iedereen was zo druk bezig met zijn team. Ik was in mijn eentje. Natuurlijk ben ik maar bij Lilian Marijnissen en door de secondant gaan zitten, want wij waren maar met een klein groepje.

[00:23:06]

Ik heb hem de laatste over geïnterviewd voor hun stem tv en en hij zegt ook als les. Hij noemt hier Geert Wilders. Maar hij ging ook terug naar die euh, dat debat. Misschien nog wel met Job Cohen, die ook eens bij zo'n debat en die had ze een heel team bij zich. En zelfs toen in de commercial break zag je in de coulissen staan. Maar toen nog Diederik Samsom als als als Tweede Kamerlid en de wet op ingepraat en informatie in die man gestopt.

[00:23:31]

En dat ging helemaal mis. Hij zegt van ja, je moet. Als je daar aankomt bij zo'n debat niemand meer om je heen hebben. Want als iedereen maar op je ingepraat met tactische tips en feiten. Hij zegt jij dat dat dan? Dan sta je daar met een te vol hoofd en dan kan je dus gewoon niet presteren.

[00:23:44]

Jij zei net al. Uhm. Sommige politici zoeken elkaar op. Ja, dat doen ze natuurlijk expres omdat ze dan de leden hebben in zo'n debat. Dat moest bij RTL natuurlijk ook, want daar stonden ze dan. 6. Over één thema. En je hebt dan het voordeel als je even n op n kan. En dat dat de meest ervaren die beter is.

[00:24:03]

Die lokte dat uit op al een vraag aan de Heer eigenlijk aan de heer Wilders willen stellen, ze mij toestaat ik met mijn rug. Vraag 1 aan worden waar dat gaat nu over vertrouwen in overheid. Ha. Ik zal wel een vraag hebben voor de heer Klaver. Als u mij toestaat en waarschuwt de vraag voor de heer Wilders, zal ik een vraag mogen stellen aan premier Rutte. Da's handig als je dan een vraag stelt en dan moet de ander reageren, stelt waarschijnlijk een wedervraag.

[00:24:24]

En dan heb je even samen de tijd. Ja, en de trend is dat als je dus dan lekker aan het debatteren bent of waar je met een antwoord aan het geven bij de interviewer en die wil doorgeven. Ik maak het even af. Dat is ook heel erg. Een grote trend waar ik hem even af. Weer wacht. Nou wacht mij even heeft vaak de vraag gesteld. Maak me even af. Ik maak hem even af. Doe maar, stop er maar ik rond.

[00:24:46]

En met één zin af. Nee hoor meneer Wilders, ik maak me even af.

[00:24:49]

Ja, daar wordt wat afgemaakt. Tijdens een debat. Ja, als het maar niet echt doen. Wat heeft met die debatten nou gedaan? Eigenlijk electoraal? Jij zei al met de verschuiving nog niet zoveel.

[00:24:59]

Nee, maar daarvoor hebben we Gijs van t Opiniepanel, Gijs Medaer, Jesse Goeiemorgen, genealogen, zie jij enige beweging na die debatten? Wat? Wat heeft het voor een effect gehad? Nou, dat debat heeft kiezers niet massaal in beweging gebracht. Moet ik zeggen. Het is eigenlijk nog nog vrij stil, maar dat wil niet zeggen dat er geen enkel effect is, hoor ik. Er zijn wel wat kleine en belangrijke bewegingen die die opvallend zijn. En euh ja, ik zou dat samenvatten als het CDA.

[00:25:29]

Dat is een beweging die uh, die ik deze week de belangrijkste vind. En ik denk dat het RTL debat daar ook wel mee te maken heeft.

[00:25:35]

Een beweging ietsje naar beneden om omlaag. Ja het. Het is een kleine beweging, want het CDA verliest bij ons twee zetels en gaat van van 20 zetels naar 18 h. Dus dat is een hele kleine beweging. Wat heeft die daar dan fout gedaan? Nou, wat we zien is dat we in onze opiniepeilingen uh van t opiniepanel zien we dat. Uh dat dat dat kijkers van het RTL debat uh. Het optreden van Hoekstra niet echt konden waarderen. En we zien eigenlijk ook veel breder dat Hoekstra de laatste weken gewoon moeilijke weken heeft.

[00:26:06]

Uhm. Het gaat niet alleen over het debat, maar het gaat ook over het feit dat mensen hem associëren met de toeslagen affaire met de korona beslissingen en de scheve schaats van.

[00:26:17]

Nou da da da, daar lachen we om. Maar voor veel mensen die noemen dat echt als een signaal dat ze zich hardop afvragen of het CDA wel snapt wat er in de samenleving leeft. En ja, dan zie je toch dat dat soort dingen. Uh, de machine bij het CDA en bij Hoekstra zelf hapert. En nou, dat zien we dus terug in de in de peilingen. Terwijl Joost Hoekstra keek wel heel goed kamer en steeds zijn zocht de mensen op.

[00:26:39]

Thuis ja. Of voor je dat een beetje gek.

[00:26:41]

Ik vond het een beetje gek. Ja ja, maar nee bedoel bij de zee bij het CDA zeggen dat de meningen verschillen daarover. Er waren ook mensen heel positief over. Ik ben die mensen nog niet tegengekomen. Heb jij nog een vraag voor Gijs of hebben jullie anders op de redactie al besproken? Nou ja. Rutte wil die wordt en je doet er iedereen aan. Vallen we, wanneer gaat ie nou naar beneden? Nou ja, je ziet Rutte die die de VVD verloor.

[00:27:04]

De afgelopen weken verloor de VVD zo'n vier zetels bij ons. Nu staan ze op 38 en is dat verlies eigenlijk 1 1 afgenomen. Zeg maar de VVD. Die daalt niet verder deze deze week. Maar we zien wel dat het schade oplevert die aanvallen. Want Rutte wordt alleen maar aangevallen. Natuurlijk logisch. Hij staat. Hij staat voor hij is de grote leider. Uhm, en weet je dat? Het afgelopen jaar was het heel tricky om Rutte aan te vallen, want hij was heel populair.

[00:27:31]

Maandenlang bij kiezers. Zelfs van de oppositie was ie populair. Dus dan moet je t natuurlijk die leider niet aanvallen. Maar de laatste 2 3 weken zie je dat er iets aan het veranderen is in ons sentiment. En dan heb ik het over het sentiment rondom de korona crisis. Mensen zijn doodmoe. Mensen zijn klaar met de regels. En dat betekent dus dat euh, Rutte het eigenlijk niet meer goed kan doen. De ene helft wil versoepeling, de andere helft wil niet.

[00:27:56]

En je ziet dat het kabinet in een lastig parket zit. En dat maakt de timing van die aanvallen die de laatste 2 weken keer op keer plaatsvinden, maakt het goed. En dat zien we ook. We zien in onze peilingen dat het imago van Rutte aan het verslechteren is. Dus wij vragen wellicht allerlei eigenschappen van lijsttrekkers voor van iedereen aan alle kiezers. En dan zie je dat Rutte echt terug aan het lopen is als het gaat om sympathie. Het vertrouwen is nog verder terug uitlopen.

[00:28:21]

Voeling met wat er speelt in het land is aan teruglopen, dus je ziet dat die daar kleine krasjes oploopt. Ook al daalt zijn partij deze week niet. Rutte daalt, daalt wel. Ik moet erbij zeggen. Hij daalt op n onderdeel niet en dat is euh premier waardigheid. Daar zie je nog steeds dat hij altijd komt achter gesloten deuren.

[00:28:41]

Veel kiezers vinden hem een goeie ploeg. Misschien komt dat. Nou ja, het is natuurlijk wel iets wat Rutte bewust in stand houdt. Gijzen We hebben nu zeggen de VVD stabiliseert. CDA naar beneden. Gaan er ook nog partijen die een beetje een leuke swing te pakken hebben die weer omhoog gaan?

[00:28:56]

Nou, door die Coronado uit misschien? Nou ja, Baudet zit in de lift.

[00:29:00]

Baudet Ja, die zit zeker in de lift. Kijk, hij voert natuurlijk ook een unieke campagne. Euh, hij zegt letterlijk en figuurlijk dat zij de enige partij zijn die zich niet aan de regels houden en niet aan de regels willen houden. En ja, dat sentiment is natuurlijk wel aan het groeien. De laatste weken dus v d. Daar maakt die slim gebruik van. Hij stond bij ons op 3 zetels in de vorige peiling en hij schommelt nu tussen de 4 en 5 zetels.

[00:29:23]

En op links. Dat is echt wel een verschil wat we zien op links. Op links lag zijn scepsis, maar ja, dat gebeurt. Dat gebeurt echter heel weinig. Je zou kunnen zeggen GroenLinks stijgt. Ha, die dieren die gaan van 11 naar 13 zetels is als best een stijging. Maar we zien GroenLinks de laatste. Ja, weet je. Dat is waar. Ze staan nog op verlies. Maar we zien GroenLinks de afgelopen maanden eigenlijk voortdurend jojoën in onze peilingen tussen de 11 en de 14 zetels.

[00:29:49]

Ik vraag me af of dit een echt effect is. Feit is wel dat dat Klaver. Heb je de afgelopen maanden nauwelijks in beeld gezien? Dat is natuurlijk heel moeilijk voor een oppositiepartij als GroenLinks om middenin die korona tijden in beeld te komen. Dat is nu natuurlijk wel echt anders, dus we kunnen lachen wat iedereen doet over hoeveel familieleden Klaver wel niet in noemt en al die debatten. Maar feit is hij is in beeld. We zien dat zijn imago verbetert en we zien dus ook dat hij een zetel stijgt.

[00:30:15]

Dus ik ben heel benieuwd of dat volgende week doorzet of niet.

[00:30:18]

Nou dankjewel Gijs. Uhm, we gaan kijken wat er de komende anderhalve week nog gaat gebeuren. Jeffs ben benieuwd. Één ding Joost hij zich claver is zichtbaarder. Lilianne Ploumen ziet nog heel weinig. Je mag natuurlijk niet meedoen aan het RTL debat, maar dat is verder nou ook ik. Nou, ik zag gisteren bij Nieuwsuur. Ja, dat zijn pittige interviews voor de mensen die daar zitten. Dat is welde echt. Ja, natuurlijk. Jarenlang interviews gehad met Lodewijk Asscher over Rutte 2, zeg maar zeggen het grote trauma voor de sociaaldemocratie.

[00:30:48]

Die heeft duizend keer sorry gezegd, maar dat moest Ploumen ook nog een keer nog een keer doen. Dat. Ik vond wel dat ze daar staande blijft, dat ze dat ze af en toe ook zelf de aanval kozen. Dat deed ze dat deze goed. Ik. Ik moet zeggen dat in die zin dat ik de de. Ook als ik naar het RTL debat kijk vond ik uh K.G. Vond ik daar positief op van. En ik vind Lilian Marijnissen ook goed.

[00:31:09]

Die heeft uh heel veel vlieguren gemaakt door die korona fractievoorzitters debat. Terwijl ze ook nog een debutant is. Eigenlijk in dit soort debatten. Ze is ontspannen. Ze maakten een alerte indruk en ik houd er altijd wel van om te zien dat iemand ja, want dat is dus een beetje een beetje een rare term. Gewoon lekker in de wedstrijd zitten, iemand lekker in zijn vel zit, zin heeft om te debatteren. Gewoon de eigen inhoud op orde heeft.

[00:31:30]

Maar dat is dus lastig denk ik voor Ploumen. Die moet dus tussen Klaver en Marijnissen nog zien op te vallen. Maar ze zijn stil. Ik vind ze niet. Ze hebben ook bij de NOS bijvoorbeeld. De lijsttrekker van de dag hebben we elke ochtend. Iemand heeft de PvdA als enige gezegd we komen niet, want de agendaproblemen en op social media gingen kijken naar hun laatste video. Dat was ook al zeven dagen geleden.

[00:31:52]

Nou, misschien gaan ze dan euh, knallen.

[00:31:55]

In de laatste anderhalve week. Nou, dat wil niet wereldploeg. Mag we vandaag meedoen aan het debat en dan tegen Wopke Hoekstra, dus dat is hun enige dagen voor de verkiezingen echt hun enige strijd. Zij willen natuurlijk niet alle linkse partijen. Wil natuurlijk het liefste met een rechts iemand in in debat, dus dat is wel een duel waar ze zeer naar uitkijken. Wij gaan in ieder geval knallen tijdens het volgende quizje spelletje.

[00:32:24]

Zoetheid, raadt de kandidaat. Telefoon opnemen, opnemen. We gaan weer een kandidaat graven voor de Tweede Kamer Xander. Ja, hallo kandidaat. Goedemorgen! Bent u daar? Ik ben er! Goedemorgen! Goedemorgen! Goedemorgen! De vrolijke, vrolijke stem. Ik dacht dat ik dacht dat de dezeweek Mark Rutte zouden krijgen, maar dit is nee. Het is niet Mark Rutte. Nee uhm, even luisteren. Uhm. Heeft uw partij meegedaan aan het RTL debat?

[00:32:57]

Nee, nee. Een wat kleinere partij. Is uw partij oververtegenwoordigd in de Tweede Kamer op dit moment?

[00:33:03]

Ja, aha, dat is een aanwijzing. En zit uw partij in de oppositie? Ja, uhm, u komt uw partij op voor ouderen. Ja, dat ook.

[00:33:16]

Dat ook. Is hier specifiek voor opgericht?

[00:33:19]

Nee, nee, nee. Er zijn weinig partijen die zeggen dat ze tegen ouderen zijn. Xander is me opgevallen in de verkiezingsprogramma. Ja, dat is ook gewoon weer zo. Het zou wel maar recent zijn als er een keer een partij 50Plus. Ja nee, dat begrijp ik je altijd wel door. Ja ja. Nou stel jij dan nog eens een goeie vraag.

[00:33:36]

Nou euh. Euh. Pol Pot. Jan Dori zegt dat dus wel. Wat begint toch wel ingewikkeld? Uhm uhm ja gezegd gaat. U gaat uw partijleider. Euh. Met een vrachtwagen met een truck door het land.

[00:33:51]

Dat is een hele goede vraag. Ja, dat.

[00:33:52]

Dat doet hij. Kijk, als het Forum voor Democratie moet dat dan zijn? Ja, de Vrijheids Tourkaravaan pakken even de lijst erbij. Dan moet je de meest recente kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. Is wel handig. Ja, anders dan wordt het pijnlijk ja. Nou, het is een en een mevrouw H. Dat hebben we al vastgesteld aan de hand van de stem. Bent u dan nummer 5? Simone Kersenboom Dat klopt.

[00:34:19]

Goedendag. Uhm, nou ja, maar wie weet is geduurd. Ja, we kenden u natuurlijk ook nog niet. Uh, wie bent u nou?

[00:34:27]

Ik ben de 6 Mona Kersenboom, maar ik ben op dat moment fractievoorzitter in de provincie Limburg en ik ben ook historicus. OK. En wat wilt u in Den Haag gaan doen? Nou, voor mij is het voornamelijk gewoon heel belangrijk dat we ons heel hard gaan inzetten voor een prachtige nieuwe multicultureel nationalisme in Nederland.

[00:34:45]

Hoe vindt u dat zo? Een nieuwe term voor mijn multicultureel nationalisme? Hoe moeten we kunnen? Kan u daar een definitie van geven?

[00:34:51]

Ja, zeker, kan ik dat? Het is eigenlijk ook gewoon een heel mooi voorbeeld van de manier om mensen in Nederland aan en samen te brengen. En dus dat je één doel voor ogen hebt als land. En dat maakt dus niet uit waar je vandaan komt. Je achtergrond. Uhm, je religie maakt allemaal niet uit. Maar als gewoon Nederland op de eerste plek zetten en we zeggen we zijn trots hierop. Dit willen we met z'n allen samen bereiken.

[00:35:13]

Dit zijn wij.

[00:35:14]

Ik zie hier op de Instragram van Sherri staat een foto geplaatst. Deze week staat dan Davide, dat is zijn Davide staat. Robin en zijn voorlichter. En daar staat nu ook op. En daar staat onder. Ik hou van deze vrouwen.

[00:35:28]

Ja, het is natuurlijk gewoon hartstikke een mooi plaatje hè. We zijn vrouw en we kennen elkaar allemaal heel goed. En het is gewoon ja, we zijn de partij voor de liefde en we gaan er gewoon voor. We met z'n allen voor Nederland. Ja, het is gewoon gewoon leuk om samen te zijn.

[00:35:41]

Ik heb nog wel een vraag daarover. Bent u het altijd eens met wat sherry? Burda zegt ook over Corona en zo ja, zeker, ik wel.

[00:35:48]

Ik was eigenlijk best wel trots op Sherry op het moment dat de koers te zetten naar vrijheid. Ik vind dat een heel belangrijk onderdeel van het Corona debat op het moment, omdat we de balans gewoon kwijt zijn. En voor de eerste keer in de gunstige recente geschiedenis. Met pandemieën focussen we alleen maar op de ziekteverwekker en niet op het totaalplaatje van wat volksgezondheid is. Nou ja, we zijn dus echt de balans kwijt.

[00:36:08]

Nou staat er op de lijsten van Forum, maar ook iemand bleek deze week. Die is zit heel erg in de complotten. Sowieso zou je kunnen zeggen vorm schuurt daar een beetje tegen aan. Wat vindt u van al die berichtgeving?

[00:36:21]

Er moet eerlijk zeggen ik heb dat allemaal niet gevolgd. Uhm. Is toch wel belangrijk om te weten wie zoutmeren op die lijst staan? Ja, we hebben natuurlijk gewoon een heel goed en rationeel beleid en daar focussen op wat mensen op Twitter plaatsen. Dat moeten ze zelf weten daar. Nou, daar bemoei ik me niet zoveel mee.

[00:36:39]

OK. Nou, dat gaat nog wel komen hoor. Als je verkozen wordt. Leuk om je in te spreken. En wellicht tot ziens in Den Haag, want u staat op nummer 5. Ja, en dat het dat veel succes in de campagne zeker succes. Mogen we zeggen houd afstand. Ja. Nou ja, nou heel erg.

[00:36:53]

De tank was heel leuk om, maar dit is aan jullie te doen, dus daar ook op.

[00:36:58]

En ja, zo nou en dan nu lekker cijfertjes aan cijfertjes. Cijfertjes zijn keuzes in kaart, economische analyse van verkiezingsprogramma's, tweeduizend maatregelen, tien partijen. Ja, waarom maar 10. We hebben dat nog veel meer. Euh, ja.

[00:37:16]

Maar niet iedere partij doet doet mee. Die zeggen we passen niet in het mallette van het Centraal Planbureau. Ja, kijk en voor vernieuwe partijen. Als je meedoet aan zo'n doorrekening. Daar heb je zelf als partij heel veel technische kennis voor nodig. Dus mensen op de Achterpad. Omdat veel financiele kennis. Hij moet dus best wel veel heen en weer schakelen met het Centraal Planbureau. Een enorme operatie daar, maar ook een enorme operatie voor de partijen die deelnemen is van nieuwe en hele kleine partijen.

[00:37:44]

Kan je het misschien redelijkerwijs niet verwachten? Maar goed, de PVV heeft volgens mij voor het laatst meegedaan.

[00:37:49]

In 2010 en 2012 zijn er gewoon mee gestopt, net terwijl ze toen niet eens euh heel slecht uitkwamen. Dat sommige van hun maatregelen ook heel veel opleveren, bijvoorbeeld ontwikkelingshulp. Ze bezuinigen van het buitenland weg en dat is. Dat is voor. In de modellen komt er toch wat heel lekker uit. Dat was een persconferentie. Je die helemaal gevolgd bij flitsende toestand. Pieter Hasekamp van het CPB. Uhm. Die legde eruit hoe speciaal het eigenlijk is dat we dit doen in Nederland.

[00:38:16]

Dit is de tiende keer dat het CPB de doorrekening van de verkiezingsprogramma's presenteert. Uniek in de wereld. En het zegt ook iets over de Nederlandse politiek. Op die manier kan het politieke debat gaan over de gemaakte keuzes en niet over de vraag of de cijfers kloppen. Is dat zo?

[00:38:34]

Nouja kijk, het zijn modellen en partijen weten ook hoe die modellen werken, dus die weten ook wat ze er soms in moeten stoppen. Als jij ze om zeggen als partij beslist van wij willen graag in een campagne kunnen roepen wij zijn de kampioen economische groei. Of wij zijn de kampioen banen. Dan weet je precies hoe wat je in het model moet stoppen om dat eruit te krijgen. Dan gaat er ergens anders wel iets in de min. Maar iets wat jouw achterban minder belangrijk vindt.

[00:38:57]

Dus in die zin wordt het ook wel wel gebruikt. Maar het is wel zo dat dat iedere partij die meedoet. Het is een meetlat. En die meetlat. Zij is een model en modellen zijn nooit de werkelijkheid. Maar iedereen wordt wel langs die zelfde meetlat gelegd. In die zin is het dus objectief.

[00:39:13]

Het is ook een mooie traditie. Alleen het idee dat er daarna dan geen discussie meer ontstaat over de cijfertjes. Dat is natuurlijk niet zo, vind je. Bedoel je dat? Het is niet zo dat het CPB een scheidsrechter is en daarna is alle discussie voorbij. Nee, maar het is. Het is. Het is in die zin is het wel een scheidsrechter, maar iedereen pakt zomaar maar zeggen uit de uit de beelden van de VAR. Het stukje wat voor hem hetzelfde beste uitkomt, zijn eigen overtredingen.

[00:39:38]

Knippen ze er toch weer uit? Ja, dat is wat ze doen en en waar ik deze week best wel moe van werd, want dan hebben we dan zo'n scheidsrechter gehad. Denken we van elkaar. Nu hebben we gewoon wat harde dingen om een vergelijking te treffen, maar daar gaan al die partijen het gespin rond. Dit rapport wordt alleen maar naar andere partijen gewezen. Heb je gezien hoe slecht die het heeft gedaan? Luis treffen.

[00:40:00]

Vindt u uw eigen plannen heel goed of andere plannen heel slecht? Want allebei? Nee, dat is niet aan.

[00:40:05]

Nou, de bij de VVD stijgt de ongelijkheid. En de VVD heeft zijn plannen niet laten doorrekenen door het Planbureau voor de Leefomgeving. Ik vind dat echt onbegrijpelijk.

[00:40:13]

Ja, ik ga niet alle andere partijen recenseren, maar ik zie wel een paar risico's.

[00:40:17]

Ik zie toch ook hier weer een aantal partijen die niet eens het lef hebben om nu ook weer stikstof plan te laten doorbreken?

[00:40:22]

Je zag de CDA en de VVD niet verschijnen. Vanochtend zou ik van schaamte onder de tafel kruipen als ik die doorrekening zou moeten presenteren.

[00:40:30]

Hebben partijen jou nog benaderd om even uit te leggen hoe dat precies zit met de plannen van anderen? Nee. Nou kijk, ik heb er ook niet om gevraagd.

[00:40:37]

Ik ga dan zelf even lekker lekker leest. Het punt is dat tegenwoordig als de verkiezingsprogramma's worden gepresenteerd. Dan is de financiele bijlage die is nihil. Dat is eigenlijk gewoon één A4'tje. Toch maar met een paar grove schetsen.

[00:40:50]

Dus ja, we hebben het net besproken rond het CDA en hun WW plan. Dat zijn wel dingen die hieruit dan naar voren komen.

[00:40:56]

Ja, en als je dus een verkiezingsprogramma leest, dan zijn er altijd mooie plannen. Maar daar staat dus niet bij. Als je gewoon de tekst leest, valt iedere partij wil het onderwijs verbeteren. Maar hoeveel geld ze er voor uittrekken staat er niet bij. En dan is dus de die keuzes in kaart. Want zo heet dat stuk. Daar kan je tenminste eindelijk zien welke bedragen partijen er voor uittrekken. Dus het is ook he. Dus als partijen zeggen ik vind dit belangrijk, dan kan je nu zien.

[00:41:18]

Ja, maar nu kan je zien of ze daar ook echt geld bij stoppen dat het meer is dan holle woorden. Er werden heel veel vingers gewezen naar de PvdA, want die hebben dan in hun verkiezingsprogramma staande weten wat natuurlijk van die partij lasten voor bedrijven verhogen. Zijn ze heel goed in geworden. Wat komt eruit? 42 miljard extra lasten voor bedrijven die in die grafiekjes? Knalt de PvdA daar echt uit? Daarvan zeggen andere partijen, daar schiet de PvdA volledig mee door.

[00:41:45]

Dit kan toch niet echt hun bedoeling zijn geweest? Wat denk jij nou?

[00:41:49]

Ik denkt ook dat je wat sommige partijen ook doen is dat je gewoon onderhandelingsruimte erin stopt. Ja, dus dat je ergens op iets redelijkerwijze of zo uit je kan.

[00:41:58]

En dat daardoor, als je ergens heel erg de lasten verhoogt voor bedrijven levert je dat heel veel geld op. Dus dat betekent dat je in je doorrekening heel veel dingen kan kan waarmaken. En vervolgens als je dus die die die onderhandelingen ingaat als je aan die formatie tafel komt. Nou ja, dan heb je ook wel iets om om naar beneden te gaan. Wat mij trouwens ook opviel. Ha dat de VVD die is die is.

[00:42:19]

Als je daarna investeert zo zuinig als dat ze waren. Nee, dat geldt voor niemand. Maar bij Defensie. Daar gaan zij. Dan was de SGP vorige keer de kampioen en dat is nu gewoon de de VVD. Dat vond ik heel, euh, vond ik. Heel opvallend zijn ze ook nog ergens Campa. Dat is ook ook nog iets waarvan ik denk dat willen ze. Voor de onderhandelingen zetten we daar hoog in om. Niet heel laag, maar bijna geen enkele partij geeft daar echt prioriteit aan.

[00:42:44]

Maar wat je gewoon ziet de trend is nee. Je zit natuurlijk in de verkiezingsprogramma's. Iedereen gaat met z'n beleid naar links, hoewel de verschillen tussen de VVD en de PvdA of GroenLinks echt niet bij de burger leggen, maar bij de bedrijven blijven investeren om de economie aan te jagen.

[00:42:59]

Zorg en onderwijs bij iedereen flink in de plus met een stevige euh. Inspraak. Daarbij van de overheid en uiteindelijk dan toch de lasten naar volgende generaties.

[00:43:11]

Ja, staatsschuld op laten lopen en vermogen en bedrijven worden. Dus zeggen de mensen die gaan betalen in de volgende kabinetsperiode zijn mensen met vermogen en bedrijven en er een groot gedeelte loopt in de staatsschuld. Maar even om de verschillen aan te geven kijk je naar de zorg. En daar wil de VVD afgerond acht miljard in investeren de komende kabinetsperiode. En dan daar de kampioen is de SP. En die zit op 22 en een half miljard. Dat zijn toch wel natuurlijk aanzienlijke verschillen.

[00:43:38]

22 half miljard, dus ook een aanzienlijk bedrag. En als je ook kijkt. Nou, zo zijn er wel meer van die dingen dat dat. Ik. Me eigenlijk op dat de SGP het meest rechts is. Als je uiteindelijk alles op de keper beschouwd meest op de knip. Ja ook ja. Nadeel van dit. We hebben het nu besproken zijn ook wat dingen die dus uit kan halen. En het zegt soms iets meer over partijen. Maar nadeel.

[00:44:01]

Zeker deze keer natuurlijk dat er heel veel onvoorspelbaar is vanwege korona zeg maar. De huidige uitgaven liggen al uit het lood, dus kan je moeilijk zien hoe het zich dan verder gaat ontwikkelen de komende jaren. En dat je bijvoorbeeld ook partijen ziet die echt een hele grote systeem wijziging willen rond de toeslagen bijvoorbeeld. En de vraag is hoe past dat dan in de in de huidige modellen? En hoe ga je dat precies uitrekenen wat het oplevert? Ja, en en kan de Belastingdienst dat aan?

[00:44:30]

Dat is ook een waarschuwing van het Centraal Planbureau. Die zeggen van heel veel partijen die toen grote stelselwijziging en die zeggen daarbij ja, die. Die effecten van het beleid kunnen wij wel uitrekenen, maar hou er rekening mee dat dat misschien pas in het laatste jaar niet uitvoerbaar. Nou ja, of dat je pas in het laatste jaar van de kabinetsperiode het ingaat of misschien pas ingaat bij een volgend kabinet. Alweer, want ja, dat duurt gewoon even en zeker.

[00:44:51]

Weet natuurlijk vorige week over gehad. Als je stelsels gaat wijzigen dan moeten we een goede uitvoering toets hebben. Dat moet allemaal veel beter gaan dan bij vorige kabinetten thans. Dat is hopelijk wat de politiek geleerd heeft van het afgelopen jaar, dus dat moet wel voorzichtig. Dus ik ben ook benieuwd of het dus echt zover gaat komen dat een stelsel wijziging niet doorgaat omdat de uitvoering zegt we snap het plan maar nu niet of nooit niet. Ja, en je hebt natuurlijk het punt dat uiteindelijk partijen waarschijnlijk drie, misschien wel vier met elkaar moeten gaan samenwerken op iets heel anders uitkomen en misschien wel de raarste combinaties.

[00:45:29]

Er wordt nu dus gesproken. De VVD is aan het flirten met de SP. Als je die dingen bij elkaar wil brengen. Je ziet nu een verschil in al die grafieken. Dan krijgen we iets heel raars. Nou ja, precies, want ze zeggen altijd bij de VVD proberen ze nu helemaal de de de de SP op te hemelen van ja weet je, met migratie kunnen we daar makkelijker mee praten dan met GroenLinks of de Partij van de Arbeid. En en het is ook een volkspartijen.

[00:45:53]

Afspraak is een afspraak, maar als je de fiscaal specialisten van die twee partijen bij mekaar zet, dan dan. Dan schrikken die van de VVD zich toch een hoedje. Die denken dan toch echt dat het communisme weer terug is in vanuit hun optiek.

[00:46:04]

Ja, het lijkt heel moeilijk die bij elkaar te brengen. Maar zullen wij ze even gaan kijken of hij de rekening van de eenwording wel één ding zeggen? Wel nog even één ding zeggen over het PBL en dat gaat dan over de klimaat, milieu en wonen. Dat de VVD niet meedoet. Want wat vinden wij daarvan?

[00:46:21]

Ja, slecht als je wel aan dat andere meedoet. Zij zeggen als excuus zeggen ze ja uh, wij houden ons aan het klimaatakkoord. Dat is al doorgerekend, dus was het niet nodig. Nou ja, natuurlijk. Het dan nog een keer voor zover voor zijn partij is dat toch echt. Het is ook de woonplan en worden dus ook niet dan doorgerekend. En ook hun landbouw plannen niet. Dus het gaat over meer centen, maar best wel veel partijen een beetje afscheid nemen van deze exercitie doorrekenen.

[00:46:47]

Het is uniek overigens. Ik hoorde in een concurrerende podcast dat wij dat exporteren in Belgie. Uh, gaan ze het nu ook?

[00:46:53]

Hebben ze allemaal geleerd van Centraal Planbureau? Er is zelfs een wet aangenomen dat je als politieke partij je plannen moet laten doorrekenen. Daar is het verplicht. Hoe dat de bewering nog niet verscheen? Leuk voor in de campagne dat een partij dat eventjes gaat roepen we gaan naar de laatste rubriek.

[00:47:16]

De voorspelling. Wordt voorspeld? Ik heb geen flauw idee. Het ging over de kappers. Heel oppervlakkig, maar waren er wel mee bezig. We zijn allebei geweest, ja, als het gezellig was.

[00:47:33]

Het was goed.

[00:47:34]

Nou ja, het is natuurlijk wel even als je het over Kroonen tijd hebben. We hebben het niet over, maar jij was gisteren ook bij kapper app. Als je dan ziet de blijdschap bij hem als ondernemer. Euh. En de werknemers dat ze gewoon weer lekker aan de slag kunnen. Dat gewoon letterlijk d'r weer lol is. Lekker praatjesmaker, lekker knippen. En dat de kassa weer rinkelt. Daar ben ik wel blij van om dat te merken. Leuk is dat, ook al is het met alle afstand te houden en zo al die regels natuurlijk nog steeds.

[00:48:02]

Je ziet er goed uit man. Ja ja, lekker geknipt. Mark Rutte, die gaat zaterdag hadden we vorige week voorspeld. Ja, dat was het. Dat heeft je hier. Toen die hier in deze studio was. In de ochtend ook nog bevestigd. Kijk. Hij zei wel dat ie het wat langer gaat houden dan normaal.

[00:48:18]

Oh, hij schrijft isoleer vallen kennelijk toch iets langer haar zijn Sadi nu, ZANU nu die nu die verkiezingsprogramma van de vijfde naar links gaat.

[00:48:24]

Dat dus ook zo hard is scheiding. Aan de andere kant doet ie of dat ie wat hippie achtige wordt. Dat ie euh, saidin keer een baard. Zo'n heel klein staartje. Ja, een staartpennen en hipster. Ja ja, ik weet het niet. Ik denk het niet. Nee, ik denk dat het een minieme wijziging wordt. Dat voorspel ik. Ja uhm, we krijgen weer een paar dagen waarin de campagne zich gaat mengen met het korona beleid.

[00:48:48]

Een potentieel giftige cocktail, weinig versoepelingen maandag. Maandagavond is de persconferentie weinig versoepelingen bij de verpleeghuizen en natuurlijk wat aan te komen. Wat dan? Verthé verklappen toonvast. Maar wat ze nog een bezoeker erbij mogen? OK, ja, van één en twee.

[00:49:05]

Ja en euh. Zwemlessen voor kinderen hoor ik het zelf maar. En dat is dan dat. Nu hoor je al veel wordt het niet. Als mensen denken aan de avondklok of terrassen en terrassen, dan wordt dan wel veel over gesproken. Maar kom, ik denk voorlopig is die blijven nog dicht. Ik denk dat er het grootste punt is wat ze moeten beslissen. Wanneer is de volgende persconferentie? Want als je dus bij iedere keer dat je zegt er komt een persconferentie, dan hebben mensen helpen.

[00:49:30]

Mensen hopen dan avondklok weg. Terrassen open. Dus als je over twee weken weer een persconferentie doet, dan denk Oudega. Dan gaat het kabinet het dan doen. Dus ik denk dat ze nu gewoon een lange periode doen en dat je dan hoopt dat het vak ook als zo streng blijft nog? Ja, echt nog 3 4 weken ja, maar dan kan je daarna ook daarna. Dan is het vaccineren echt een. En verder, dan kan je wat anders dan de 3 dan.

[00:49:52]

Dan kan je nog niet versoepelen. Kijk naar die cijfers.

[00:49:54]

Die gaan alleen nog maar omhoog. OK.

[00:49:56]

Ik zou toch zeggen dat ze de gewone 3 weken aanhouden? Ja ja, ik ga voor 4 weken.

[00:50:02]

OK, daar hebben we tenminste een voorspelling. Heel goed. Ja. Uhm. Verder nog iets. Volgende week zijn we live. Oh ja, ja. Live.

[00:50:12]

Vanuit Nieuwspoort kunnen mensen dat kijken op de op en op een Screamin.

[00:50:15]

Geloof ik ja en kunnen vragen stellen. Oh, weet je waar ze dan terecht kunnen? Dat wordt me nu onder de neus geschoven. Heb je prangende vragen? Meld je dan aan voor deze online vragen sessie op Radio 1. Punten nl. Slash de stemming.

[00:50:35]

Ja ja, jij was even raden. Volgende week dus live. Vanuit Nieuwspoort zijn we te zien. Moeten we kijken of we het er dan ook in één keer op kunnen zetten? Goed dat we naar de kapper zijn geweest en meer dan ook een poedertjes mee voor de liefhebber.

[00:50:51]

Wij zijn ook gewild, maar ik bedoel andere poedersneeuw. Ja, ik denk wat gaat Joost ineens over beginnen? Uhm ja, dan laten we dat doen. Anders glimmen we zelf. Half één begint het Horch, half één begint het volgende week. Leuk dat je luistert. We zijn allemaal natuurlijk ook gewoon daarna weer te beluisteren in de favoriete podcast op de vrijdag voor de verkiezingen. Jnz da!