NPO Radio 1 podcast. Dit is een podcast van de algemene vereniging Radio Omroep, ook wel de Algemene of AVRO. Fnrt luister naar de Jord cast. Ik ga het vandaag over, maar niet over literatuur of lectuur of een pamflet met je hebben.

Uhm van Julian Hamer.

Titel Waarom schurken pech hebben en helden geluk.

Een nieuwe filosofie van de vrije wil lijkt een enorm filosofisch traktaat. Is het ook wel een klein beetje met zulke populairwetenschappelijk? Je moet het boekje en het verhaal erachter een beetje in de sfeer van Rutger Bregman plaatsen. Dus ja, het pleit eigenlijk voor. Daar zit eigenlijk een politiek van gelijkheid en gelijkwaardigheid achter, van nivellering van eerlijke belastingbetaler met z'n allen. Maar daar heeft Jurrian nog wel een aanloop voor nodig, die eigenlijk begint bij de grote filosofen, de grote denkers, uhm, en vooral bij een aanval op de vrije wil.

Slechts de meritocratie, de vrije samenleving, kapitalistische samenleving die wij hebben gemaakt met z'n allen. Dus dreigt een ujm uh een fel gespekt te worden met Jurrian. Welkom. Wat een uhm demagogisch werkje heb je afgeleverd, maar heerlijk om te lezen.

En ja, nou ja, ik heb mijn best gedaan om een mooie leeservaring te creëren. Heel hard leeservaring creëren. Wat is dit voor marketing? Klets wat hij vertel wat je jouw stelling is in filosofie hebben in Nederland vanuit gaan dat er zoiets is als vrije wil. Eigenlijk komen daar op terug.

Ja nou. En ik denk ook dat in de filosofie al heel lang filosofen zijn die zeggen na die vrije wil. Dus Marcus Aurelius, die is een in zijn tent na te denken over het leven terwijl hij op campagne was. En die dacht ik vrijwillig. Ik weet eigenlijk niet of die helemaal bestaat, want we leven in een wereld van oorzaak en gevolg. Alles wat er gebeurt gebeurt om een bepaalde reden als water gaat koken. Nou, dan is er iets met het water gebeurd.

En als jouw hersenen beslissing nemen, dan is er dus ook iets in jouw hersenen gebeurd. Ja, maar niet onze economie en de Amerikaanse droom. Rutte, altijd laatste over de Nederlandse droom zelfs, is vaak gebaseerd op voedsel. Zo zou zo'n standaard werk van René Fountainhead of E. Atlas Shrugged H. D. Het evangelie van De Vrije wil dus eigenlijk mensen die de top willen halen. Die hebben hun best gedaan in een meritocratie systeem. Worden die dan succesvol rijk?

Noem maar op. Dus er is een reden waarom zijn dat woorden? En eigenlijk ben jij dat helemaal onderuit? Ons schoffelen dat kapitalistische model? Ja zeker.

Zeker met enig plezier niet. Het is ook wel tijd daarvoor.

Kijk, dat is de afgelopen dertig jaar. Is dat is dat alleen maar gegroeid en gegroeid en gegroeid? Dat dat vrije wil is denken van je kan alles bereiken als je het wil. Je kan alles bereiken als je het wil en dat gaat ervan uit dat er niet zoiets is als de intense tragiek van het leven. Of als dat de ene nou eenmaal geboren wordt met hersenen die een stuk slimmer zijn dan die van een ander. En met ouders die veel beter helpen bij het ontwikkelen van die hersenen, enzovoorts enzovoorts.

En die verhalen, die voorgeschiedenis. Dat is er altijd. Alleen dat DNA daar kan natuurlijk weinig aan doen. Je kan omstandigheden veranderen, maar je kan je geboorte niet terugdraaien. Dat gaat niet. Nee, het gaat zeker niet. Dus we worden geworpen in een wereld. En ja, vervolgens gaan de wetten van die wereld weer. Die gaan met ons aan de haal. En het is dikke mazzel als je fijn opgevoed wordt en en daarmee leert om allerlei goeie beslissingen te nemen.

Het is dikke mazzel als je niet alleen geestesziekten ze oploopt als je goed met stress om kan gaan. Enzovoort enzovoort enzovoort. Nu jij en je succes is daaraan gekoppeld. Je bent eigenlijk best cynisch over mensen. Met succes. Ik lees een stukje voor pagina 96. Dus nee, de innovatieve ondernemer heeft geen moreel recht op zijn rijkdom en de sportheld ook niet om zijn faam. Hoezeer hun keuzes, hun gedachten en hun monumenten van inspiratie daaraan ook een cruciale bijdrage leveren.

Het zijn uiteindelijk mensen die gewoon geluk hebben gehad. Ja, ze snappen, want je kijk. Johan Cruijff, wat geloof ik, een oudere broer. Die is toch niet de beroemdste voetballer van de wereld geworden? En of was het dus zijn broer? Was het toch? Ik zit niet zo in de sport. Excuses voor, maar er zijn genoeg. Laten we zeggen kinderen van dezelfde ouders van de één een groot succes wordt en de ander helemaal niks.

Terwijl de omstandigheden. Dee Dee Dee Dee. Nou zeg het startmoment hetzelfde is je het startmoment wel.

Maar ja, die hebben een andere gene partij gehad die kinderen B voor nee wekt, want zelfs geen zelfde ouders aan zoals een tweeling. Nou ja, ok, dat ok. Maar kinderen zitten dicht bij elkaar van dezelfde ouders, want daar kan je toch niet ontkennen. Dus dan zou je toch daar is toch geen toeval? De ene heeft gewoon beter z'n best gedaan. Nou ja, kijk dus die die oorzaken die lopen maar. Dus dus je wordt opgevoerd en vervolgens maak je bepaalde ervaringen mee.

Het zou best kunnen dat je bepaalde vrienden maakte die je heel erg kunnen inspireren om beter je best te doen. Kan ook zijn dat je vrienden tegenkomt die jou een beetje langs de duistere pad gaan leiden en daarom maak je weer minder goede keuzes. Je kunt bepaalde trainers ontmoeten die je inspireren, zijn zoveel ervaringen die je vormen en die uiteindelijk onderdeel uitmaken van het succes. Maar bijvoorbeeld de vrienden die je maakt als je de foute vriendjes krijgt, waardoor je voor mijn part in ik hiermee tijd beland is, dan toch wel op een bepaalde manier een keuze.

Je broertje of zusje heeft dat niet gedaan en dat is toch wel een soort van keuze. Maar keuzes zijn ook heel belangrijk en onze reflectie is ook heel belangrijk. Maar een punt is niet. We zijn allemaal willoze zombies die je maar een beetje zwabberen door het leven gaan. Mijn punt is ook kijk.

Het leuke aan t boekje van Van Jurrian is dat het. Aanzet tot borrel tafelgesprekken, dat het eigenlijk zegt van ja, al die mensen die zo stoer roepen dat ze het succes zelf hebben verdiend. Het zala recht hebben op dat hoge salaris en dat enorme vermogen of recht hebben op de roem omdat zij nu toevallig niet eens toevallig maar door grote inspanning goed kunnen zingen, dansen, voetballen, noem maar iets. Hij zegt ja, dat moet je toch relativeren? Dat komt door omstandigheden.

Dat komt door de ouders die ze hadden. Dat komt gewoon door de mazzel eigenlijk zoals de andere kant van de medaille.

Euh, de misdaad misschien wel komt door. Ja, door pech, door iets wat je niet zelf hebt gewild. Maar wat je eigenlijk in de schoenen geschoven zijn, leidt dan tot crimineel gedrag. Het is een. Het is een hele idealistisch, een beetje jaren zeventig blik op de samenleving die nieuw opgeld doet en de. De verkiezingen slingeren naar rechts, maar de maatschappelijke. Euh. Euh, het maatschappelijk humeur gaat duidelijk naar links. En in dit verhaal past dit.

Dan weet je wel allemaal een basisinkomen top inkomens afromen. Mensen in de villawijken moeten niet zeuren. Ik snap het wel, maar het is ook makkelijk onderuit te schoffelen op een aantal punten vind ik. Want wat doe je dan met het gegeven dat mensen met precies dezelfde uitgangspunten? Het ene kind wel een succes van zijn leven maakt en het andere niet? Hoe verklaar je dat dan? Is dat dan pech? Of is dat dan? Nee, dat klopt dan toch niet?

Inspanning meritocratie is wel degelijk een factor. En ik denk de factor, de basis, het fundament onder de beschaving en de welvaart die wij hebben. Een beetje zwabberen door het leven gaan.

Mijn punt is ook die keuze. Processen die vinden plaats in hersenen die je uiteindelijk niet hebt gekozen. Nee dus, dus ook die keuze. Dus iemand die bijvoorbeeld last heeft van Vanbaelen van agressiviteit? Euh ja. Heel vaak is daar een link met hoe die hersenen met prikkels omgaan en dat die bij die agressie niet goed kunnen tegenhouden. En daar kan zo iemand Sibrecht pech mee hebben en dat verklaart heel veel foute keuzes.

Als je dan naar de maatschappij van A kijkt, wordt het ook gewoon wat politieker te maken. Jij rekent eigenlijk ook af met de meritocratie bij mij in programma's en wat grote voorstander meritocratie. De beste mensen moeten de baas worden in De Slimste Mens.

Moet hoogleraar worden. Ja ja, wat ik eigenlijk zeg is dus natuurlijk is het belangrijk om mensen die dingen goed kunnen. Om dat te erkennen. We willen graag dat dingen goed gaan. We willen dat slimme oplossingen gevonden worden, enzovoorts. Heb ik helemaal geen moeite mee. Wat mij om gaat is de gedachte dat die meritocratie fundamenteel eerlijk is. En dat is denk ik niet zo, omdat uiteindelijk de mensen die dingen heel goed doen daar heel vaak ook mooie talenten voor hebben.

En ja, fijne ervaring hebben.

Maar dat was een leuke constatering, maar is irrelevant. Ik bedoel ja, de ene heeft talent om te voetballen of om hoogleraar te worden in datasets omdat ze hersentjes allemaal op de goede plaats staan. Volgens mij weer eens ja. Nou goed voor hem en voor de maatschappij hopelijk.

Ja maar ja, daar komt natuurlijk enige solidariteit bij kijken. Bij kijken tenminste. Daar zou je, dat zou je kunnen zeggen. Hoe zou je denken?

Rens is één van de beste hoogleraren op zijn gebied met z'n dataset. Moeten we nu Rens dommer gaan maken om de zaak te nivelleren? Wat wil je?

Nee, wat ik wil is dat Rens lekker belasting gaat betalen en dat Rens bij zichzelf naam en adres bij zichzelf nadenkt van H. Euh, die goeie keuzes die ik heb gemaakt. Ik dan ook enige bescheidenheid in. En dat doet Rens vast al. En ik ga mezelf niet eindeloos op de borst tikken.

En kijk jij eigenlijk meer naar? Laten we maar. Laten we maar eens twee groepen raden. Laten we eerst eens kijken naar die topsporters. Ja nou ja, je kan zeggen dat ik Ajax Dirk Kuijt aan een boek over hem hebben. Dirk Kuijt. Ja jongen, met matig talent. Ja, Dirk Kuyt.

Ik heeft ook harders over zichzelf gezegd he. Ik ben niet degene met het meeste talent hè. Ik heb met hard werken, heb ik, heb ik mijn prestaties behaald en dus dat is een boodschap op geen maand zegt ie geloof ik in de Volkskrant interview. Dat is. Dat is ook een boodschap. Als een kind het is, die zou dat dan ook kunnen. En dat natuurlijk mooi. Maar uiteindelijk is juist dat harde werken. Ja, dat is het talent van Dirk Kuyt dat die nooit opgeeft dat ie mentaal niet kapot te krijgen is.

Dus dat een talent. Ja discipline is dat een talent discipline? Ik denk dat een leider.

Ik denk dat dat vermogen net zoals alle andere vermogens in de wereld een voorgeschiedenis heeft gehad. Een ontstaansgeschiedenis.

En betekent dat dan? Dirk Kuyt mag van die inzet de vruchten plukken of niet? Want Dirk Kuijt of toch toch ook een ruim salaris gehad?

Dat betekent dat Dirk Kuyt dus ook lekker belasting moet gaan betalen en dat wil ik wel mee moeten stoppen. Is het op een op een ongelooflijk voetstuk plaatsen van deze gelijkmaker, maar wel belasting belasting?

Maar wil je alles nivelleren voor je zegt te mogen verschillen zijn? En ja, daar moet je dan fair share van belasting over hebben. We hebben een progressief systeem hoor. Ik geloof dat ik het ook Bregman altijd heeft moeten uitleggen, maar we hebben gewoon een toptarief van 50 procent. Delft gaat sowieso weg. Ja nou, ik denk kan je weinig vinden, maar toch.

Je bedoelt dan dat wij meer belasting moeten betalen? Maar dat is een soort ecotaks. Uh, nou ik. Miku Tax is een hoofdstuk dat ik het eigenlijk maar weggelaten hebben.

Kijk, het boekje roept heel veel vragen op, maar geeft lang niet altijd antwoorden. Want je kan natuurlijk wat tegen meritocratie zijn. Je kan meritocratie onrechtvaardig vinden of twijfelen aan de mini autocratische kwaliteit van onze samenleving. Maar wat is dan het alternatief? Vriendjespolitiek hechten van echte. Ik benoem iemand omdat het mijn neefje is. Daar is ook geen alternatief natuurlijk. Ik ben niet met je eens als je zegt Van A. We hebben er allemaal dat vangnet enzovoort. Zijn we allemaal wel goed geregeld in Nederland?

Ik denk dat dat niet zo is. Ik denk dat als je kijkt naar de armoede. Nou, dan ga je echt of vals.

Krijg je heel veel over praat. Maar relatief in de wereld hebben we dat niet het allerslechtste geregeld? Nee, dat is iets om trots op te zijn. Vincent van het nationaal inkomen. Dat betekent dat ongeveer bijna de helft rondlopende pompen. Solidariteit.

Na dit gesprek moeten we niets hebben. Je moet je afvragen van van hoeveel kan je nou eigenlijk afdragen? Hoe sociaal kan je al eigenlijk zijn? Wil je die samenleving nog draaien? Maar dan is de vraag altijd in. In Frankrijk hebben ze hoge belastingdruk. Ga je daarmee uiteindelijk verdien kracht van je economie aantasten, waardoor je met z'n allen armer wordt en minder te verdelen? Dat is gewoon de eeuwige discussie natuurlijk. En je weet nooit precies waar dat punt ligt.

Nee, dat is absoluut waar. Nynaeve, je zit iets hoger. Dat gaat goed. Ja. En als je heel hoog zit ja.

Op een gegeven knapt het maar, maar daarvoor ook met regelmaat een heel andere discussie. En dat is discussie van mensen die zeggen ik heb het met al mijn keuzes verdiend. Ik heb helemaal geen zin en ik vind ook niet dat ik dingen zou moeten bedoeld.

Jeff Bezos heeft Amazon gemaakt om naar de rijkste man van de wereld even aan te halen. Of over het enorme Muskee die zeker wel euh, vindingrijkheid kan aanwrijven. Ja toch zeker? Die is daar ongelooflijk rijk, niet vloeipapier mee geworden. Mag dat wel of moet dat afgeroomd worden? Hoe zie je dat?

Nou ja, dus daarvan kun je zeggen ok, je wil innovatie hebben in een samenleving, dus dat wil je niet helemaal. Dat we er nu helemaal kapot gaan, kapot gaan belasten of iets dergelijks. Maar dan heb je een instrumentele reden om dat welvaart verschil te laten bestaan. Dan zeg ik wat ik zeg. En dan zeg je dus niet. Uh, in Omarska.

Je wilt dat dat altijd ten goede komt aan het algemeen belang. Eigenlijk dat dat talent en wat mag die daar zelf van houden. Bedoel wat? In hoeverre mag je zelf de vruchten van je geluk dan plukken?

Nou ja, dus kijk, ik kan niet een percentage noemen van nou zoveel zoveel auto's en mag de Mos nog nog lekker in blijven rijden. Uhm, maar ik denk dat in een masque ook in mijn ideale samenleving een lekker leventje kan leiden.

Kijk, ik kan natuurlijk nu in kader van links rechts tegenstellingen Jurriaen heel hard gaan aanvallen. Eerst ben ik met heel veel dingen wel eens. Euh. Je weet misschien ik ben heel lang hoofddirecteur van Quote geweest en wij maakten naar de Quote 500 en dus de lijst van rijkste Nederlanders en ook altijd van die inkomens lijstjes. En welke directeuren van bedrijven verdienen het meeste? En dat ging natuurlijk heel vaak over ja. Waarom verdient een vent bij een bank een miljoen en een manager een ton?

En de misschien wel onmisbare vuilnisman twintigduizend? Peak? Nou ja, de grote euh, maatschappelijk ook. Nou ja, vaak bekritiseerde inkomens zijn toch gebaseerd op coöptatie, op vriendjespolitiek, op elkaar de bal toespelen. Dus de commissarissen geven een directeur een salarisverhoging van 200 procent of zelf een bonus? Ja, en dan kan je zeggen ja, maar de concurrent in Amerika hebben dat ook. Of die hebben 20 miljoen salaris in plaats van 8 miljoen. Het is volkomen arbitrair.

En uhm, waarom verdient een directeur 300 keer een uhm. Euh. Een portier? Ja, dat dat. Dat klopt ook niet helemaal. Aan de andere kant als je geen inkomensverschillen meer zou hebben als er niets te bereiken zou zijn, als er geen incentive is voor veel mensen om harder te werken, denk ik dat maatschappelijk resultaat zeer negatief is. Als we allemaal ongeveer hetzelfde gaan verdienen, ja, dat hebben we natuurlijk in allerlei socialistisch modellen geprobeerd. Van Oost-Duitsland tot Noord-Korea tot nou Nederland in zeker opzicht in de jaren 70.

En dat leidt uiteindelijk tot slechtere maatschappelijke uitkomsten. De vraag is hoe je de scherpe randjes er een beetje af houdt en hoe je vooral dat vind ik het leuke van het boek van Hamer. De ego's een beetje bij knipt dus dat je die mannen die zeggen jou maar ik verdien 5 miljoen. Ik ben nu eenmaal, ik verdien meer en jij dus ik ben beter. En jij? Ja dag. Je hebt inderdaad vaak heel veel mazzel gehad. Je bent via een bepaald circuit omhoog gegaan ja.

Het is niet zo'n objectief proces waarom de ene topman wordt en de ander niet. Nou, een wat lastige kant van je boek wat ontzettend leuk leest en zeker prikkelend is voor de borrel tafel strafrecht. Uhm, als er geen vrije wil is, dan heb jij echt de stelling verdedigd. Een misdadiger? Uhm is niet altijd schuldig.

Ja dus dus wat ik bedoel. En misdadigers doen natuurlijk dingen die verkeerd zijn in de zin dus schuldig aan bepaalde misdrijven he? Maar wat ik zeg is die vergelding. Wat een van de redenen is waarom je straft, die moet je eruit trekken. Het is bijvoorbeeld straf om de samenleving veiliger te maken. Nou, dat lijkt me heel erg zinvol. En je kunt ook straffen om een vorm van erkenning en genoegdoening te geven aan een slachtoffer. Lijkt me ook zinvol, maar je kunt ook straffen omdat je zegt deze persoon moet gewoon lijden, want deze persoon heeft iets verkeerd gedaan.

De bekende vergelding op het schavot op de dam of lang in een kerker of levenslang. Of noem het maar. Ja, zeker. En dat zeker. En dat is nog steeds een een onderdeel van hoe rechters redeneren over hoeveel straf iemand moet krijgen. Sterker in. Zeker in ons rechtsstelsel is natuurlijk steeds meer ingevoerd. Slachtoffers mogen spreken met hun eisen in te leveren. Het zal nog niet oog om oog, tand om tand zijn. Maar ja, wij vinden dat er in het Nederlandse rechtspraak is.

Is dat een beetje? Laten we zeggen naar rechts opgeschoven.

Je moet harder Vergotte worden. Zeker? Ja, zeker sinds de jaren negentig. Je ziet bij de zwaardere misdrijven ook verkeersslang. Straatversie is soms een toename van meer dan de helft. Euh, in de in de straf die uiteindelijk wordt opgelegd. Ja en ja, ik kan u ook niet aan mijn broekzak en een boekje pakken en zeggen zoveel straf zoveel, maar het mag een stuk milder.

Ja, ik moet eerlijk zeggen dat het pleidooi van Jurrian Hamer voor straf of tegen straffen van gevangenen. Dat. Ja, daar ben ik het wel mee eens. Ik heb ooit een ver verleden rechten gestudeerd dat je de Coornhert Liga in die tijd waren die nog actief op de rechtsgeleerde Coornhert 17 gebaseerd. En dat gaat natuurlijk omdat dat zware straffen de mens niet beter maakt. Dus je kan iemand straffen om uit de samenleving weg te halen omdat die recidivist wel zijn.

Er gaat nog een moord en verkrachting plegen. Ja dat wil je niet moet doen. Dat is evident. Dat je zo iemand in feite binnen om psychisch gestoord het tbs hebben we daarvoor. Dan moet je iemand weghalen maar straffen omdat de samenleving wraak wil nemen of de de slachtoffers wraak willen nemen, de nabestaanden wraak willen nemen. Dat vind ik toch eigenlijk te primitief? Dat zou een beschaving niet moeten willen. Uhm, dat is sneu voor de slachtoffers. Misschien kun je nu op een andere manier genoeg doen met geld, met andere dingen, maar puur om te zeggen hij heeft een leven kapot gemaakt.

Dus nu gaan we zijn leven ook kapot maken. Ja, ik vind dat eigenlijk. Zou geen overheidsbeleid moeten zijn en het raar is. Ik zit nu bijvoorbeeld bij een omroep op n op op donderdagavond WNL. Die willen dat heel erg ook altijd zo. Ja, wij zijn rechts Nederland en wij zijn voor zware straffen. Maar ja, waarom zou je zware straffen als het niet helpt? Dat vind dan. Ja, dat is werkt dan averechts? Euh, dan verwoest je niet één maar twee levens.

En ik vind dat eigenlijk dat we dat niet zouden moeten winnen. Ben ik dan heel erg links? Ik hoop het.

Het kan me dan niet zoveel schepen in Noorwegen. Euh, daar zie je dat ze dat ze eigenlijk voor. Voor uhm delinquentie nog een aantal jaren straf uit moeten zitten hè. Dat ze daar zeggen van ok. Je kunt naar gevangenis gaan waar wij heel erg gaan werken aan jou. We gaan jou heel veel kansen geven om weer terug te komen in de samenleving. Al wil je in een band spelen, dan is dat mogelijk. Dan ga je zo veel mogelijk als een volwaardige burger benaderen.

En je ziet dat dat heel erg z'n vruchten afwerpt.

Uhm ja, dus het is maar hoe ze niet met iedereen doet, niet met Breivik. Nee dus niet. Die was ook op een eiland, maar niet om ze straf.

Je zal altijd mensen houden en dat is een dat is. Dat is een intense tragiek ja, die gewoon altijd intens onveilig zullen blijven in de oren. Hele strenge hoge straffen bij. Ja, dat is nou eenmaal zo. Maar dat is niet. Dat is niet een soort van feest van vergelding ofzo. Dat is iets noodzakelijker wat je dan moet doen om de samenleving te beschermen.

Maar maar moet de maatschappij? Vind jij zich meer realiseren dat mensen die in de criminaliteit belanden eigenlijk ook slachtoffer zijn? Want de trend is compleet anders. Dit is een beetje een jaren 70. Uh, hebben we dit gedaan? En nou, daar zijn ze kennelijk op teruggekomen met met redenen ja ik.

Nee, dat zou ik daar zo keurig voor zijn. En ik denk uiteindelijk dat dat ook leidt tot meer veiligheid. Want als je je gaat afvragen waarom criminelen doen wat ze doen, wat zijn de oorzaken die hieraan zijn voorafgegaan? En dan kun je daar iets mee. En als je dan kijkt naar ons systeem, dan hebben we allerlei wetten en hebben we opgehoogd om een straf uit te kunnen delen. Maar die hulp en die rehabilitatie in die reclassering, geestelijke gezondheidszorg dus de hele strafrecht keten.

Die hebben we eigenlijk een beetje laten verloederen.

Zware straffen. Dat blijkt uit zo ons ontzettend veel onderzoek dat zware straffen echt niet helpt. Ze komen er nog slechter uit als ze er allen ooit uitkomen. En ik vind het ook een teken van beschaving. Hoe je met je dieren omgaat en met je gevangenen, dus eigenlijk met de opgehokt in een beschaving, laat zich kennen door hoe je daarmee omgaat. En als je nou toch weet dat je door. Of er nou moordenaars, verkrachters of andere ja deerniswekkende figuren toch euh, zes jaar of acht jaar een vijfde jaar op sluit en het helpt niet.

Ja dan is dus het enige dat je zegt ja, we houden ze uit de samenleving dat ze niet recidivist kunnen worden. Nou dat is een argument. Of we doen het alleen maar om ze de pijn te laten voelen, want zij moeten de pijn voelen die wij de slachtoffers ook hebben gevoeld. Ja, dat vind ik zo'n primitieve middeleeuwse manier van denken. Ik snap dat families die iemand verloren hebben door moord of een aanrijding die wraakgevoelens euh willen uiten. Maar ik ben daar toch niet voor.

Ik vind het eigenlijk tot een beschaafde samenleving dat op een andere manier moet euh oplossen. En je hebt ook samenlevingen waar ze oog om oog, tand om tand doen. En dan kan je als eerste de steen werpen om zeg maar de de dader te doden. En dat doen wij op een zachtere manier. Met gevangenisstraf en zeker door de VVD en andere rechtse partijen is dat heel erg ook. Weet je wel, de slachtoffers mogen praten en zeggen dat gun ik ze ook allemaal.

Want er is ook een ongelooflijk leed en dat mag ook erkend en mag benoemd worden. Maar dan nog steeds hou je dus een criminele dader die slechter uit de bak komt. En wat is dan de maatschappelijke winst? Maar als je dan nu tegen mij zou zeggen vind je dus dat Volkert van der Graaf sneller vrij had moeten komen. Dan zeg ik nou ik ben bang dat hij ongeneeslijk is en ik zou het nog erger maken. Ik had t. Nou ja, als een LPF een Fortuyn aanhanger meneer had geknald had ik er ook geen traan om gelaten.

Werkelijk? Dat heeft ie in bepaald opzicht verdiend. Maar ja, die straf heeft bij die vent dus ook weer niet geholpen. Pleit eigenlijk voor een elliptisch begrip voor een hechte familie. Wij moeten samen optrekken met alles en iedereen moet ook zelf er om lachen. Misschien omdat je mij als meest individualistische, asociale eikel ziet te bekijken. Maar vertel wat. Wat? Wat wordt de hechte familie? Je bent vast een familie grootgebracht. Kijk, wat ik mooi vind aan een echte familie.

Is dat je daar? Je hebt daar onvoorwaardelijke banden hé. Dus dus die je met elkaar, broers en zussen je zo goed voor elkaar en dat probeert te doen. Welke keuzes die anderen ook maken, daar probeer je begrip voor te brengen of op te bouwen. Dat vind ik heel mooi. Lukt niet in alle families, maar Luc en ik vind ook hoe je met prestaties omgaat in een goeie familie. Vind ik ook fantastisch. Ik heb een prachtige promotie gemaakt en komt met mijn ouders thuis.

Nou, geweldig gedaan, helemaal fantastisch. We proosten op Luik en dan? Wat zullen gaan doen? Gaan we lekker in het bos wandelen? Van elke lekker morgen een beetje vissen en dan ga je weer verder met elkaar. Dat is calvinistisch. Ook een beetje bescheiden blijven. Prachtig is prachtig. Goeie, hechte gezinnen die doen dat.

Ja, ik snap nu dat heel veel critici zullen zeggen jouw schande die die eigenlijk die haar. Maar die gaat dan met het bekende rot smoesje van jij hebt een vervelende jeugd gehad, dus daar verklaren we alles uit. Dus je bent eigenlijk ja, je bent wel een dader, maar we kunnen hier niet veroordelen. Dat is ook wat te makkelijk, maar toch daag ik je uit. Lees het boekje. Want er zitten een paar interessante gedachtes in en het tast in ieder geval je eigen zekerheden.

Dat is altijd gezond, dus tot zover Julianna.

Maar waarom schurken? Pech hebben en helder geluk. Een nieuwe filosofie van de vrije wil voor u, lieve in Dokter Kelder en co. En dan nog even dit.

Ik had het ongelooflijk genoeg twee keer naar Slot Loevestein te mogen. Misschien geen Slot Loevestein, een van de oude middeleeuwse kastelen. En daar in dat slot heb ik zeven. Euh, podcast gesprekken gevoerd met allerlei denkers over eigenlijk het thema. Hugo de Groot. Want Hugo de Groot is dat weet je misschien. En precies vierhonderd jaar geleden in de boekenkast uit dat beruchte kasteel gevlucht. Het Slot Loevestein was op dat moment een staatsgevangenis. Hij was veroordeeld Hugo de Grote, grote rechtsgeleerde en de pensionaris van Rotterdam, omdat die zich tegen prins Maurits de stadhouder had verzet.

Dus hij was een patriot, zou je kunnen zeggen. En om even te schilderen. Hugo de Groot was. Laat ik een stukje horen van biograaf Henk Nelleke. Nelle heeft tientallen jaren onderzoek gedaan naar Hugo, de grote polyglot die geloof ik zeven talen sprak, waaronder Grieks-Latijn nou ja, enzovoorts. Uhm. En wat maakt die man nou zo bijzonder? Want het is eigenlijk gewoon een huiskamer. Geleerde was een man. Die heeft eigenlijk een vrij saai leven geleid.

Hij zat voortdurend op zijn studeerkamer, heeft niet heel veel gereisd. Maar dat het toch zo spannend leven is geweest is dat ie voortdurend met iedereen ruzie had. Ik wil niet zeggen ruzie maakte, maar hij had heel veel meningsverschillen met anderen en die heeft hij eigenlijk ook op papier uitgevochten.

Dus de. Je kunt zeggen dat het leven van Hugo de Groot staat in het teken van de pamfletten strijd. Hij heeft er zelf verschillende. Echt heel knap geschreven en onder woorden gebracht. Ja, waarom vind ik ook Verdonckt, Gelder en co naar Hugo de Groot verwijzen? Weer aardig? Ja. Uhm, wij hebben veel slimme mensen in de wereld, maar niet zoveel als Hugo de Groot. Je kan nooit zeggen hoe intelligent was die? Maar er zijn berekeningen geweest op basis van allerlei informatie.

Amerikaanse wetenschappers hebben dat gedaan. Ze denken dat die tot de drie slimste 17e eeuws behoorde, samen met Leibniz en Isaac Newton. Nou, die ken je ook. Dat zijn ook niet de minsten. Er zijn bijvoorbeeld van die anekdotes waaruit dat dan blijkt dat die als jongetje van acht Negan gewoon Grieks dichtten. Nou, best wel bijzonder voor zo'n kind en later samen met Maurits van Hun en hun troepen aan het rekruteerden was en zeg maar troepen opstelde en samenstelden en dus allemaal soldaten aannam.

Er waren altijd huurlingen in die tijd en dat is ze even later allemaal bij naam kende. Nou, dan heb je echt een fotografisch geheugen. Dus ja, ik weet het heeft eigenlijk bijna geen zin om nu te zeggen blijven denken, blijven. Luisterend in de grootsheid van Grotius vallen wij allemaal in niet, maar beveel je toch aan. Doe dat wel.